sdvwef swvr webr

1. Punoi : Luers Sulce
Elasona Duraku
Flavio Qyqi
Fioli tafa
Projekt
Shkolla : ‘Besnik Sykja ‘
Klasa : Xl
Lenda : Histori
Tema : Tiparet e regjimeve
totalitare

2. DIKTATURA,TOTALITARIZMI
KOMUNIST E FASHIST

3.  Erdhi ne pushtet nepermjet
revolucionit
 E pruri ne pushtet levizja
komuniste
 Ndertoi nje regjim te ri
socialist
 Mbeshtetej tek fshatari dhe
punetori
 Qendroi afro nje shekull ne
pushtet
 Nisi gjenocidin klasor duke
dhene denime sipas klasave
qe individet I perkisin
 Erdhi ne pushtet nepermjet
kompromisit
 E pruri ne pushtet
nacionalizmi shovinist
 Ruajti regjimin kapitalist
 Mbeshtetej ne shtresa te
ndryshme te shoqerise
 Qendroi pak vite ne
pushtet
 Nazistet kryen krime lufte
duke zbatuar politiken
antisemite ndaj cifuteve

6. VENDOSJA E PLOTE E
REGJIMIT TOTALITAR NE RUSI
Pjesemarrja e Rusise ne lufte e kishte veshtiresuar shume jeten e
popullit rus.Afro 2 milion ishin viktimat ruse ne front. Per kete
situate akuzohej Car Nikolla II. Ne shkurt 1917 ne Petersburg
shpertheu kryengritja kunder carizmit. Perpara zemerimit te
popullit Car Nikolla II abdikoi.Monarkia absolute ra dhe u shpall
Republika nga Qeveria e Perkohshme.
Qeveria e perkohshme zbatoi nje politike demokratike duke
shpallur lirine e fjales ,shtypit etj. Qeveria vendosi te vazhdonte
luften. Nga ky gabim I pafalshem perfituan dhe e shfrytezuan
komunistet.
Partia Komuniste ose Bolshevike udhehiqej nga Vladimir Ilic
Uljanovi.Partia urdhroi krijimin e sovjeteve.(Keshtu linden
organet paralele me ato qeveritare). Partia Bolshevike pergatiti
me 25 Tetor ose 7 Nentor revolucionin bolshevik.Revolucioni
triumfoi dhe ne Rusi u shpall Diktatura e Proletariatit.

9. REFORMAT PER FORCIMIN E PUSHTETIT
1) U be nacionalizimi (shtetezimi)i sektoreve
ekonomike
2) U godit prona private
3) Rusia doli nga lufta.
4) U krjua Armata e Kuqe
5) U krijua BRSS ne vitin 1922.
6) U krijua Kushtetuta qe e shpallte Rusine
shtet federal.
7) U perdor dhuna.
8) U goditen kundershtaret e regjimit.
9) U ndaluan lirite demokratike.
10) U vu sistemi monopartiak.
11) U krijua policia sekrete.(e cila ndiqte cdo
veprimtari antiqeveritare)
12) U vu propaganda komuniste.
13) U ngrit kulti i individit

10. TIPARET E REGJIMEVE TOTALITARE
TE PERBASHKETAT
1) Natyra demagogjike
kontradiktore
2) Goditja e demokracise.
3) Perdorimi i dhunes.
4) Nxitja e burokracise.
5) Kulti i Individit.
6) Mbivleresimi i
propagandes.
7) Agresiviteti
VECORI DALLUESE
1) Rruga jo e njejte qe ndoqen
per te ardhur ne pushtet.
2) E djathta ---- ruajti
regjimin kapitalist ndersa e
majta shkaterroi ate dhe
punoi per ndertimin e nje
regjimi komunist.
3) Shtresat e popullsise tek
te cilat ishin te
perqendruara
4) Koha e qendrimit ne
pushtet.

