Ιστορία Ε΄. Επανάληψη 1ης ενότητας: ΄΄Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής
http://e-taksh.blogspot.gr/
Ιστορία Ε΄ Τάξης - Επανάληψη 1ης
Ενότητας:
΄΄Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι΄΄, κεφ. 1-4΄΄
 Σχεδιαγράμματα
 Ερωτήσεις - Απαντήσεις - Παρουσιάσεις
 Επαναληπτικά
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.1

eva -edu

eva -edu
Τι θα μάθω φέτος στην Έ Δημοτικου;
 Θα μάθω τι συνέβη στον κόσμο στα Βυζαντινά χρόνια
 Πότε ήταν τα Βυζαντινά χρόνια ;
1) Για τη ζωή των Βυζαντινών στις πόλεις και στα χωριά
2) Για τη θρησκεία εκείνης της εποχής Τον Χριστιανισμό
3) Για το πόσο σημαντικό ήταν για τους Βυζαντινούς το σχολείο
4) Για την αυτοκρατορία της Ρώμης σε όλο τον κόσμο
5) Για την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους
6) Για τον αγώνα των Βυζαντινών για την πίστη, τον πολιτισμό και την ελευθερία τους
7) Για τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο που έφερε την πρωτεύουσα από τη Ρώμη στο Βυζάντιο

eva -edu
Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους Έλληνες
 Το οι Ρωμαίοι κατέκτησαν την Ελλάδα
 Τι έκαναν οι Ρωμαίοι στους Έλληνες
1) Δεν ήθελαν τη δημοκρατία και τους Έλληνες ενωμένους
2) Διοικούσαν κάθε πόλη διαφορετικά
 Τι έκανε ο στρατός – η λεγεώνα
 Τι έκαναν οι άνθρωποι;
 Άφηναν τα χωριά και πήγαιναν στις πόλεις ήταν φτωχοί
 Ήταν δυσαρεστημένοι και έκαναν εξέγερση τιμωρία στρατού
Ερώτηση για το σχολείο Τι έκανε ο στρατός της λεγεώνας στους Έλληνες;
• ανεξαρτησία ή αυτονομίαΌσες πόλεις ήταν
καλές μαζί τους είχαν
•Γκρέμιζαν τείχη
•Άρπαζαν θησαυρούς και έργα
τέχνης
•Έβαζαν φόρους
•Αιχμαλώτιζαν κατοίκους
Όσες πόλεις τους
αντιστέκονταν
έτρωγε τα
προϊόντα
των
ανθρώπων
έπαιρνε
ανθρώπους
για
στρατιώτες
οι
άνθρωποι
ένιωθαν
φόβο

eva -edu
Οι Έλληνες «κατακτούν» τους Ρωμαίους με τον πολιτισμό τους
Οι Ρωμαίοι γνωρίζουν τον ελληνικό πολιτισμό και τον θαυμάζουν.
Δεν φέρονται άλλο άσχημα στους Έλληνες
 Τι κάνουν οι Ρωμαίοι;
1) Χτίζουν κτίρια με ελληνικά σχέδια και τα στολίζουν με αγάλματα που φτιάχνουν
Έλληνες τεχνίτες.
2) Μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα.
3) Παίρνουν Έλληνες δασκάλους για τα παιδιά τους.
4) Φτιάχνουν δική τους γλώσσα τη λατινική.
5) Δίνουν χρήματα για να φτιαχθούν στην Ελλάδα πολλά έργα.
Έτσι οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι γνωρίστηκαν καλύτερα και έγινε ένας νέος πολιτισμός
ο ελληνορωμαϊκός
Ερώτηση για το σχολείο
Τι έκαναν οι Ρωμαίοι αφού γνώρισαν τον πολιτισμό των Ελλήνων;
ΕΤΣΙ

Η ρωμαϊκη αυτοκρατορία, μια υπερδύμανη του αρχαίου
κόσμου
Οι Ρωμαίοι έγιναν κοσμοκράτορες δηλαδή κατέκτησαν πολλές χώρες
του κόσμου στη Δύση, την Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και τη
Μεσόγειο. Ονόμασαν όλες τις ρωμαϊκές επαρχίες που κατέκτησαν «η
θάλασσά μας»
Τι έκαναν οι Ρωμαίοι για να διοικήσουν τις επαρχίες τους;
1) Έκαναν αυτό που έλεγαν οι νόμοι του αυτοκράτορα.
2) Έφτιαξαν δυνατό στρατό που πρόσεχε όλες τις περιοχές.
3) Οι άνθρωποι δεν πλήρωναν πολλά χρήματα στο κράτος.
τάξη, ασφάλεια και δικαιοσύνη
Αναπτύχθηκε η γεωργία, το εμπόριο, η ναυτιλία , η βιοτεχνία
«Ρωμαϊκή ειρήνη»
Πώς ονόμασαν οι Ρωμαίοι τις περιοχές που
κατέκτησαν;
Ο κόσμος μας ή η θάλασσά μας
Πηγή: eva-edu
ΕΤΣΙ
ΕΙΧΑΝ
ΕΙΧΑΝ

Η καθημερινή ζωή στην αρχαία Ρώμη
Ο αυτοκράτορας έμενε στη Ρώμη . Η Ρώμη ήταν χτισμένη κοντά στον
Τίβερη ποταμό και είχε ναούς, ωραία κτίρια και έργα τέχνης.
Οι κάτοικοι έμεναν σε πολυκατοικίες και οι πιο πλούσιοι σε
μονοκατοικίες.
Οι κάτοικοι στα χωριά ήταν γεωργοί, τεχνίτες και έμποροι. Οι δούλοι
φρόντιζαν όσα υπήρχαν στο αγρόκτημα
Οι πλούσιοι και οι φτωχοί έπαιρναν μέρος σε γιορτές και σε αγώνες στη
Ρώμη.
Σε ποιά πόλη έμενε ο αυτοκτάτορας; Στην Ρώμη
ή στην Λισαβώνα
Πηγή: eva-edu

1. Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους Έλληνες
146 π.Χ. Οι Ρωμαίοι κατακτούν την Ελλάδα
Τρόπος διοίκησης Ρωμαίων “Διαίρει και βασίλευε”
Όσες πόλεις συμμάχησαν Όσες πόλεις αντιστάθηκαν
Ανεξαρτησία Φέρθηκαν ανελέητα
Αυτονομία Γκρέμισαν τείχη
Διοικητής Έλληνας (Φιλορωμαίος) Άρπαξαν έργα τέχνης
Φόροι
Αιχμαλωσία
Διοικητής Ρωμαίος
Σ υ ν έ π ε ι ε ς
● Κατανάλωση προϊόντων υπαίθρου από τους Ρωμαίους.
● Στρατολογία Ελλήνων.
● Ανασφάλεια, φόβος, συγκέντρωση στις πόλεις φτώχεια,παρουσία κατακτητών.
● Οι Έλληνες πρώτη φορά υπόδουλοι εξεγέρσεις καταπνίγονται από Ρωμαί-
ους τιμωρία πρωταιτίων.
Κανέλλος-Μάριος Κανελλόπουλος

2. Οι Έλληνες “κατακτούν” τους Ρωμαίους με τον
πολιτισμό τους
Οι Ρωμαίοι γνωρίζουν τον πολιτισμό των Ελλήνων
Γοητεύονται, γνωρίζουν ονομαστούς δασκάλους
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ
Αλλάζουν την αρχική σκληρή στάση τους
Χτίζουν με Ελληνικά σχέδια Παίρνουν Έλληνες δασκάλους Φιλέλληνες Ρωμαίοι κοσμούν την
Αθήνα
Μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα
Καλλιεργούν τη λατινική γλώσσα
Δημιουργία
ελληνορωμαϊκού
πολιτισμού

3. Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία, μια υπερδύναμη του
αρχαίου κόσμου
Οι Ρωμαίοι γίνονται κοσμοκράτορες (50.000.000 κάτ.)
Παραμεσόγειες χώρες έγιναν ρωμαϊκές Μεσόγειος: Mare nostrum
Πολυπολιτισμική αυτοκρατορία
Π ρ ο β λ ή μ α τ α δ ι ο ί κ η σ η ς
Αυτοκράτορας Μείωση φόρων,
“πρώτος πολίτης” βελτίωση
απόλυτη υπακοή Τίτλος Ρωμαίου είσπραξής τους Δικαιότεροι νόμοι,
πολίτη σ' όσους τήρηση, εφαρμογή
δέχονταν την από όλους
κυριαρχία της
Ρώμης Ρωμαίοι κυβερνήτες
(ανθύπατοι)
να επιβλέπουν Πειθαρχημένος στρατός
για σύνορα, τάξη και ειρήνη
( 200 χρόνια )
Ρωμαϊκή ειρήνη (pax romana)
Τάξη, ασφάλεια, δικαιοσύνη, ανάπτυξη γεωργίας – εμπορίου – ναυτιλίας – βιοτεχνίας
Λ ύ σ ε ι ς
Α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α

