1. Leksioni i dyte

2. Packet switching
 Ne boten e internetit ,mesazhet te cilat shkembehen
ndahen ne disa pjese te vecanta qe quhen paketa.
 Midis burimit dhe destinacionit ,cdo pakete udheton
ndermjet linjave te komunikimit dhe packet
switches.
 Perdoret transmetimi store and forward .
 Ky mekanizem nenkupton qe switch-et duhet te
marrin brendesine e paketave ,perpara se te fillohet
transmetimi i bitit te pare te paketes.

3. Packet switching
 Cdo packet switch ka disa linke te lidhura me te.
 Per cdo link ,packet switch ka nje bufer dales , i cili




ruan packetat qe routeri do te transmettoje ne te.
Buferi dales luan rolin kryesor ne packet switching .
Nqs nje pakete qe vjen do te transmetohet pergjate
linkut ,por ai eshte i zene ne transmetimin e nje pakete
tjeter.,atehere paketa do te prese ne buferin .
Kjo shkakton edhe vonese e cila vonese varet nga
ngarkesa e rrjetit.
Nqs edhe buferi eshte i zene atehere paketa humbet .

4. Rrjetet packet -switched
 Ndahen ne dy kategori :
 a.datagram networks ( cdo rrjet shperndan paketat ne
varesi te adreses se destinacionit )
 b.virtual –circuit networks ( perdorin adresen e
destinacionit per te shperndare te dhenat )
 Shembuj te teknologjise packet switching qe perdorin
virtuar circuit jane x.25,frame relay,ATM(asynchronous
transfer mode )

5. Virtual circuit networks
 Nje virtual circuit ka te beje me lidhje virtuale




ndermjet burimit dhe destinacionit.
Cdo VC ka nje ID e cila ID i vendoset ne momentin qe
ky qark krijohet.
Cdo pakete qe eshte pjese e ketij qarku ka ne koken e
vet ID e VC.
Kur paketa vjen tek packet switch ,switch ekzaminon
ID VC ,e cila indeksohet ne nje tabele dhe me pas
shperndahet paketa.
Nje switch mban informacion mbi gjendjen e lidhjeve
ndermjet tyre.

6. Virtual circuit networks
 Sa here qe krijohet nje lidhje e re permes switch ,nje
lidhje e re duhet te shtohet ne tabelen qe mban
switch per perkthim.
 Sa here qe lidhja shkeputet ,ajo qe u shtua ne table do
te fshihet.

7. Datagram networks
 Datagram networks jane analoge me sherbimin postar.
 Sherbimi postar perdor adresen ne zarf per ta rutuar
drejt destinacionit.
 Ne rrjetin datagram ,cdo pakete nepermjet rrjetit
permban ne koken e vet adresen e destinacionit.
 Kjo adrese ka nje strukture hiearkike.
 Kur nje pakete arrin tek packet switch ne rrjet ,packet
switch ekzaminon pjesen e destinacionit te paketes
dhe e percjell ate tek switch me i afert ose fqinje .

8. Datagram networks
 Cdo packet switch ka nje tabele shperndarese qe
hartezon gjithe adresat e destinacioneve .
 Kur paketa vjen ne switch ,switch ekzaminon adresen
dhe e indekson ate ne tabelen e tij te destinacionit
dhe i gjen linkun korrespondues.

9. Rrjetet aksesuese (access
networks)
 Access networks , linket fizike qe lidhin nje end sistem
me nje router .
 A.N ofrojne nje infrastrukture rrjeti.

10. Rrjetet aksesuese (access
networks)
 A.N ndahen ne tre kategori :
 Akses Rezindencial
 Akses ne nivel kompanie
 Akses wireless

11. Akses Rezidencial
 Aksesimi rezidencial i referohet lidhjes se nje end
system home me nje router qe eshte sa me ne skaj te
rrjetit .
 Nje forme e ketij aksesimi eshte dial-up modem .
 Ky modem konverton daljen dixhitale e PC ne nje
format analog per transmetimin mbi nje linje
telefonike analoge .
 Ne fund te kesaj linje ,nje modem ne ISP konverton
sinjalin analog ne format dixhital per te kaluar me pas
ne routerin e ISP .

