Ιστορία Δ΄ 3. 26. ΄΄Οι κυριότερες φάσεις του πολέμου΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής
http://xristx.blogspot.gr/
Ιστορία Δ΄- Ενότητα 3η - Μάθημα 26ο
:
΄΄ Οι κυριότερες φάσεις του πολέμου ΄΄
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.1

Οη Σπαξηηάηεο πήγαλ ζηελ Αζήλα ην 431 π.Χ θαη έθαλαλ θαηαζηξνθέο.
Οη Αζελαίνη θιείζηεθαλ ζηα Μακπά Τείση πνπ πξνζηάηεπαλ ηελ πόιε.
Μεηά νη Αζελαίνη πήγαλ θαη απηνί ζηε Σπάξηε θαη έθαλαλ δεκηέο.
Ο ζηξαηεγόο Νικίαρ ην 421 π.Χ θαηάθεξε λα γίλεη εηξήλε αλάκεζα ζηηο
2 πόιεηο θαη απηέο λα ζηακαηήζνπλ ηνλ πόιεκν.
Όκσο ν πόιεκνο μεθίλεζε πάιη όηαλ νη Αζελαίνη έθαλαλ εθζηξαηεία ζηηο
Σςπακούζερ ζηε Σηθειία ην 415-413 π.Χ. Δθεί νη Αζελαίνη έραζαλ.
Οη Αζελαίνη λίθεζαλ ζηε λαπκαρία ζηηο Απγινούζερ ην 406 π.Χ αιιά
έραζαλ μαλά ζηε ζύγθξνπζε ζηνπο Αιγόρ ποηαμούρ.
Μεηά από όιεο απηέο ηηο κάρεο νικηηέρ ήηαν οι Σπαπηιάηερ. Οη
Αζελαίνη έθαλαλ εηξήλε κε ηνπο Σπαξηηάηεο θαη ν πόιεκνο ηειείσζε.
Δημιουργός: eva-edu

32
Ο πόλεμος τελείωσε. Άφησε πολλούς νεκρούς, ερειπωμένες πόλεις, ψυχικά τραύματα.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 26
Οι κυριότερες φάσεις του πολέμου
Ο στρατός των Πελοποννησίων εισέβαλε στην Αττική (431 π.Χ.)
Ο πόλεμος φούντωνε. Οι Σπαρτιάτες…
Προκάλεσε
καταστροφές.
Ο Περικλής διέταξε τους
κατοίκους να κλειστούν
στα Μακρά τείχη.
Ο στόλος των
Αθηναίων
λεηλάτησε τα
παράλια της
Λακωνίας.
Το δεύτερο χρόνο
έπεσε λοιμός
(μεγάλη αρρώστια)
στην Αθήνα.
▼
Ο πόλεμος
απλώθηκε σε πολλές
περιοχές.
▼
Πολλοί ήθελαν να
σταματήσει ο
πόλεμος.
▼
Πέθανε ο Περικλής.
Στρατηγός Νικίας
(Νικίεια ειρήνη)
421 π.Χ.
▼
Η ειρήνη δεν
κράτησε για πολύ.
Παρέσυρε τους
Αθηναίους σε
εκστρατεία στη
Σικελία κατά των
Συρακουσών.
Η Αθήνα θα
κυριαρχούσε
σε αιγαίο και
Ιόνιο πέλαγος.
Αν νικούσαν οι
Αθηναίοι το εμπόριο
θα περνούσε στα
χέρια τους.
Η εκστρατεία
έγινε
(415-413 π.Χ.).
Οι Αθηναίοι ηττήθηκαν.
… αποφάσισαν να
δημιουργήσουν
ισχυρό στόλο.
… ζήτησαν
χρήματα από
τους Πέρσες.
… απέκτησαν
μεγάλη ναυτική
δύναμη.
Στη ναυμαχία στις Αργινούσες (406 π.Χ.)
νίκησαν οι Αθηναίοι.
▼
Την επόμενη χρονιά (405 π.Χ.) οι
Αθηναίοι έπαθαν μεγάλη καταστροφή
στους Αιγός ποταμούς.