4. Η καθημερινή ζωή στην αρχαία Ρώμη
Ρώμη
Χτισμένη πλάι στον ποταμό Τίβερη (ναοί, ωραία κτίρια, έργα τέχνης).
Έδρα του αυτοκράτορα.
Πολίτες + δούλοι ≈ 1.500.000 κάτοικοι
Περισσότεροι κάτοικοι πολυκατοικίες
Εύποροι μονοκατοικίες
Παλάτινος λόφος παλάτι αυτοκρατόρων
Κάτοικοι υπαίθρου: γεωργοί, βοσκοί, τεχνίτες, μικροέμποροι
Μεγαλοϊδιοκτήτες γεωργοί: μεγάλα, γόνιμα αγροκτήματα, μέσα είναι τα σπίτια των ιδιοκτητών,
(στάβλοι, ορνιθώνες, αποθήκες, δούλοι που φροντίζουν)
Μικροϊδιοκτήτες: Καλλιεργούν μόνοι τους, λίγα προϊόντα. Τα παιδιά αναζητούν εργασία σε
στρατό, στην πόλη, στις τέχνες, στα δημόσια έργα.
Πλούσιοι + φτωχοί πηγαίνουν στη Ρώμη για γιορτές και αγώνες.

Όςεσ πόλεισ ςυμμάχηςαν
Ανεξαρτηςία
Αυτονομία
Διοικητήσ Ζλληνασ
(φιλορωμαίοσ)
Όςεσ πόλεισ αντιςτάθηκαν
Οι Ρωμαίοι φζρθηκαν ανελζητα
Γκρζμιςαν τα τείχη
Άρπαξαν ζργα τζχνησ
Φόροι
Αιχμαλωςία
Διοικητήσ Ρωμαίοσ
Ι΢ΣΟΡΙΑ Ε’
– ΚΕΦ. 1 ¨ ΟΙ ΡΩΜΑΙΟΙ ΚΤΒΕΡΝΟΤΝ ΣΟΤ΢ ΕΛΛΗΝΕ΢ ¨
27Ο
ΔΗΜΟΣΙΚΟ ΢ΧΟΛΕΙΟ ΣΡΙΚΑΛΩΝ
ΔΑ΢ΚΑΛΟ΢ ΒΑ΢ΙΛΗ΢ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ΢
Κατανάλωςη των προϊόντων τησ υπαίθρου από τουσ Ρωμαίουσ
΢τρατολογία – αιχμαλωςία Ελλήνων
Αναςφάλεια – φόβοσ, ςυγκζντρωςη ςτισ πόλεισ → φτώχια, παρουςία κατακτητών
Σρόποσ διοίκηςησ των Ρωμαίων
«διαίρει και βασίλευε»
Οι Έλληνεσ για πρώτη φορά
βρζθηκαν υπόδουλοι
Εξεγζρςεισ
Καταπνίγονται
Σιμωρία πρωταίτιων

Οι Ρωμαίοι γνωρίζουν τον πολιτιςμό των Ελλθνων
– ΚΕΦ. 2 ¨ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕ΢ «ΚΑΣΑΚΣΟΤΝ» ΣΟΤ΢ ΡΩΜΑΙΟΤ΢ ΜΕ ΣΟΝ ΠΟΛΙΣΙ΢ΜΟ ΣΟΤ΢¨
27Ο
Γοθτεφονται από τα ωραία
αγάλματα, τουσ ναοφσ, τα
κζατρα και τα ςτάδια.
γνωρίηουν ονομαςτοφσ
δαςκάλουσ και δθμιουργοφσ
Αλλάζουν την αρχικθ ςκληρθ ςτάςη
τουσ
Χτίηουν με ελλθνικά ςχζδια
Παίρνουν Ζλλθνεσ δαςκάλουσ
Φιλζλλθνεσ Ρωμαίοι αυτοκράτορεσ
και άρχοντεσ κοςμοφν τθν Ακινα
με καυμαςτά ζργα
Μακαίνουν τθν ελλθνικι γλώςςα
Καλλιεργοφν τθ λατινικι γλώςςα

– ΚΕΦ. 3 ¨ Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΤΣΟΚΡΑΣΟΡΙΑ, ΜΙΑ ΤΠΕΡΔΤΝΑΜΗ ΣΟΤ ΑΡΧΑΙΟΤ ΚΟ΢ΜΟΤ¨
27Ο
Οι Ρωμαίοι γίνονται κοςμοκράτορεσ και ονομάηουν τθ Μεςόγειο “mare nostrum”
Η ρωμαϊκι αυτοκρατορία γίνεται
πολυπολιτιςμικι:
τθν κατοικοφν άνκρωποι από
πολλζσ φυλζσ,
μιλοφν διαφορετικζσ γλώςςεσ
ζχουν διαφορετικζσ κρθςκείεσ
και ςυνικειεσ
Όριςαν τον αυτοκράτορα «πρώτο πολίτθ» -
απόλυτθ υπακοι ς’ αυτόν.
Απονομι τίτλου Ρωμαίου πολίτθ ς’ αυτοφσ
που δζχονταν τθν κυριαρχία τθσ Ρώμθσ.
Οργάνωςαν πεικαρχθμζνο ςτρατό για τθ
φφλαξθ των ςυνόρων.
Διόριςαν ανώτερουσ Ρωμαίουσ κυβερνιτεσ
για να επιβλζπουν.
Μείωςαν τουσ φόρουσ – οργάνωςαν
καλφτερα τθν είςπραξι τουσ.
Ψιφιςαν δικαιότερουσ νόμουσ και
φρόντιηαν για τθν τιρθςι τουσ.
Η τεράςτια ζκταςθ τθσ
αυτοκρατορίασ δθμιουργεί
προβλιματα ςτθ διοίκθςι τθσ.
Ρωμαϊκι ειρινθ
(pax romana)
για 200 περίπου χρόνια
Αποτζλεςμα
Επικράτθςε τάξθ, αςφάλεια,
δικαιοςφνθ,
ανάπτυξθ γεωργίασ – εμπορίου
– ναυτιλίασ – βιοτεχνίασ

– ΚΕΦ. 3 ¨ Θ ΚΑΘΘΜΕΡΙΝΘ ΗΩΘ ΢ΣΘΝ ΑΡΧΑΙΑ ΡΩΜΘ¨
27Ο
ΔΘΜΟΣΙΚΟ ΢ΧΟΛΕΙΟ ΣΡΙΚΑΛΩΝ
ΔΑ΢ΚΑΛΟ΢ ΒΑ΢ΙΛΘ΢ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΘ΢
ΡΩΜΗ : Η πρωτεφουςα τησ ρωμαϊκήσ αυτοκρατορίασ
Κάτοικοι υπαίθρου:
γεωργοί, βοςκοί, τεχνίτεσ,
μικροζμποροι
Οι περιςςότεροι κάτοικοι
μζνουν ςε πολυκατοικίεσ
Οι εφποροι ςε μονοκατοικίεσ
΢τον Παλατίνο λόφο ιταν
χτιςμζνο το παλάτι των
αυτοκρατόρων
Μικροϊδιοκτήτες:
Καλλιεργοφν μόνοι τουσ, λίγα
προϊόντα.
Σα παιδιά αναηθτοφν εργαςία ςε
ςτρατό, ςτθν πόλθ, ςτισ τζχνεσ, ςτα
δθμόςια ζργα.
Μεγαλοϊδιοκτήτες γεωργοί:
μεγάλα, γόνιμα αγροκτιματα,
μζςα είναι τα ςπίτια των
ιδιοκτθτών,
(ςτάβλοι, ορνικώνεσ, αποκικεσ,
δοφλοι που τα φροντίηουν)
Ρώμη
Ζδρα του αυτοκράτορα.
Χτιςμζνθ πλάι ςτον ποταμό Σίβερθ
Είχε λαμπροφσ ναοφσ, ωραία κτίρια,
ζργα τζχνθσ.
Πολίτεσ + δοφλοι ≈ 1.500.000 κάτοικοι