12. Akses Rezidencial
 Forme tjeter e ketij aksesimi eshte teknologjia e cila
lejon njekohesisht perdorimin e telefonit dhe
aksesimin e internetit ne te njejten kohe ,e cila
teknologji ka dy tipe :
 1.Digital Subscriber Line ( DSL)
 2.Hybrid Fiber –Coaxial Cable (HFC)

13. Aksesimi ne nivel kompanie
 LAN ( local Area Networks)
 Ekzistojne disa tipe te teknologjise LAN.
 Ethernet ,cili vepron me nje nje shpejtesi prej
10Mbps,100Mbps,
 Etherneti perdor nje media te ndare ,keshtu qe
perdoruesit ,ndajne shpejtesine e transmetimit te LAN.

14. Aksesimi Wireless
 Ky lloj aksesimi ndahet ne dy tipe :
 1.wireless LAN ,perdoruesit transmetojne dhe marrin
paketa nga nje stacion qendror (qe njihet si akses
point ) .
 Ky akses point eshte i lidhur me tela .
 Distanca e aksesimit eshte disa metra
 2.widearea wireless access networks ,ku stacioni
qendror eshte i menaxhuar nga nje shperndares.
 Distanca e aksesimit eshte me kilometra.

15. Wireless LAN
 Bazohet ne teknologjine IEEE 802.11(njihet ndryshe si
wireless Ethernet dhe Wi-Fi)
 Perdoret kudo por sidomos ne kampuset universitare.
 Sot perdoret shume edhe kombinimi i aksesimit
rezidencial ne te cilin perfshihet DSL me teknologjine
wireless.
 WAP (wireless access protocol) i cili perdor gjuhen
WAP Markup Language (WML)
 Wireless 3 G

16. Shtresezimi protokollar
 Strukturimi i projektimit te rrjetit bazohet ne
protokolle dhe hw e sw i networkut i implementon
keto protokolle ne shtresa.
 Cdo protokoll perfshin shtresa te ndryshme.
 Protokollet e shtresave te ndryshme quhen protocol
stack.
 Internet protocol stack konsiston ne 5 shtresa
,fizike,link,network,transport,dhe ajo e aplikimit.

17. Internet Protocol Stack
Aplikimit
Transport
Network
Link
Physical

18. Shtresa e Aplikimit
 Shtresa e aplikimit eshte ajo shtrese ku aplikacionet e
rrjetit dhe shtresat aplikative respektojne protokollet.
 Shtresa aplikative perfshin shume protokolle sic eshte
 protokolli HTTP( per faqet WEB)
 SMTP( per transferimin e mesazheve email)
 FTP ( per transferimin e fileve ndermjet dy end
sistemeve)


19. Shtresa e transportit
 Kjo shtrese transporton mesazhet e shtreses se
aplikimit ndermjet klienteve dhe serverave
 Jane dy protokolle te transportit ,TCP Dhe UDP .
 Packeta ne kete shtrese merr emrin segment

20. Shtresa e rrjetit
 Kjo shtrese eshte e pergjegjshme per levizjen e paketave




nga njeri host ne tjetrin .
Paketat marrin emrin datagrame.
Shtresa e rrjetit ka dy komponente kryesore .
1.Protokolli qe percakton fushen ne datagramet dhe si
duhet te sillen end sistemet dhe routerat ne keto fusha.
Ky protokoll merr emri IP.
 2.protokollet e routimit qe percaktojne pathin e
datagramev.

21. Shtresa e Linkut
 Levizja e paketes nga njera nyje tek tjetra ne route
,shtresa e rrjetit i beson sherbimeve te shtreses se
linkut.
 Ne cdo nyje switch-imi ,shtresa e rrjetit kalon
datagramet te shtresa e linkut ,pasi kjo shtrese i kalon
tek nyja tjeter e path-it atehere shtresa e linkut i kalon
siper tek shtresa e rrjetit.
 Paketat ne kete shtrese quhen frame

22. Shtresa fizike
 Funksioni i kesaj shtrese eshte qe levizja individuale e
biteve qe ndodhen brenda ne frame nga njera nyje tek
tjetra.
 Protokollet ne kete shtrese varen nga media e
transmetimit qe jane (twisted pair copper,fiber optike
etj)

23. Shtresa e aplikimit
 Ne kete seksion do te studiojme konceptin dhe
implementimin e aplikimeve te rrjetit.
 Do te mesojme konceptin e
 1. protokollet e shtreses se aplikimit
 2.klient serverat
 3.proceset
 4.socket-et
 5.nderfaqet e shtreses se transportit.