▼
Ο στόλος της Σπάρτης έπλευσε στον
Πειραιά.
▼
Οι Αθηναίοι αναγκάζονται να
υπογράψουν ειρήνη (404 π.Χ.) με
βαριούς όρους:
● Να γκρεμίσουν τα μακρά τείχη.
● Να παραδώσουν τα πλοία τους εκτός
από 12, κ.ά.
Ο ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ
Κατερίνα Καραλή - Κανέλλος Κανελλόπουλος

∆ηµιουργός: Πιτσίλκα Ελένη xristx.blogspot.gr Χρήστος Χαρµπής
26ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Οι κυριότερες φάσεις του ̟ολέµου
Α' Φάση (431 – 421̟.Χ)
Η α΄ φάση του ̟ολέµου ονοµάζεται και "Αρχιδάµειος Πόλεµος" Περιλαµβάνει
άκαρ̟ες Πελο̟οννησιακές εκστρατείες στην Αττική.
Β' Φάση (415 – 413̟.Χ)
Η β΄ φάση του ̟ολέµου ̟εριλαµβάνει την εκστρατεία των Αθηναίων κατά των
Συρακουσών στη Σικελία. Αρχικά οι Αθηναίοι σηµειώνουν ε̟ιτυχίες. Στην συνέχεια
̟αρεµβαίνει η Σ̟άρτη. Τελικά η Αθήνα ηττάται.
Γ' Φάση (413 – 404̟.Χ)
Η γ΄ φάση του ̟ολέµου ονοµάζεται και "∆εκελεικός Πόλεµος". Περιλαµβάνει
ναυτική ̟άλη Σ̟άρτης και Αθήνας στα ̟αράλια της Μικράς Ασίας. Ακολουθεί
̟αρέµβαση της Περσίας υ̟έρ της Σ̟άρτης. Ακολουθεί καταστροφή της ναυτικής
δύναµης της Αθήνας και κατάληψη της ̟όλης. Η Αθήνα καθίσταται υ̟οτελής ̟όλη
της Σ̟αρτιατικής συµµαχίας και αναγκάζεται να δεχθεί διακυβέρνηση α̟ό 30
φιλολάκωνες ̟ολιτικούς (Τριάκοντα Τύραννοι).
Ερωτήµατα
1. Ο ̟όλεµος ξεκίνησε. Ποιοι ε̟ιτέθηκαν ̟ρώτοι και ̟οια αντίδραση
υ̟ήρξε;
2. Ποιο σηµαντικό γεγονός ε̟ηρέασε την Αθήνα και γιατί;
3. Ποια ήταν η ̟ρώτη ̟ροσ̟άθεια ειρήνης;
4. Γιατί δεν κράτησε ̟ολύ η ειρήνη;
5. Τι σκέφτηκαν να κάνουν οι Σ̟αρτιάτες για να βοηθηθούν;
6. Πώς εξελίχθηκε και ̟ώς τελείωσε ο ̟ελο̟οννησιακός ̟όλεµος;

Ο Πελοποννησιακός πόλεμος 431πΧ – 404πΧ
Την ιστορία του πελοποννησιακού πολέμου έγραψε ο Θουκυδίδης
( τη συνέχισε από το 411 και μετά ο Ξενοφώντας)
Αιτία
• Ο ανταγωνισμός Αθήνας και Σπάρτης και οι διαφορές
τους (στο πολίτευμα, στον τρόπο ζωής)
• Η Σπάρτη ανησυχεί για τη μεγάλη δύναμη που έχει
αποκτήσει η Αθήνα
• Η Αθήνα αφού κυριάρχησε στο Αιγαίο πέλαγος
στράφηκε προς τη δυτική Ελλάδα και Ιταλία
• Έτσι ζημίωσε τους Κορίνθιους που είχαν συμφέροντα
εκεί κι ήταν σύμμαχοι των Σπαρτιατών
Αφορμή
• Η Αθήνα βοηθά την Κέρκυρα που βρισκόταν σε διαμάχη με την Κόρινθο.
• Η Κόρινθος ωθεί σε αποστασία από την Αθηναϊκή συμμαχία την Ποτίδαια.