Ιστορία Ε΄ Δημοτικού – «Στα βυζαντινά χρόνια»
Ενότητα Α΄: Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι – Κεφάλαιο 1ο
Σαμούχος Πέτρος©
Οι Ρωμαίοι κατακτούν την Ελλάδα (146 π.Χ.)
Τρόπος διοίκησης Ρωμαίων
«Διαίρει και βασίλευε»,
δηλαδή «Χώρισέ τους και κυβέρνησέ τους»
Όσες πόλεις συμμάχησαν Όσες πόλεις αντιστάθηκαν
ανεξαρτησία φέρθηκαν ανελέητα
αυτονομία γκρέμισαν τείχη
Έλληνας διοικητής άρπαξαν έργα τέχνης
(φιλορωμαίος) επέβαλαν φόρους
αιχμαλώτισαν κατοίκους
Ρωμαίος διοικητής
Συνέπειες
 Οι Ρωμαίοι κατανάλωναν τα προϊόντα της υπαίθρου
 Στρατολογούσαν τους Έλληνες
 Ο πληθυσμός ένιωθε φόβο και ανασφάλεια
 Πολλοί κατέφευγαν στις πόλεις, φτώχεια, παρουσία κατακτητών
Οι Έλληνες βρέθηκαν υπόδουλοι
 Εξεγέρσεις, καταπνίγονται, τιμωρία πρωταίτιων
Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους Έλληνες

Περίληψη μαθήματος
Ερωτήσεις
 Πότε κατακτήθηκε η Ελλάδα από τους Ρωμαίους και ποια τακτική
εφάρμοσαν στη διακυβέρνηση των Ελλήνων; Γιατί πιστεύεις ότι το
έκαναν αυτό;
 Με ποιο κριτήριο οι Ρωμαίοι αντιμετώπισαν τις ελληνικές πόλεις
μετά την κατάκτησή τους;
 Ποιες συνέπειες είχε για τους Έλληνες η παρουσία του ρωμαϊκού
στρατού στον τόπο τους;
 Πώς αντέδρασαν οι Έλληνες στην παρουσία των Ρωμαίων;
 Είσαι Έλληνας και ζεις εκείνη την εποχή. Περιέγραψε πώς ζεις και τι
νιώθεις βλέποντας τους Ρωμαίους να έχουν κατακτήσει την πόλη σου.
 Είσαι Ρωμαίος και ζεις εκείνη την εποχή. Περιέγραψε πώς νιώθεις για
τις κατακτήσεις σου.
Η υποδούλωση της Ελλάδας έχει δυσάρεστες συνέπειες για τους
Έλληνες. Οι Ρωμαίοι, αρχικά, διοικούν τους κατακτημένους με
σκληρό τρόπο. Κάθε πόλη αντιμετωπίζεται ανάλογα με τη στάση
που τήρησε απέναντί τους.

Οι Ρωμαίοι γνωρίζουν τον πολιτισμό των Ελλήνων
 Γοητεύονται (από ναούς, αγάλματα, θέατρα, στάδια, γιορτές)
 Γνωρίζουν ονομαστούς δασκάλους
 Θαυμάζουν τις καλές τέχνες και τα γράμματα
Αποτέλεσμα
Αλλάζουν την αρχική σκληρή τους στάση
 Κτίζουν με ελληνικά σχέδια.
 Μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα.
 Παίρνουν Έλληνες δασκάλους για τα παιδιά τους.
 Καλλιεργούν τη δική τους γλώσσα, τη λατινική και μεταφράζουν
σε αυτήν έργα αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων.
 Φιλέλληνες Ρωμαίοι αυτοκράτορες κοσμούν με θαυμαστά έργα
την Αθήνα και άλλες ελληνικές πόλεις
Δημιουργία ελληνορωμαϊκού πολιτισμού
Οι Έλληνες «κατακτούν τους Ρωμαίους
με τον πολιτισμό τους.

Ερωτήσεις
 Τι συνέβη όταν οι Ρωμαίοι γνώρισαν τον πολιτισμό των Ελλήνων;
 Γιατί οι Ρωμαίοι άλλαξαν την αρχική σκληρή τους στάση
απέναντι στους Έλληνες;
 Πώς επηρέασε ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός τους Ρωμαίους;
 Πώς ονομάστηκε ο πολιτισμός που προέκυψε από τη συνεργασία
των Ελλήνων με τους Ρωμαίους;
 Φαντάσου ότι είσαι ένας αρχαίος Έλληνας και επισκέπτεσαι την
αρχαία Ρώμη. Εκεί αντικρίζεις κτήρια, αγάλματα και άλλα έργα
τέχνης που μοιάζουν με αυτά της αρχαία Αθήνας, της πόλης από την
οποία κατάγεσαι. Πώς νιώθεις;
 Φαντάσου ότι είσαι ένας πασίγνωστος αρχαίος Έλληνας δάσκαλος
και σε προσλαμβάνει ένας πλούσιος Ρωμαίος για να διδάξεις τα
παιδιά του. Τι τους μαθαίνεις; Πώς νιώθεις;
Οι Ρωμαίοι γνωρίζουν τον ελληνικό πολιτισμό. Τον θαυμάζουν,
τον μιμούνται και τον συνδυάζουν με τα έργα και τις συνήθειες
του δικού τους λαού. Έτσι γεννιέται ένας νέος πολιτισμός: ο
ελληνορωμαϊκός.

Οι Ρωμαίοι γίνονται κοσμοκράτορες
(κυβερνήτες όλου του κόσμου)
Τεράστια και πολυπολιτισμική Αποκαλούσαν τη Μεσόγειο
αυτοκρατορία θάλασσα «mare nostrum»
(η θάλασσά μας)
Προβλήματα στη διοίκηση Λύσεις
α) Αυτοκράτορας «πρώτος πολίτης», πίστη, υπακοή
β) Τίτλος Ρωμαίου πολίτη σε όσους αποδέχονταν την κυριαρχία
γ) Οργάνωσαν πειθαρχημένο στρατό
δ) Ρωμαίοι κυβερνήτες επιβλέπουν (ανθύπατοι)
ε) Μείωσαν φόρους – οργάνωσαν την είσπραξή τους
στ) Δικαιότεροι νόμοι – τήρηση και εφαρμογή
Αποτέλεσμα
Ειρήνη για διακόσια περίπου χρόνια,
«pax romana»
Αναπτύσσονται: γεωργία – εμπόριο – ναυτιλία - βιοτεχνία
Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία,
μια υπερδύναμη του αρχαίου κόσμου

Ερωτήσεις
 Ποια ήταν τα σύνορα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας τρεις αιώνες μετά
την υποταγή της Ελλάδας; Πώς ονόμαζαν τη Μεσόγειο θάλασσα;
 Γιατί χαρακτηρίζουμε τους Ρωμαίους κοσμοκράτορες;
 Ποια ήταν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των κατοίκων της ρωμαϊκής
αυτοκρατορίας;
 Ποιο ήταν το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετώπιζαν και τι μέτρα
πήραν για να το λύσουν;
 Πώς βοήθησαν τα μέτρα που πήραν οι Ρωμαίοι και ποια αποτελέσματα
είχαν για την οικονομική ζωή των κατοίκων της αυτοκρατορίας;
 Φαντάσου ότι είσαι ένας σπουδαίος Ρωμαίος ρήτορας που όλοι σε
σέβονται και ζητούν τη γνώμη σου για τα νέα μέτρα. Πώς τα
χαρακτηρίζεις; Λύνουν τα προβλήματα της αυτοκρατορίας σου;
 Γιατί κάποιοι άνθρωποι εκείνη την εποχή αποδέχονταν τους Ρωμαίους
ως κατακτητές με αντάλλαγμα τον τίτλο του Ρωμαίου πολίτη;
Οι Ρωμαίοι συνεχίζουν τις κατακτήσεις τους και γίνονται
κοσμοκράτορες. Κυβερνούν τις κατακτημένες χώρες με
αυστηρούς νόμους και αντιμετωπίζουν τα προβλήματα
οργάνωσης της απέραντης αυτοκρατορίας τους.