11. ITALIA GJATE VITEVE 1918-1939
VENDOSJA E FASHIZMIT
Italia pas luftes kaloi nje krize te gjithanshme .Rindertimi i
vendit ecte ngadale.Territoret e jugut ishin te
prapambetura.Kishte varferi e papunesi te madhe. Kudo
sundonte anarkia.Qeveria nuk ishte ne gjendje te zoteronte
situaten.
Ne vitin 1919 ne Milano u formua Partia Fashiste nen
drejtimin e Benito Musolinit (Duces).Kjo parti.Kjo parti filloi
te organizonte tubime te bujshme dhe I premtonte popullit se
do vendoste rregullin,qetesine,sigurine dhe kthimin e Italise ne
kohen e lavdishme te :Romes se Lashte”.Partia fashiste
organizoi grupet fashiste te quajtur skuadrista. Me 28 Tetor
1922 filloi marshimi drejt Romes. Forcat fashiste pushtuan
ndertesen qeveritare.Mbreti Viktor Emanueli III beri
kompromis.Ai pranoi formimin e nje qeverie te re koalicioni
nen drejtimin e Duces. Ne vitin 1925 Musolini prishi
koalicionin dhe krijoi nje qeveri fashiste. Ne Itali u vendos

14. VEPRIMTARIA E DIKTATURES FASHISTE
Per forcimin e shtetit Musolini mori
keto masa :
Krijoi institucione te reja fashiste
Ndaloi veprimatrite politike
U rivendos denimi me vdekje
U vendos sistemi monopartiak
U hartua nje plan per zhvillimin
ekonomik .
U be politizimi I shkollave
U be militarizimi ekonomik
U vleresua shume propaganda
U ngrit kulti I individit

15. GJERMANIA PAS LUFTES 1 BOTERORE DHE
ARDHJA NE PUSHTET E HITLERIT
Perandori Vilhelmi II ,pasi abdikoi ne qytetin e Vajmarit u shpall
Republika qe morri dhe emrin e qytetit ku u shpall. U krijua qeveria
dhe u hartua nje kushtetute demokratike. Republika e Vajmarit arriti
ti sheroje plaget e luftes.Filloi permiresimi i jetes.Ne vitin 1926
Gjermania u pranua ne Lidhjen e Kombeve dhe doli nga izolimi por
shoqeria gjermane vazhdonte te ishte e pakenaqur . Ne periudhen e
krizes qeveria u akuzua jo vetem per gjendjen e veshtire ekonomik por
edhe si tradhtare e popullit sepse kishte nenshkruar nje paqe me
kushte te renda dhe poshteruese, Ne kete periudhe filloi te rritej
shume popullariteti i Partise Naziste e krijuar ne 1920 e udhehequr
nga Adolf Hitleri.Partia naziste premtonte se do te sillte rend,siguri
,mireqenie dhe do t’I kthente “nderin” qe I ishte shkelur
padrejtesisht.
Ne vitin 1933 Presidenti i Republikes e shpalli Hitlerin kancelar. Nje
vit me vone pas vdekjes se tij ,Hitleri mori dhe postin e presidentit ,me
titullin Fyhrer dhe shtetin gjerman e quajti “Rrajhu III”.
Hitleri krijoi nje shtet totalitar ne te cilin u vendos diktatura e djathte

18. DIKTATURA NAZISTE NE GJERMANI
REFORMAT E HITLERIT :
1) Perqendroi gjithe pushtetin ne
duart e tij,qe e kontrollonte
nepermjet dy institucioneve te
dhunes : SS dhe Gestapos.
2) Zhduku kundershtaret politik.
3) U ndaluan veprimtarite politike.
4) U ndaluan lirite demokratike.
5) U be politizimi i shkollave.
,shtypit,radiot etj.
U ngrit kulti i individit.
1) U perdor propaganda.
2) U militarizua ekonomia.
3) U bene investime ne infrastrukture.
4) Filloi luften antisemite

19. POLITIKAAGRESIVE NAZISTE
TRI DREJTIMET KRYESORE
TE KESAJ POLITIKE:
1) TE HIDHESHIN POSHTE
VENDIMET E KONFERENCES
SE PAQES.
2) TI BASHKOHESHIN
GJERMANISE TERRITORET E
BANUARA NGA
GJERMANET.
3) GJERMANIA TE BEHEJ
LIDER BOTEROR.(TI
SIGURONTE RACES
GJERMANE DREJTIMIN
EVROPES DHE TE BOTES)
SINJALET E LUFTES II
BOTERORE:
1)Dalja e Gjermanise nga Lidhja e
Kombeve per te qene e lire.
2)Dergimi i forcave ushtarake ne
Spanje per te mebeshtetur gjeneralin
Franko.
3) Pushtimi i zones se Renit dhe
Cekosllovakise si dhe bashkimi i
Austrise me Gjermanine.
4) Krijimi i aleances me Italine (boshti
Rome-Berlin ) dhe me vone me
Japonie(boshti Rome-Berlin-Tokio)
5) Nenshkrimi i Paktit te Mossulmimit
me Bashkimin Sovjetik ,duke ndare ne
menyre te fshehte territoret polake.