24. Shtresa e aplikimit
 Ne vecanti do te studiojme :
 1.web
 2.e-mail
 3.DNS
 4.P2P file sharing.

25. Parimet e aplikimeve te rrjetit
 1.arkitekturat e aplikimit te rrjetit
 2.proceset qe komunikojne
 3.protokollet e shtreses se aplikimit
 4.per cfare sherbimesh ka nevoje nje aplikacion
 5.sherbimet qe ofrohen nga protokollet e shtreses se
transportit

26. Shembuj te disa aplikimeve te
rrjetit
 1.e-mail
 2.web
 3.remote login
 4.p2p file sharing
 5.file transfer
 6.lojrat ne rrjet
 7.telefonia ne rrjet
 8.videokonferencat ne kohe reale

27. Arkitekturat e aplikacioneve
 1.arkitektura client –server
 2.arkitektura P 2 P
 3.arkitektura hibride qe perfshin te dyja keto
arkitektura e jane me siper

28. Arkitektura client -server
 Ne kete arkitekture ka gjithmone nje host te fiksuar qe
quhet server ,i cili ofron sherbimet qe i kerkohen nga
hostet qe quhen klient .
 Serveri eshte nje host qe duhet te jete gjithmone i
ndezur
 Klientet jane hoste qe nuk eshte e thene te jene
gjithmone te ndezur .

29. Arkitektura client -server
 Shembulli klasik i kesaj arkitekture eshte Web
Application.
 Web serveri eshte gjithmone i ndezur dhe merr
kerkesa per objekte nga web browser
 Serveri ka nje adrese IP me ane te ciles komunikon me
klientin .
 Serveri ka adrese IP te perhershme ,ndersa klientat
kane adrese IP te perkohshme.

30. Arkitektura client -server
 Disa nga aplikacionet qe perdorin kete arkitekture
jane :
 Web
 File transfer
 Remote login
 E-mail

31. Arkitektura P2P
 Nuk ka server gjithmone te ndezur
 Hostet arbitrare quhen peers
 Komunikojne direkt me nj-tjetrin
 Adresa IP nuk eshte e qendrueshme
 Mund te zgjerohet si arkitekture por menaxhimi eshte
i veshtire.

32. Arkitektura P2P
 Shembulli klasik eshte Gnutella.
 Tek Gnutella,cdo host mund te kerkoje file ,dergoje file
,te percktoje ku ndodhet nje file e t’i radhise ato.

33. Arkitektura hibride
 Shembulli klasik eshte Napster…
 Napster eshte P2P ne kuptimin qe filet MP3
shkembehen ndermjet peerseve , pa patur nevoje per
nje server special .
 Napster eshte client –server ne kuptimin qe
perbajtja regjistrohet ne nje server special ,ku
ndodhen file mp3.

34. Arkitektura hibride
 Shembull tjeter jane instant messages .
 Chatimi ndermjet dy perdoruesve eshte P2P, qe
teksti i derguar ndermjet dy perdoresve nuk ka nevoje
per nje server te ndermjetem.
 Kur kemi komunikim me ane te I.M ,njeri perdorues
regjistron veten e vet te serveri qendror ,dhe kur pala
tjeter do te komunikoje ,ai kontakton me serverin
qendror qe te beje kerkimin.

35. Protokollet e shtreses se aplikimit
Keto protokolle percaktojne :
1.Tipin e mesazheve qe do te shkembehen ,si p.s
mesazhe kerkese,mesazhe pergjigje.
2.Sintaksen e llojeve te mesazheve
3.Semantiken e fushave te mesazheve
4.Rregullat per kur dhe si proceset dergojne dhe marrin
mesazhe.

36. Per cfare sherbimesh transporti ka
nevoje nje aplikim?
 1.Transferimi i besueshem i te dhenave
 Aplikacionet si email,file transfer,remote login,web ,etj
kerkojne nje transferim te besueshem ,dmth jo humbje
te dhenash .
 Aplikacione multimedia si audio/video ne kohe reale
tolerojne pak humbje te dhenash

37. Per cfare sherbimesh transporti ka
nevoje nje aplikim?
 2.Gjeresia e brezit …
 Aplikimet multi-media kerkojne sasi minimale te
gjeresise se brezit ,per te qene efektive
 Aplikimet elastike sic jane email,file transfer,web
,perdorin cfaredo gjeresi brezi qe marrin

38. Per cfare sherbimesh transporti ka
nevoje nje aplikim?
 3.Koha
 Aplikacionet interaktive me kohe reale sic jane
telefonia e internetit ,telekonferencat ,lojrat me shume
lojtare kerkojne vonese te vogel qe te jene efektive.