• Ο Περικλής απαγορεύει στα πλοία των Μεγαρέων να αγκυροβολούν σε
λιμάντια της Αθηναϊκής συμμαχίας
Οι 3 φάσεις
• Ο Αρχιδάμειος πόλεμος 431 – 421 πΧ
• Η Σικελική εκστρατεία 415 – 413πΧ
• Ο Δεκελεικός πόλεμος413-411πΧ
ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Η πρώτη περίοδος: Αρχιδάμειος πόλεμος (431- 421π.Χ.)
Το δεύτερο χρόνο του πολέμου (430 π.Χ.) και ενώ ο σπαρτιατικός στρατός είχε
εισβάλει στην Αττική, έπεσε στην Αθήνα μια επιδημία (λοιμός) και πέθαναν χιλιάδες
Αθηναίοι. Από την επιδημία πέθανε και ο Περικλής.
425πΧ Οι Αθηναίοι κατέλαβαν με το στόλο τους την Πύλο
421πΧ Υπογράφτηκε η Νικίεια ειρήνη από τον Αθηναίο διαπραγματευτή Νικία.
Αποφασίστηκε η ανταλλαγή αιχμαλώτων και η διάρκεια της ειρήνης να είναι
50 χρόνια
Δεύτερη περίοδος: Εκστρατεία στη Σικελία (415-413 π.Χ.)
Στις δυο πόλεις επικράτησαν σύντομα οι φιλοπόλεμες μερίδες. Στην Αθήνα, ο
Αλκιβιάδης ξεσηκώνει και πείθει τους Αθηναίους να εκστρατεύσουν στη Σικελία .
Φιλοδοξία του Αλκιβιάδη ήταν να υποτάξουν όλη τη Σικελία. Επειδή όμως τον
κατηγόρησαν οι Αθηναίοι για ιερόσυλο, κατέφυγε στη Σπάρτη όπου έδωσε ολέθριες
συμβουλές για την Αθήνα. Έτσι, οι Αθηναίοι έπαθαν μεγάλη καταστροφή στις
Συρακούσες.
Τρίτη περίοδος: Ο Δεκελεικός-Ιωνικός πόλεμος (413-404 π.Χ.)
Με τη συμβουλή του Αλκιβιάδη, οι Σπαρτιάτες κατέλαβαν τη Δεκέλεια, το
φρούριο της Αθήνας που απείχε 20 περίπου χλμ από το κέντρο. Επειδή όμως οι
Αθηναίοι κυριαρχούσαν στη θάλασσα, οι Σπαρτιάτες ζητήσαν τη βοήθεια των
Περσών για να κατασκευάσουν στόλο.
406π.Χ. νίκη των Αθηναίων σε ναυμαχία στις Αργινούσες
405π.Χ. νίκη των Σπαρτιατών στους Αιγός ποταμούς
404π.Χ. υπογραφή ειρήνης
Σύμφωνα με τους όρους της ειρήνης οι Αθηναίοι υποχρεώθηκαν:
• Να γκρεμίσουν τα Μακρά τείχη και τα τείχη του Πειραιά
• Να παραδώσουν το στόλο τους, εκτός από 12 πλοία
• Να δεχτούν την επιστροφή των εξόριστων ολιγαρχικών στην
πόλη
• Να έχουν τους ίδιους εχθρούς και φίλους με τους Σπαρτιάτες
και να τους
ακολουθούν στις εκστρατείες τους
ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ______________________________________ 9/2/2013
xristx.blogspot.gr Χρήστος Χαρµπής
1. Συµπληρώνω τα κενά µε τις λέξεις της παρένθεσης.