20. LUFTA CIVILE NE SPANJE
Spanja ishte monarki dhe vendi me i prapambetur i Evropes Perendimore.Pas Luftes I
Boterore forcat demokratike u rriten dhe u forcuan mjaft. Ne zgjedhjet e vitit 1931 ato fituan
dhe shpallen Republiken ne Spanje.
Mbreti Alfonsi XVII u largua nga vendi.
Filloi demokratizimi I jetes.U shpallen lirite demokratike.
Forcat konservatore nuk pranuan humbjen.Forcat demokratike u fuqizuan akoma dhe me teper
dhe krijuan nje bashkim demokrat te quajtur Fronti Popullor.
Shperthimi i Luftes Civile ne Spanje lidhet me zgjedhjet elektorale te vitit 1936. Ne keto
zgjedhje fitoi Fronti Popullor.Forcat konservatore perseri nuk pranuan rezultatin e zgjedhjeve.
Ato u organizuan dhe krijuan nje bashkim antidemokratik qe u quajt Fronti Kombetar. Ky
front u mbeshtet ne forcat ushtarake (falangistet) te cilat I udhehiqte gjenerali Franko. Ai
organizoi nje kryengjritje per te permbysyr Republiken Demokratike.Filloi Lufta Civile e cila
zgjati tre vjet (1936-1939).
Gjermania naziste dhe Italia fashiste ndihmuan forcat falangiste me arme, aviacion dhe trupa
te rregullt, ndersa Rusia dergoi ndihma ne mbeshtetje te Republikes,ashtu si edhe shume
vullnetare antifashiste qe erdhen nha vende te tjera te Evropes. .Anglia dhe Franca mbajten
qendrim neutral.
Lufta civile perfundoi ne vitin 1939 me fitoren e Frontit Kombetar. U permbys Republika dhe
u vendos dikatura e gjeneralit Franko.

22. SHBA-Ja ne vitet 1920.Kursi I ri I
Ruzveltit
*Vitet e luftes i siguruan SHBA-se perfitime te medha.Amerika qe furnizuesja
me e madhe e Evropes me arme,ushqime e veshmbathje.Pas luftes SHBA-ja
njohu nje lulezim te madh ekonomik.Te ardhurat ishin te medha dhe njerezit
jetonin me mire.
*Kriza boterore e viteve 1929-1933 se pari filloi ne SHBA dhe u perhap ne
Evrope.Ajo u shfaq ne bujqesi dhe pastaj ne gjithe deget e ekonomise.Mallrat
filluan te mos shiteshin.Fuqia blerese ra. U krijua superprodhimi.U rrit
papunesia.Per zgjidhjen e krizes dy partite kryesore mbanin qendrime te
ndryshme .Partia Republikane ne pushtet theksonte se shteti nuk duhet te
nderhynte ne jeten politike sepse kriza do te zhdukej vete sic kishte
ardhur.Partia Demokratike kerkonte nderhyrjen e menjehershme te shtetit per
te kapercyer krizen.
*Ne zgjedhjet e vitit 1932 fitoi postin e presidentit Franlin Ruzvelti i Partise
Demokratike i cili e drejtoi vendin gate periudhes 1932-1945. Ai hartoi nje
program te gjere reformash per te nxjerre vendin nga kriza. Ky program njihet si
Kursi i Ri i Ruzveltit ose New Deal.

23. KURSI I RI I RUZVELTIT
Programi i Ruzveltit parashikonte zgjidhjen e 3 problemeve kryesore te
krizes:
1) Papunesise
2) Ringjalljen e ekonomise
3) Permiresimin e jeteses
-Per te ulur papaunesine u ndertuan vepra infrastrukturore .
- U hapen vende pune dhe u ul ndjeshem papunesia.
Per te ringjallur ekonomine shteti :
bleu mallrat e teperta
zhduku superprodhimin
ofroi kredi( Kjo ndihmoi bankat te mos falimentonin)
*Per te permiresuar jetesen sidomos te punetoreve :
-U kufizuan oret e punes,
-U caktua minimumi i pages
-U vendos asistenca.
Ne politiken e jashtme SHBA-ja mbajti qendrim neutral. U tregua indiferente ndaj