Ρώμη
έδρα πρωτεύουσα Τίβερης ναοί - κτίρια 1.500.000
αυτοκράτορα αυτοκρατορίας ποταμός έργα τέχνης κάτοικοι
Οικίες
πολυκατοικίες μονοκατοικίες παλάτι αυτοκράτορα
οι περισσότεροι κάτοικοι οι εύποροι Παλατίνος λόφος
Κάτοικοι της ρωμαϊκής υπαίθρου
τεχνίτες – βοσκοί – γεωργοί – μικροέμποροι
μεγαλοϊδιοκτήτες μικροϊδιοκτήτες
μεγάλα – εύφορα κτήματα καλλιεργούν μόνοι τους
υπάρχει η κατοικία τους λιγοστά προϊόντα
στάβλοι – ορνιθώνες – αποθήκες τα παιδιά τους εγκαταλείπουν
οι δούλοι τα φροντίζουν την ύπαιθρο
Πλούσιοι και φτωχοί επισκέπτονται τη Ρώμη
παίρνουν μέρος σε γιορτές και αγώνες
Η καθημερινή ζωή στην αρχαία Ρώμη
Κολοσσαίο

Ερωτήσεις
 Ποια ήταν η πρωτεύουσα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας;
 Πόσοι ήταν περίπου οι κάτοικοί της και πού έμεναν;
 Ποια ήταν τα επαγγέλματα των κατοίκων της ρωμαϊκής υπαίθρου;
 Πώς ήταν η ζωή των μεγαλοϊδιοκτητών γεωργών;
 Πώς ήταν η ζωή των μικροϊδιοκτητών γεωργών;
 Πώς διασκέδαζαν οι Ρωμαίοι πολίτες;
 Φαντάσου ότι είσαι ένας φτωχός αγρότης και τα παιδιά σου
εγκαταλείπουν το σπίτι σας για να αναζητήσουν μια καλύτερη τύχη σε
μια μεγάλη πόλη ή στον στρατό. Περιέγραψε τις δυσκολίες που
αντιμετωπίζεις και πώς νιώθεις για την επιλογή των παιδιών σου.
 Φαντάσου ότι είσαι ένας πλούσιος Ρωμαίος αγρότης που έχει πολλά
κτήματα και εκατοντάδες δούλους να τα φροντίζουν. Περιέγραψε πώς
περνάς την ημέρα σου.
Οι Ρωμαίοι ζούσαν σε μικρές και μεγάλες πόλεις καθώς και σε
χωριά της υπαίθρου. Η Ρώμη με τα κτίριά της, το λιμάνι της και
τα θεάματά της αποτελούσε το κέντρο ζωής του ρωμαϊκού
κόσμου.

Ενότητα Α΄: Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι – Ανακεφαλαίωση
Οι Ρωμαίοι:
 Κατάκτησαν την Ελλάδα και κράτησαν
τους Έλληνες διαιρεμένους.
 Δημιούργησαν ένα απέραντο κράτος κι
έγιναν κοσμοκράτορες.
 Εφάρμοσαν το «διαίρει και βασίλευε» για τη διακυβέρνηση των
κατακτημένων.
 Επηρεάστηκαν από τον τρόπο ζωής και τον πολιτισμό των Ελλήνων.
Οι Έλληνες:
 Βρέθηκαν για πρώτη φορά υπόδουλοι
σε ξένο κατακτητή.
 Διατήρησαν τη γλώσσα, τη θρησκεία,
τα ήθη και τα έθιμά τους.
 «Κατάκτησαν τους κατακτητές» με τα γράμματα και τις τέχνες τους.
 Συνεργάστηκαν και δημιούργησαν τον «ελληνορωμαϊκό πολιτισμό».
Στα χρόνια της «ρωμαϊκής ειρήνης»:
 Προόδευσαν η γεωργία, η βιοτεχνία, η ναυτιλία
και το εμπόριο.
 Περιορίστηκαν οι μεγάλες κοινωνικές διαφορές.
 Πλούσιοι και φτωχοί μετείχαν στις γιορτές.
Ανακεφαλαίωση μαθημάτων 1-4

1. Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους Έλληνες
1. Πότε κατακτήθηκε η Ελλάδα από τους Ρωμαίους και τι φρόντισαν
να κάνουν από την αρχή;
Η Ελλάδα κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους το 146 π. Χ. Πρώτη τους
φροντίδα ήταν να κρατήσουν τους Έλληνες διχασμένους και να τους
εμποδίσουν να συνεργαστούν μεταξύ τους.
2. Ποια τακτική εφάρμοσαν οι Ρωμαίοι στη διακυβέρνηση των
κατακτημένων Ελλήνων;
Εφάρμοσαν την τακτική του «διαίρει και βασίλευε» (χώρισε και
κυβέρνησε).
3. Ποια μέτρα πήραν για να το πετύχουν αυτό;
Τα μέτρα που πήραν ήταν τα εξής: επέβαλαν βαρύτατους φόρους,
κατάργησαν τα δημοκρατικά πολιτεύματα, λεηλατούσαν τις καλλιέργειες,
αιχμαλώτιζαν τους κατοίκους και απαγόρευαν την επικοινωνία μεταξύ των
ελληνικών πόλεων.
4. Ποια ήταν τα αποτελέσματα όλων αυτών των σκληρών μέτρων;
Οι Έλληνες ζούσαν μέσα στη φτώχεια, δεν μετείχαν στη διοίκηση των
πόλεών τους, χάνονταν οι σοδειές, μειωνόταν ο ελληνικός πληθυσμός και
υπήρχε φόβος, απομόνωση και ανασφάλεια.
5. Ποια ήταν η στάση των Ελλήνων απέναντι σ’ αυτά τα σκληρά
μέτρα;
Οι Έλληνες, που βρέθηκαν για πρώτη φορά υπόδουλοι, πολλές φορές
ξεσηκώθηκαν. Ο ρωμαϊκός στρατός, όμως, κατέπνιγε τις εξεγέρσεις και
τιμωρούσε τους υπαίτιους.
eimet08

2. Οι Έλληνες «κατακτούν» τους Ρωμαίους με τον πολιτισμό
τους
1. Τι έκαναν οι Ρωμαίοι όταν γνώρισαν από κοντά τον πολιτισμό των
Ελλήνων;
Οι Ρωμαίοι γοητεύτηκαν από τους ναούς, τα αγάλματα, τα στάδια και τις
γιορτές των Ελλήνων. Γνώρισαν δασκάλους και δημιουργούς και θαύμασαν
την πρόοδό τους στα γράμματα και τις τέχνες.
2. Τι συνέπειες είχε στη στάση των Ρωμαίων η γνωριμία τους με τον
ελληνικό πολιτισμό;
Η γνωριμία των Ρωμαίων με τον ελληνικό πολιτισμό τους έκανε να
αλλάξουν την αρχικά σκληρή τους στάση και να αξιοποιήσουν τις γνώσεις
τους, για να κάνουν παρόμοια έργα στη Ρώμη και σε ολόκληρη την
αυτοκρατορία.
3. Ποιες ήταν οι επιδράσεις του ελληνικού πολιτισμού στους
Ρωμαίους;
● κτίζουν σπίτια και κτήρια με ελληνικά σχέδια και τα στολίζουν με
αγάλματα και έργα τέχνης Ελλήνων τεχνιτών.
● μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα.
● παίρνουν Έλληνες δασκάλους και στέλνουν τα παιδιά τους να
σπουδάσουν στην Ελλάδα.
● καλλιεργούν τη λατινική γλώσσα και μεταφράζουν σ’ αυτή αρχαία
ελληνικά έργα.
● Ρωμαίοι αυτοκράτορες δαπανούν χρήματα για να φτιάξουν θαυμαστά
έργα στην Αθήνα και σε άλλους ελληνικούς χώρους.
4. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα της συνεργασίας των Ελλήνων και των
Ρωμαίων;
Από τη συνύπαρξη και τη συνεργασία των δύο λαών, δημιουργήθηκε ένας
νέος πολιτισμός ο ελληνορωμαϊκός.
eimet08
Θέατρο Ηρώδου του Αττικού 161 μ. Χ. η πύλη του Ανδριανού

3. Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία, μια υπερδύναμη του αρχαίου
κόσμου
1.Τι κατάφεραν να πετύχουν οι Ρωμαίοι τρεις αιώνες μετά την κατάκτηση
της Ελλάδας;
Συνέχισαν τις κατακτήσεις τους στη δύση, την Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική
και οι χώρες γύρω από τη Μεσόγειο θάλασσα έγιναν ρωμαϊκές επαρχίες. Η
Μεσόγειος έγινε για τους Ρωμαίους (mare nostrum) «η θάλασσά μας».
2. Γιατί οι Ρωμαίοι έγιναν κοσμοκράτορες;
Στις αρχές του 1ου
μ. Χ. αιώνα οι Ρωμαίοι είχαν κατακτήσει όλο τον τότε
γνωστό κόσμο και ο πληθυσμός της αυτοκρατορίας ξεπερνούσε τα 50
εκατομμύρια. Έγιναν δηλαδή κοσμοκράτορες.
3. Ποιο ήταν το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετώπιζε η Αυτοκρατορία;
Στο ρωμαϊκό κράτος κατοικούσαν άνθρωποι από πολλές φυλές, με
διαφορετικές γλώσσες, θρησκείες και συνήθειες. Ήταν ένα πολυπολιτισμικό
κράτος που έπρεπε να κυβερνηθεί.
4. Ποια μέτρα πήραν για να λύσουν το πρόβλημα της διοίκησης της
αυτοκρατορίας;
● Όρισαν τον αυτοκράτορα «πρώτο πολίτη» και όλοι όφειλαν υπακοή σ’
αυτόν.
● Έδωσαν τον τίτλο του Ρωμαίου πολίτη σ’ όσους αποδέχονταν την κυριαρχία
της Ρώμης.
● Οργάνωσαν πειθαρχημένο στρατό για τη φύλαξη των συνόρων και τη
διατήρηση της ειρήνης και της τάξης.
● Διόρισαν ανώτερους Ρωμαίους διοικητές (ανθύπατους), οι οποίοι
επέβλεπαν τους τοπικούς άρχοντες.
● Μείωσαν τους φόρους των πολιτών και οργάνωσαν καλύτερα τον τρόπο
είσπραξής τους.
● Ψήφισαν δικαιότερους νόμους και φρόντιζαν για την τήρηση και την
εφαρμογή τους απ’ όλους.
5. Ποια ήταν τα αποτελέσματα όλων αυτών των μέτρων;
Επικράτησε τάξη, ειρήνη ασφάλεια και δικαιοσύνη για 200 χρόνια.
Αναπτύχθηκαν η γεωργία, το εμπόριο, η ναυτιλία και η βιοτεχνία. Ήταν η
περίοδος της «ρωμαϊκής ειρήνης» (pax romana).
eimet08

4. Η καθημερινή ζωή στην αρχαία Ρώμη
1. Πού ήταν η έδρα του αυτοκράτορα;
Η έδρα του αυτοκράτορα ήταν η Ρώμη, που ήταν χτισμένη πλάι στον
Τίβερη ποταμό και στολισμένη με ναούς, ωραία κτίρια και έργα τέχνης.
2. Πόσος ήταν ο πληθυσμός της και πού διέμεναν οι κάτοικοί της;
Ο πληθυσμός της πλησίαζε το ενάμισι εκατομμύριο και οι περισσότεροι
κάτοικοί της διέμεναν σε πολυκατοικίες, μόνο οι πιο εύποροι έμεναν σε
μονοκατοικίες.
3. Πού ήταν χτισμένο το παλάτι των αυτοκρατόρων;
Το παλάτι των αυτοκρατόρων ήταν χτισμένο στον Παλατίνο λόφο.
4. Με τι ασχολούνταν οι κάτοικοι της ρωμαϊκής υπαίθρου;
Οι κάτοικοι της ρωμαϊκής υπαίθρου ήταν γεωργοί, βοσκοί, τεχνίτες και
μικροέμποροι.
5. Πώς ήταν η ζωή των μεγαλοϊδιοκτητών γεωργών;
Είχαν μεγάλα και γόνιμα αγροκτήματα, στα οποία ήταν χτισμένα τα σπίτια
τους και κοντά τους στάβλοι, ορνιθώνες και αποθήκες. Όλα αυτά τα
φρόντιζαν δούλοι.
6. Πώς ήταν η ζωή των μικροϊδιοκτητών γεωργών;
Καλλιεργούσαν μόνοι τους τα κτήματά τους και ζούσαν από τα λιγοστά
προϊόντα της παραγωγής τους. Τα παιδιά τους εγκατέλειπαν την ύπαιθρο
και έψαχναν δουλειά στο στρατό, στην πόλη, στις τέχνες και στα δημόσια
έργα.
7. Πώς διασκέδαζαν οι κάτοικοι της Ρώμης και της υπαίθρου;
Έπαιρναν μέρος στις μεγάλες γιορτές και τους αγώνες που γίνονταν στη
Ρώμη.
eimet08

Κεφάλαιο 1ο
Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τουςΟι Ρωμαίοι κυβερνούν τους
Έλληνες.Έλληνες.
Η παρουσίαση διαμορφώθηκε από τον Πέτρο ΣαμούχοΗ παρουσίαση διαμορφώθηκε από τον Πέτρο Σαμούχο
Πέτρος ΣαμούχοςΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.31

Βασικό κριτήριο για το νέο τρόπο
διοίκησηςδιοίκησης
Η στάση που είχαν κρατήσει οι ελληνικές
πόλεις – κράτη στους ελληνορωμαϊκούς
πολέμους.μ ς

Σε όσες
αντιστάθηκαναντιστάθηκαν,
φέρθηκαν ανελέητα.

Γκρέμισανρ μ
τα τείχη τους

Άρ αξαν θησαυρούςΆρπαξαν θησαυρούς
και έργα τέχνηςκαι έργα τέχνης

Ε έΕπέβαλαν
βαρύτατουςβαρύτατους
φόρουςφ ρ ς

όΑφόπλισαν και
αιχμαλώτισαναιχμαλώτισαν
τους κατοίκους

Εγκατέστησαν
μόνιμες ρωμαϊκέςμόνιμες ρωμαϊκές
φρουρές και
έθανέθεσαν τη
διοίκηση τους σεδ ο ηση τους σε
Ρωμαίους.

ΔΔυσάρεστες
συνέπειες για τουςσυνέπειες για τους
Έλληνες είχε και
δ ήη διαρκής
παρουσία τουπαρουσ α του
ρωμαϊκού στρατού

Οι λεγεώνες
τρέφονταν από τατρέφονταν από τα
προϊόντα της
υπαίθρου και συχνά
στρατολογούσαν τουςστρατολογούσαν τους
κατοίκους της.

Κεφάλαιο 2
Οι Έλληνες «κατακτούν» τουςΟι Έλληνες «κατακτούν» τους
Ρωμαίους με τον πολιτισμό τους.μ ς μ μ ς
Η ί δ ώθ ό Σ ύ ΠέΗ παρουσίαση διαμορφώθηκε από το Σαμούχο Πέτρο.
Το υλικό προέρχεται από τα παρακάτω εκπαιδευτικά blogs:
Δάσκαλος Κ. http://spirit16.blogspot.com/
Ε ύ λ Π δ ί htt // id bl t /Εγκύκλιος Παιδεία http://egpaid.blogspot.com/

 τους μεγάλους και
ωραίους ναούς
Παρθενώνας
Ο ναός του Ηφαίστου στο Θησείο

 τα αγάλματα θεών και ηρώων τα αγάλματα θεών και ηρώων
Ο Απόλλωνας Η Αθηνά Ο Ηρακλής

 τις τοπικές και τις πανελλήνιες γιορτές τις τοπικές και τις πανελλήνιες γιορτές
Η ή ω Πα αθη αίω
Ολυμπιακοί αγώνες
Η γιορτή των Παναθηναίων
μ γ ς

 τη μεγάλη πρόοδο στα γράμματα (φιλοσοφία τη μεγάλη πρόοδο στα γράμματα (φιλοσοφία,
μαθηματικά, γεωμετρία) και τους μεγάλους
δασκάλουςδασκάλους

 την ανάπτυξη των τεχνών (αρχιτεκτονική,
γλυ τική ζωγ α ική μ υ ική κ ά ) και τ υςγλυπτική, ζωγραφική, μουσική κ.ά.) και τους
σπουδαίους δημιουργούς.

Η Ρωμαϊκή Αγορά κέντρο των πολιτικών εμπορικών και δικαστικών δραστηριοτήτωνΗ Ρωμαϊκή Αγορά, κέντρο των πολιτικών, εμπορικών και δικαστικών δραστηριοτήτων
της αρχαίας Ρώμης, είχε έντονο το ελληνικό στοιχείο στα κτίρια της.