(Αλκιβιάδης, Σπαρτιάτες, Σικελία, Νικίας, λοιµό, Πέρσες, εµπόριο, ναυτικός,
ειρήνη, Μακρά Τείχη)
Όταν ο στρατός της Πελοποννήσου εισέβαλε στην Αττική, οι Αθηναίοι κατέφυγαν
στα ………………………… …………………….… . Εκεί, αν και ήταν ασφαλείς από τους
εχθρούς, δεν απέφυγαν το θανατηφόρο ……………………………… που στοίχισε τη ζωή
σε χιλιάδες Αθηναίους. Την πρωτοβουλία για ειρήνη πήρε ο στρατηγός
…………………………… Δυστυχώς, όµως, η ………………………………….. δεν κράτησε πολύ. Οι
Αθηναίοι παρασύρθηκαν από τα λόγια του φιλόδοξου ……………………………………… και
ξεκίνησαν νέα εκστρατεία στη ……………………………………. Στόχος τους ήταν κυρίως το
………………………………….. της περιοχής. Ενοχληµένοι οι ………………………………. από την
κίνηση της Αθήνας, στράφηκαν στους ………………………………. για βοήθεια
προκειµένου να ενισχύσουν το ………………………………… τους.
2. Κάνω την αντιστοίχιση.
Παλάνης Αθανάσιος
1 Λύσανδρος ● ● α Νίκη στους Αιγός ποταµούς
2 Θεµιστοκλής ● ● β Κατηγορήθηκε για ασέβεια την
παραµονή της Σικελικής
εκστρατείας.
3 Αλκιβιάδης ● ● γ Μακρά Τείχη
4 Νικίας ● ● δ Νίκη του αθηναϊκού στόλου.
5 Αργινούσες ● ● ε Ειρήνη µε τους Σπαρτιάτες.

e-paidi.gr
ΙΣΤΟΡΙΑ Δ’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 26ο
Όνομα: ________________
Ημερομηνία: _________________
«ΟΙ ΚΤΡΙΟΣΕΡΕ΢ ΦΑ΢ΕΙ΢ ΣΟΤ ΠΟΛΕΜΟΤ»
Ερωτήσεις κατανόησης
Σι ζκανε ο ςτρατόσ των Πελοποννηςίων; Πώσ αντζδραςαν οι
Αθηναίοι;
Ποιο μεγάλο κακό βρήκε τουσ Αθηναίουσ το δεφτερο χρόνο του
πολζμου;
Πώσ οδηγήθηκαν ςτη Νικίεια ειρήνη;
Γιατί η ειρήνη δεν κράτηςε; Ποια ήταν τα ςχζδια του Αλκιβιάδη;
Ποιο το αποτζλεςμα τησ ςικελικήσ εκςτρατείασ;
Γιατί οι ΢παρτιάτεσ ήθελαν ιςχυρό ναυτικό; Πώσ κατάφεραν να
το αποκτήςουν;
Ποια ήταν η κρίςιμη μάχη;
Πότε υπογράφτηκε η ειρήνη, από ποιουσ και με τι όρουσ;
Σι άφηςε πίςω του ο πόλεμοσ;

e-paidi.gr
1η ΠΑΡΑΣΗΡΗ΢Η
•Οι περίοδοι του Πελοποννηςιακοφ πολζμου ήταν τρεισ:
•Δεκαετήσ ή Αρχιδάμειοσ πόλεμοσ (431-421 π.Χ.)
•΢ικελική εκςτρατεία των Αθηναίων (415-413 π.Χ.)
•Δεκελεικόσ ή Ιωνικόσ πόλεμοσ (413-404 π.Χ.)
•Από τουσ 40.000 Αθηναίουσ που πήραν μζροσ ςτη ςικελική
εκςτρατεία διαςώθηκαν μόνο 7.000.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 26
Οι κυριότερες φάσεις του πολέµου
Οι κινήσεις των 2 πλευρών στην αρχή του πολέµου
Πελοποννήσιοι
• Εισβάλλουν στην Αττική-431
π.Χ.
• Προκαλούν καταστροφές
Αθηναίοι
• µε διαταγή του Περικλή
κλείνονται στα Μακρά Τείχη
( προστατεύουν Αθήνα και
Πειραιά)
• Αντιδρώντας , λεηλατούν µε το
στόλο τους τα παράλια της
Λακωνίας
• Χάνουν τον αρχηγό τους τον
Περικλή , το 2ο
χρόνο του
πολέµου, από το ΛΙΜΟ
Ο πόλεµος εξαπλώνεται
Οι αντίπαλοι πολεµούν µε πείσµα
Πολλοί είναι αυτοί που κουράστηκαν και θέλουν να
σταµατήσει ο πόλεµος
Αγωνίστηκαν και πέτυχαν να γίνει ειρήνη
Την πρωτοβουλία την είχε ο Νικίας, γι’ αυτό και η ειρήνη ,
ονοµάστηκε ΝΙΚΙΕΙΑ (421π.Χ.)