24. BRITANIA E MADHE NE
VITET 1918-1939
 Gjate viteve 1919-1933 ekonomia angleze kaloi ne 3 faza:
1) Faza e pare ,perfshiu periudhen 1918-1923.Eksporti anglez u
godit nga konkurrenca amerikane e japoneze.Kushtet e jeteses u
veshtiresuan shume.
2) Faza e dyte 1923-1929 shenoi periudhen e lulezimit.Tri qene
shkaqet qe cuan ne lulezimin e ekonomise angleze:
 a)Nxitja e Revolucionit Shkencor
 b)Zevendesimi i qymyrgurit me energji elektrike
 c)Produktet ajo filloi ti shese me shume ne tregun e brendshem
sesa t’I ekportoj..
 3)Faza e trete ,1929-1933 solli shfaqjen e nje krize me te rende
qe goditi gjithe deget e ekonomise.
 Kriza u kapercye si pasoje e bashkpunimit te forcave politike.

25. JETA POLITIKE NE ANGLI
-Jeta politike ne Angli karakterizohej nga qendrushmeria politike .
Institucionet parlamentare qe ishin nuk u tronditen por u forcuan.Qe ne vitin
1918 u vendos e drejta elektorale e pergjithshme.Kete te drejte e fituan edhe
grate ne 1928.Dy partite kryesore ishin : Partia Laburiste dhe Partia
Konservatore.Ekzistonte rotacioni politik.Ne vitin 1931 ato krijuan qeverine
e koalicionit per te perballuar krizen.Qeveria vendosi kontrollin ne jeten
politike dhe ndihmoi me kredi uzinat e fabrikat. U krijua Keshilli i
Asistences per papunesine .
-Ne politiken e jashtme Anglia qe e matur, e kujdeshshme dhe me piksynime
te qarta..Diktaturat e djathta qe u vendosen i vleresonte si barriera ndaj
komunizmit.
Ne vitin 1937 njohu Republiken e Irlandes,e cila qe shpallur me referendum
nga Irlandezet. Pjesa VL ,Olsteri ,mbeti pjese e mbreterise angleze e
shkeputur nga Irlanda. Ne vitin 1931 ajo krijoi Komonuelthin ku benin pjese
7 shtete.

26. Franca ne vitet 1918-1939
Burimet kryesore qe e ndihmuan
Francen te kaperceje krizen ishin:
1) Ndihma financiare e SHBA-se
2) Demshperblimet qe merrte nga
vendet e humbura
3) Marrja e dy zonave te pasura me
Fe,Alsas-Lorenes.
4) Nxitja e Revolucionit Shkencor.
Franca ishte shtet republikan.Pushteti
legjislativ ishte i perbere nga : Senati
dhe Dhoma e Deputeve.Ekzistonte
rotacion politik.Asnjera parti nuk
gezonte perkrahje te madhe.Partite e
djathta formuan Bashkimin Kombetar
ndersa partite e majta Frontin
Popullor.
Ne vitin 1936 fitoi Fronti Popullor. U krijua qeveria nen drejtimin e Leon Blumit
, i cili drejtoi vendin per 2 vjet. Qeveria e Blumit beri reforma ekonomike e
sociale. U rriten pagat e punetore, u kufizuan oret e punes dhe u shtetezuan
hekurudhat e uzinat. U goditen edhe grupet fashiste. Forcat e djathta e akuzuan
Blumit se me reformat e tij po sillte komunizmin ne France. Perpara ketij
presioni ,Blumi dha doreheqjen ne vitin 1938. Ne pushtet erdhi Bashkimi
Kombetar ,i cili pergatiti Francen per Luften II Boterore.

27. KULTURA DHE ARTI NE VITET 1920-1930
Tri qene drejtimet ku u zhvillua levizja kulturore dhe
artistike :
• Modernizmi
• Letersia dhe arti tradicional
• Letersia dhe arti i Brezit te Humbur
Modernistet krijuan shuma rryma ne letersi:
futurizmi,abstrakionizmi,kubizmi simbolizmi
etj.Perfaqesuesit kryesore ishin : Kafka,Elioti
,Pikasoja,Shopeni etj.
Tradicionalistet nuk u shkeputen nga format e vjetra.Ata
pasqyruan ne menure te hollesishme realitetin dhe u
ndje e forte rryma e kritikes.Perfaqesuesit kryesore ishin
: Romeo Rolan ,Drajzeri etj.
Ne Brezi i Humbur benin pjese ata shkrimtare qe
kishin jetuar periudhen e rende te luftes dhe kishin
shpresuar tek vendosja e paqes.Pasi kishin humbur
shpresat per te ardhmen ata vendosen ti japin fund jetes
se tyre.Ne kete rryme bejne pjese : Heminguej dhe
Remarku.