Η πύλη του Αδριανού, που όριζε το τέλος της πόλης των
Αθηνών. Πίσω της διακρίνεται ο ναός του Ολυμπίου Διός,
τον οποίο ολοκλήρωσε ο Αδριανόςτον οποίο ολοκλήρωσε ο Αδριανός.
Ο αυτοκράτορας ΑνδριανόςΟ αυτοκράτορας Ανδριανός

Η βιβλιοθήκη του Αδριανού

Ηρώδης ο Αττικός
Το ωδείο του Ηρώδη του Αττικού

Το Πάνθεον είναι ένας τεράστιοςΤο Πάνθεον είναι ένας τεράστιος
κυκλικός ναός αφιερωμένος
Ολύ Θ ύ Οστους Ολύμπιους Θεούς. Οι
κορινθιακοί κίονες του, καθώς
και το αέτωμά του είναι
αρχιτεκτονικά στοιχεία που
δανείστηκαν οι Ρωμαίοι από την
αρχαία ελληνική τέχνη.
Επισκεφτείτε την παρακάτω διεύθυνση για μια 3D ψηφιακή περιήγηση στο
μνημείο: http://www.arounder.eu/pantheon/pantheon.html

Κεφάλαιο 3
Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία,
μια υπερδύναμη
του αρχαίου κόσμου.
Η ί δ ώθ ό Σ ύ ΠέΗ παρουσίαση διαμορφώθηκε από το Σαμούχο Πέτρο.
Το υλικό προέρχεται από τα παρακάτω εκπαιδευτικά blogs:
Δάσκαλος Κ. http://spirit16.blogspot.com/
Ε ύ λ Π δ ί htt // id bl t /Εγκύκλιος Παιδεία http://egpaid.blogspot.com/

έΑποτέλεσμα:
Όλες οι χώρες γύρω
από τη Μεσόγειο
έγιναν ρωμαϊκές
επαρχίες.
Οι Ρωμαίοι ονομάζουνΟι Ρωμαίοι ονομάζουν
πλέον τη Μεσόγειο
mare nostrum,mare nostrum,
δηλαδή
«η θάλασσά μας»«η θάλασσά μας».

Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία ξεπερνά πλέον τα 50
εκατομμύρια κατοίκους.
Οι Ρωμαίοι γίνονται
κοσμοκράτορες.

Το ρωμαϊκό κράτος ήτανΤο ρωμαϊκό κράτος ήταν πολυπολιτισμικό.πολυπολιτισμικό.
Μέσα στην αυτοκρατορία κατοικούσαν άνθρωποιΜέσα στην αυτοκρατορία κατοικούσαν άνθρωποι
με διαφορετικό πολιτισμό, οι οποίοι:με διαφορετικό πολιτισμό, οι οποίοι:με διαφορετικό πολιτισμό, οι οποίοιμε διαφορετικό πολιτισμό, οι οποίοι
ανήκαν σε ολλές φυλές ανήκαν σε πολλές φυλές.
 μιλούσαν διαφορετικές γλώσσες.
 είχαν διαφορετικές θρησκείες και συνήθειες.

Οι Ρωμαίοι για να λύσουν τα προβλήματα
διοίκησης της αυτοκρατορίας, πήραν μέτρα.

Όρισαν τον αυτοκράτορα
«πρώτο πολίτη»
της χώρας
κι όλοι όφειλανκι όλοι όφειλαν
πίστη και υπακοή
’ όσ’ αυτόν.
Ο αυτοκράτορας Αύγουστοςρ ρ ς γ ς

Επισκεφτείτε την παρακάτω διεύθυνση για δείτε την εξέλιξη της Ρωμαϊκής
Αυτοκρατορίας από το 320 π Χ έως το 1453 μ ΧΑυτοκρατορίας από το 320 π.Χ. έως το 1453 μ.Χ.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Roman_Empire_map.gif

Κεφάλαιο 4
Η καθημερινή ζωή
η α αία Ρώ ηστην αρχαία Ρώμη.
Η παρουσίαση διαμορφώθηκε από το Σαμούχο ΠέτροΗ παρουσίαση διαμορφώθηκε από το Σαμούχο Πέτρο.

Η Ρώμη ήταν η έδρα
του αυτοκράτορα καιτου αυτοκράτορα και
η καρδιά της
αυτοκρατορίαςαυτοκρατορίας

Η Ρώμη είναι κτισμένη
πλάι στον Τίβερη
ποταμό και την εποχή
εκείνη ήταν στολισμένη
με ναούς, κτήρια και
έργα τέχνης.

Οι περισσότεροι
κάτοικοι έμεναν σεκάτοικοι έμεναν σε
πολυκατοικίες.

Οι πιο εύποροι Ρωμαίοι
έμεναν σε μονοκατοικίες.μ μ ς

Στο λόφο Παλατίνο ήταν χτισμένο το παλάτιΣτο λόφο Παλατίνο ήταν χτισμένο το παλάτι
των αυτοκρατόρων.

Οι κάτοικοι της υπαίθρου
ήταν γεωργοί, βοσκοί,
τεχνίτες και μικροέμποροι.

Οι μεγαλοϊδιοκτήτεςΟι μεγαλοϊδιοκτήτες
γεωργοί είχαν μεγάλα
αγροκτήματα τα οποίααγροκτήματα τα οποία
φρόντιζαν οι δούλοι.

Πλούσιοι και φτωχοί
πήγαιναν συχνά στη Ρώμηπήγαιναν συχνά στη Ρώμη
για να πάρουν μέρος στις
μεγάλες γιορτές καιμεγάλες γιορτές και
στους αγώνες που
γίνονταν εκείγίνονταν εκεί.

ΙΣΤΟΡΙΑ
ΤΑΞΗ: Ε΄ ΟΝΟΜΑ: …………………..
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ: ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΡΩΜΑΙΟΙ
1. Τι σου θυμίζει η κάθε φράση; (Απάντησε με μία ή δύο το πολύ λέξεις)
 Ρωμαίοι ανώτεροι κυβερνήτες οι οποίοι επέβλεπαν τους τοπικούς άρχοντες
και ενημέρωναν τον αυτοκράτορα: …………………………..
 Ρωμαίος αυτοκράτορας που έκανε μεγάλα έργα στην Αθήνα: ………………..
 Όλοι οδηγούσαν στη Ρώμη: …………..
 Όλοι του όφειλαν πίστη και υπακοή: ……………………….
 Στο λόφο αυτό ήταν κτισμένα τα παλάτια των αυτοκρατόρων: ...………….
 Συνέδεε τη Ρώμη με τη θάλασσα: ………………..
 Οι Ρωμαίοι κυβερνούν όλο το γνωστό ως τότε κόσμο: …………………..
 Η γλώσσα που μιλιούνταν την εποχή αυτή σ’ όλες τις κατακτημένες χώρες της
Ανατολής: …………………….
 Η χώρα αυτή κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους το 146 π. Χ. : …...………….
 Το αλφάβητο αυτό βασίζεται στο ελληνικό: ……………………..
(μονάδες: 10)
2. Συμπλήρωσε ό,τι λείπει:
Οι Ρωμαίοι γνωρίζουν τον …………………… πολιτισμό. Τον θαυμάζουν, τον
μιμούνται και τον σ……………. με τα έργα και τις σ………….. του δικού τους
λαού. Έτσι γεννιέται ένας νέος πολιτισμός: ο …………………….. (μονάδες: 4)
3. Γράψε τις απαντήσεις των παρακάτω ερωτήσεων στο πίσω μέρος του χαρτιού
σου:
α) Πώς οι Ρωμαίοι εφάρμοσαν το «διαίρει και βασίλευε» στη διακυβέρνηση της
κατακτημένης Ελλάδας;
β) Γιατί οι Ρωμαίοι ονόμαζαν την Μεσόγειο θάλασσα «η θάλασσά μας»;
γ) Τι ήταν η περίοδος της «ρωμαϊκής ειρήνης»; (μονάδες: 6)
Δημιουργός: gkatsao
Για να απαντήσεις μπορείς να ανοίξεις
το βιβλίο σου! Γρήγορα όμως, γιατί ο
χρόνος που έχεις στη διάθεσή σου
είναι περιορισμένος: ΜΟΝΟ 15΄
Είναι τρελοί
αυτοί οι …..

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε΄ ΤΑΞΗΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ Α΄: Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι
Ανακεφαλαιωτική γραπτή δοκιμασία τ…. μαθητ…… …………………………………
1. Αντιστοιχίζω με ό,τι ταιριάζει:
Πάνθεο ● ● Πλωτός ποταμός της Ρώμης.
Θρίαμβος ● ● Είδος παρέλασης που έκαναν οι Ρωμαίοι.
Τίβερης ● ● Ναός της Ρώμης αφιερωμένος σε όλους τους θεούς.
Αυτονομία ● ● Έτσι ονόμαζαν οι Ρωμαίοι την Πελοπόννησο.
Λεγεώνα ● ● Σπουδαία οδός που κατασκευάστηκε στα χρόνια της
ρωμαϊκής ακμής.
Αχαΐα ● ● Δικαίωμα να διοικούνται με δικούς τους νόμους
και άρχοντες.
Εγνατία ● ● Ρωμαϊκό στρατιωτικό σώμα.
Κολοσσαίο ● ● Κυβερνήτης όλου του κόσμου.
Φορτηγίδα ● ● Πλοίο μεταφοράς φορτίων.
Κοσμοκράτορας ● ● Ονομαστό αμφιθέατρο της Ρώμης.
2. Ποιες συνέπειες είχε για τους Έλληνες η υποδούλωσή τους από τους Ρωμαίους;
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………

3. Τι έκαναν οι Ρωμαίοι όταν γνώρισαν τον ελληνικό πολιτισμό;
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
4. Βάζω ( Σ ) για το σωστό και ( Λ ) για το λάθος:
Οι Ρωμαίοι ονόμαζαν με περηφάνια « η θάλασσά μας » την Αδριατική θάλασσα. ……
Όλοι όφειλαν πίστη και υπακοή στον αυτοκράτορα. ………………………………………
Αύξησαν τους φόρους των πολιτών και οργάνωσαν τον τρόπο είσπραξής τους. ………
Οργάνωσαν πειθαρχημένο στρατό για τη φύλαξη των συνόρων και της τάξης. …………
Στην περίοδο της ρωμαϊκής ειρήνης αναπτύχθηκαν η γεωργία, το εμπόριο, η ναυτιλία.
Έδωσαν τον τίτλο του Ρωμαίου πολίτη σε όλους τους ανθρώπους που κατέκτησαν. …..
Ψήφισαν δικαιότερους νόμους και φρόντιζαν για την τήρησή τους απ’ όλους. …………
4. Γράφω με λίγα λόγια για τις μεγάλες γιορτές, τους αγώνες και τις διασκεδάσεις των
Ρωμαίων:
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ΦΡΥΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ –ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ 1
1. Γιατί οι Ρωμαίοι ονομάστηκαν κοσμοκράτορες;
2. Ποια τα μέτρα που πήραν οι Ρωμαίοι ,ως κοσμοκράτορες, για να διοικήσουν καλύτερα τις κατακτημένες
περιοχές;
3. Τι σημαίνει η φράση «άρτος και θεάματα»;
4. Πώς ζούσαν οι μεγαλοϊδιοκτήτες γεωργοί;
5. Πώς ζούσαν οι μικροϊδιοκτήτες γεωργοί;
6. Τι ήταν ο ελληνορωμαϊκός πολιτισμός
7. Πώς ήταν η κοινωνική ζωή των Ρωμαίων;
8. Ποιο ήταν το πιο ανατριχιαστικό θέαμα που παρακολουθούσαν οι Ρωμαίοι; Γιατί;
9. Γιατί οι Ρωμαίοι θεωρούσαν τη Μεσόγειο «η θάλασσα μας»;
10. Πώς ήταν τα χρόνια της «ρωμαϊκής ειρήνης»;
11. Γι ήταν το «διαίρει και βασίλευε» των Ρωμαίων;
12. Γιατί οι Ρωμαίοι άλλαξαν τη στάση τους απέναντι στους κατακτημένους Έλληνες;
13. Ποιες ήταν οι συνέπειες για τους Έλληνες από τη διαρκή παρουσία του ρωμαϊκού στρατού ;
14. Πώς διοίκησαν οι Ρωμαίοι τις κατακτημένες περιοχές τα πρώτα χρόνια;(σε αυτές που δεν αντέδρασαν και
σε αυτές που αντέδρασαν)
15. Πού και πώς ήταν χτισμένη η Ρώμη;
16. Με τι ασχολούνταν οι Ρωμαίοι της υπαίθρου;
ΑΝΘΙΜΟΥ ΣΟΦΙΑ
ΑΒΕ ΠΑΙΔΕΣ!!!
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ ΤΙΣ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ!
ΘΑ ΜΑΘΕΤΕ ΠΟΛΛΑ ΓΙΑ ΜΕΝΑ
ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΜΠΑΤΡΙΩΤΕΣ
ΜΟΥ!

1Ο
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ
«ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΡΩΜΑΙΟΙ» ( 1- 4 )
ΟΝΟΜΑ:………………………. ΕΠΩΝΥΜΟ:…………………………………..
1.Από τα πρώτα χρόνια που οι Ρωμαίοι κατέκτησαν την Ελλάδα 146π.Χ.εφάρμοσαν ιδιαίτερα σκληρά
μέτρα διοίκησης. Μπορείτε να αναφερθείτε στον τρόπο διακυβέρνησης «διαίρει και βασίλευε»;
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
2.Ο θαυμασμός των Ρωμαίων στον πολιτισμό των κατακτημένων Ελλήνων, τούς έκανε να αλλάξουν την
αρχική σκληρή στάση τους. Μπορείτε να αναφερθείτε στο πώς αξιοποίησαν τις γνώσεις των Ελλήνων
και σε ποιες ενέργειες προχώρησαν στα χρόνια που ακολούθησαν, καθώς και στον πολιτισμό που
γεννήθηκε από τη συνεργασία αυτή;
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
3.Στις αρχές του 1ου
μ.Χ. αιώνα τα σύνορα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας έκλειναν μέσα τους τον τότε
γνωστό κόσμο. Μπορείτε να εξηγήσετε τις φράσεις «η θάλασσά μας(mare nostrum) και κοσμοκράτορες,
που αναφέρονται στους Ρωμαίους;
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………...................
...........................................................................................................................................................................
………………………………………………………..
……………………………………………………. …
…………… …… …………………………………………………..……
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
-1-

4.Η τεράστια αυτοκρατορία που αποτελούνταν από πολλές φυλές, έπρεπε να κυβερνηθεί από τη Ρώμη.
Οι Ρωμαίοι, για να λύσουν τα προβλήματα διοίκησης πήραν μέτρα. Μπορείτε να αναφέρετε ποια ήταν
αυτά;
..……………………………………………………
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
…………………………………………………….
5.Μπορείτε να ερμηνεύσετε τον όρο «ρωμαϊκή ειρήνη» ( pax romana) όπως ονομάστηκε;
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………..
Δάσκαλος : Παπαγεωργόπουλος Αντώνης 28ο
Δ.Σ. Νίκαιας
-2-

ΟΝΟΜΑ:………………………………………….
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ «ΡΩΜΑΙΟΙ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ»
1. Ποιες ήταν οι συνέπειες της συνεχούς παρουσίας του ρωμαϊκού στρατού στις ελληνικές
περιοχές;
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
2. Ποια τα μέτρα που πήραν οι Ρωμαίοι ,ως κοσμοκράτορες, για να διοικήσουν καλύτερα
τις κατακτημένες περιοχές;
 ………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
 ………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………..
 ………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
 ………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
 ………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………..
 ………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………..
3. Ένωσε ό,τι και όσα ταιριάζουν:
Στις ελληνικές πόλεις που
είχαν συμμαχήσει μαζί τους,
οι Ρωμαίοι…
. ..παραχώρησαν ανεξαρτησία ή αυτονομία
. …ανέθεσαν τη διοίκησή τους σε φιλορωμαίους
Έλληνες
δεν τους αντιστάθηκαν, οι
Ρωμαίοι…
. …γκρέμισαν τα τείχη και επέβαλαν βαρύτατους
φόρους
. ..αφόπλισαν και αιχμαλώτισαν τους κατοίκους
τους αντιστάθηκαν, οι
Ρωμαίοι…
. …εγκατέστησαν μόνιμες ρωμαϊκές φρουρές και
ανάθεσαν τη διοίκησή τους σε Ρωμαίους
αξιωματούχους
4. Βάλε Σ για κάθε σωστή απάντηση και Λ για κάθε λανθασμένη
Οι Ρωμαίοι κατέκτησαν τους ΄Ελληνες το 146 μ.Χ
Οι Ρωμαίοι λάτρεψαν τους θεούς των Ελλήνων.
Στο Κολοσσαίο γίνονταν αγώνες θεατρικοί
Πλούσιοι μόνο μετείχαν στις γιορτές
Οι κάτοικοι της υπαίθρου ήταν γεωργοί ,βοσκοί, τεχνίτες και μικροέμποροι

ΕΛΛΗΝΟΡΩΜΑΪΚΟ ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ
ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ
1
Έτσι ονομάστηκε ο πολιτισμός της
περιόδου που μελετάμε
3
Στα χρόνια της pax romana
επικρατούσε τάξη ,ασφάλεια και
...........
4 Ανατριαχιαστικό ρωμαΪκό θέαμα
6
Ο τίτλος του ανώτερου Ρωμαίου
κυβερνήτη
7
Αλλιώς ο κατακτημένος, ο
σκλαβωμένος
10
Τα σπίτια των πλούσιων Ρωμαίων
ονομάζονταν.......
11
Ο πληθυσμός της Ρώμης έφτανε το
............. εκατομμύριο
12
Με αυτά διακοσμούσαν οι πλούσιοι
τα σπίτια τους
13
Pax romana σημαίνει ρωμαϊκή
...........
14
Ο αυτοκράτορας πρόσφερε στο λαό
του "........ και θεάματα"
ΚΑΘΕΤΑ
2
Έτσι ονομάστηκαν οι Ρωμαίοι επειδή
κατέκτησαν τον κόσμο.
5
Το νέο διοικητικό σύστημα της ρωμ.
αυτοκρατορίας βασιζόταν στο "........... και
βασίλευε"
8
Στον ............... λόφο είχε ο αυτοκράτορας το
παλάτι του
9 Το ποτάμι της Ρώμης
ΑΝΘΙΜΟΥ ΣΟΦΙΑ
ΒΑΘΜΟΣ
ΑΒΕ ΠΑΙΔΕΣ!
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ ΚΑΙ
ΚΑΛΗ
ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!!

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ …………………
ΤΑΞΗ: Ε΄ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ
Όνομα: .................................................................................
Ημερομηνία: .........................................................................
Επανάληψη Α΄ κεφαλαίου
«Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι»
1. Ποια χρονιά υποτάχθηκαν οι Έλληνες στους Ρωμαίους;
………………………………………………………………………….
2. Πώς φέρθηκαν οι Ρωμαίοι στους Έλληνες;
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
……………………………………………………………….
3. Να αντιστοιχίσεις τις προτάσεις:
Οι Ρωμαίοι κατακτούν
την Ελλάδα.
● ● Η Ελλάδα μαραζώνει οι-
κονομικά.
Οι Ρωμαίοι λεηλατούν
και καταστρέφουν τις
σοδειές στην Ελλάδα.
●
● Οι Έλληνες χάνουν την
ελευθερία τους.
Οι Ρωμαίοι έρχονται
σε επαφή με τους Έλ-
ληνες.
●
● Γίνονται εξεγέρσεις.
Οι δούλοι καταπιέζο-
νται.
● ● Οι Ρωμαίοι αξιοποιούν τις
ιδέες των Ελλήνων.
4. Πώς ζούσαν στην καθημερινή τους ζωή οι Ρωμαίοι;
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………

………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
5. Να σημειώσεις ένα Χ στο κατάλληλο τετραγωνάκι.
Ιστορι
κός
Δημο
κρατία
Κολοσ
σαίο
Ιππό
δρομος
ψηφι-
δωτά
Αυτόκρα
τορία
Πολιτ
σμός
Θρίαμ
βος
Αμφιθέατρο για μο-
νομαχίες.
Πολίτευμα στο οποίο
αποφασίζουν οι πολ-
λοί.
Μελετά τα γεγονότα
του παρελθόντος.
Εικόνες με χρωματι-
στά πετράδια.
Έργα τέχνης, γράμ-
ματα κ.ά.
Γήπεδο για αρματο-
δρομίες και γιορτές.
Πολίτευμα στο οποίο
αποφασίζει ο ένας.
Είδος παρέλασης με
λάφυρα και αιχμαλώ-
τους.
6. Το όνομα ενός σημαντικού Ρωμαίου άντρα.
_ _ _ _ _ _ Πολλοί μορφωμένοι Έλληνες κρατήθηκαν…
_ _ _ _ _ _ _ _ _ Το μεγαλύτερο αμφιθέατρο της Ρώμης.
_ _ _ _ _ _ _ _ Άξιος συνεχιστής του Αυγούστου.
_ _ _ _ _ Πολλοί Ρωμαίοι σύχναζαν εκεί.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ Μ’ αυτήν την Ιστορία θα ασχοληθούμε φέτος.
_ _ _ _ _ _ _ Ένας Καίσαρας.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Έτσι ονομάστηκε το νέο μοναρχικό πολίτευμα.
_ _ _ _ Δεν είχαν στα σπίτια τους οι Ρωμαίοι.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Ένας δούλος που έμεινε στην ιστορία (με άρθρο)
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Μ’ αυτούς τους Έλληνες έμοιαζαν οι Ρωμαίοι.
7. Πώς ήταν τα σπίτια των Ρωμαίων;
…………………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
………………………………………………………………
http://www.akida.info/

1
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Θέμα: Οι ΄Ελληνες και οι Ρωμαίοι.
΄Ονομα: …………………………………………… Τάξη: .… Ημερομηνία: ………………
1. Βάζω Σ δίπλα από κάθε σωστή πρόταση: (4 μονάδες)
(….) Οι Ρωμαίοι περνούσαν την ώρα τους στην αγορά, στα λουτρά, στις αρματοδρομίες και τις
μονομαχίες.
(….) Οι πλούσιοι Ρωμαίοι στα συμπόσια έτρωγαν κι έπιναν πολύ.
(….) Τα αγόρια και τα κορίτσια πήγαιναν στο ίδιο σχολείο.
(….) Τα παιδιά έπαιζαν «τυφλόμυγα» και «κότσια».
(….) Τα αγροκτήματα είχαν τα δικά τους εργαστήρια.
(….) Κύρια τροφή των Ρωμαίων ήταν ο σιταρένιος χυλός.
(….) Οι περισσότεροι Ρωμαίοι ζούσαν σε αγροκτήματα.
(….) Οι Ρωμαίοι είχαν πολύ λίγες γιορτές, τις οποίες γιόρταζαν με παρελάσεις, χορούς και
τραγούδια.
2. Αντιστοιχίζω τα πιο κάτω: (3 μονάδες)
 Εκεί οι Ρωμαίοι ξεπέρασαν τους
΄Ελληνες.
 Οι Ρωμαίοι καλλιέργησαν την εθνική τους
γλώσσα.
 Εκεί γίνονταν αρματοδρομίες.
 Μ΄αυτό τον τρόπο διοικούσε ο
Οκταβιανός Αύγουστος.
 Εκεί έστελναν οι πλούσιοι Ρωμαίοι τα
παιδιά τους για σπουδές.
 Αποτέλεσε τη βάση του σημερινού
πολιτισμού.
 Στη νομοθεσία.
 Αυτοκρατορία.
 Στον ιππόδρομο.
 Ελληνορωμαϊκός πολιτισμός.
 Τη λατινική.
 Στην Αθήνα.

http://www.akida.info/ 2
3. Γράφω τρεις συνέπειες που είχε για την Ελλάδα η κατάκτησή της από τους Ρωμαίους:
(3 μονάδες)
α) ………………………………………………………………………………………………
β) ………………………………………………………………………………………………
γ) ………………………………………………………………………………………………
4. Γράφω τρία πράγματα που οι Ρωμαίοι επηρεάστηκαν από τους ΄Ελληνες:
(3 μονάδες)
α) ………………………………………………………………………………………………
β) ………………………………………………………………………………………………
γ) ………………………………………………………………………………………………
5. Γράφω τρία πράγματα που κληρονόμησε ο σημερινός κόσμος από τους Ρωμαίους:
(3 μονάδες)
α) ………………………………………………………………………………………………
β) ………………………………………………………………………………………………
γ) ………………………………………………………………………………………………
6. Απαντώ την πιο κάτω ερώτηση: (4 μονάδες)
 Ποια πράγματα βοήθησαν τους Ρωμαίους να επεκτείνουν και να στερεώσουν την κυριαρχία
τους σε μεγάλη ακτίνα γύρω από τη Μεσόγειο; (Τουλάχιστον τρία)
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
 Ποιο από αυτά κατά τη γνώμη σου, τους βοήθησε περισσότερο; Να δικαιολογήσεις την
απάντησή σου.
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΚΗΔΕΜΟΝΑ
………………………………….
ΒΑΘΜΟΣ

Ιστορία Ε΄. Επανάληψη 1ης ενότητας: ΄΄Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι΄΄

Ιστορία Ε΄. Επανάληψη 1ης ενότητας: ΄΄Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι΄΄

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Ιστορία Ε΄. Επανάληψη 1ης ενότητας: ΄΄Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι΄΄

Similar to Ιστορία Ε΄. Επανάληψη 1ης ενότητας: ΄΄Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι΄΄ (20)

More from Χρήστος Χαρμπής

More from Χρήστος Χαρμπής (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Ιστορία Ε΄. Επανάληψη 1ης ενότητας: ΄΄Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι΄΄