Η ειρήνη αυτή δεν κράτησε πολύ κι ο πόλεµος ξανάρχισε
Σικελική εκστρατεία (415-413π.Χ.)
Αρχηγός : Αλκιβιάδης παρέσυρε τους Αθηναίους σε µια
φιλόδοξος εκστρατεία εναντίον των
Συρακουσών
Αν πετύχαιναν, τότε
Όλο το εµπόριο θα περνούσε στα χέρια των
Αθηναίων.

Η Αθήνα θα κυριαρχούσε και στο Αιγαίο
Και στο Ιόνιο
ΟΜΩΣ κατέληξε σε µεγάλη ήττα των Αθηναίων
Οι Σπαρτιάτες αποκτούν µεγάλοι ναυτική δύναµη
Το τέλος του πολέµου
Θέλουν να αποκτήσουν ισχυρό στόλο, ικανό να τα
βάζει µε τον αθηναϊκό
Ζητούν χρήµατα από τους Πέρσες
Έτσι αποκτούν µεγάλη ναυτική δύναµη
Ο αγώνας µεταφέρεται στη θάλασσα
Ναυµαχία στις Αργινούσες 406 π.Χ. : νικούν οι
Αθηναίοι
Στους Αιγός Ποταµούς , την επόµενη χρονιά, οι
Αθηναίοι έπαθαν µεγάλη καταστροφή
Ο στόλος της Σπάρτης έπλευσε στον Πειραιά
Οι Αθηναίοι αναγκάστηκαν να υπογράψουν ειρήνη, το
404π.Χ. µε βαριούς όρους
Ο πόλεµος τελείωσε κι άφησε αµέτρητους νεκρούς,
ερειπωµένες πόλεις και ψυχικά τραύµατα
Πέννυ Θεοδωρούδη

ΙΣΤΟΡΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 26 ( Οι κυριότερες φάσεις του πολέµου)
1. Ποια είναι τα γεγονότα του πρώτου έτους του πολέµου;
Το πρώτο έτος ο στρατός των Πελοποννησίων εισέβαλε στην Αττική και
προκάλεσε µεγάλες καταστροφές. Τότε διέταξε ο Περικλής να κλειστούν
οι κάτοικοι στα Μακρά τείχη, που προστάτευαν όλη την περιοχή από
Αθήνα ως τον Πειραιά. Οι Αθηναίοι αντέδρασαν. Ο στόλος τους
λεηλάτησε τα παράλια της Λακωνίας.
2. Ποια σηµαντικά και συγχρόνως θλιβερά γεγονότα συνέβησαν το
δεύτερο έτος του πολέµου;
Το δεύτερο έτος του πολέµου έπεσε στην Αθήνα λοιµός, που προκάλεσε το
θάνατο πολλών Αθηναίων, ανάµεσά σε αυτούς που πέθαναν ήταν και ο
Περικλής. Οι Αθηναίοι, σε µια δύσκολη και κρίσιµη στιγµή για την
πατρίδα τους, έχασαν τον άξιο ηγέτη τους.
3. Τι γνωρίζετε για την Νικεία ειρήνη;
Ενώ ο πόλεµος είχε απλωθεί σε πολλές περιοχές και οι δύο αντίπαλοι
πολεµούσαν µε πείσµα, πολλοί είχαν κουραστεί και ήθελαν να σταµατήσει
ο πόλεµος. Αγωνίστηκαν να γίνει ειρήνη. Επειδή η ειρήνη αυτή έγινε
κυρίως µε ενέργειες του στρατηγού Νικία, ονοµάστηκε Νικεία.
4. Πού κρίθηκε τελικά ο Πελοποννησιακός πόλεµος;
Ο Πελοποννησιακός πόλεµος κρίθηκε στη θάλασσα. Έγιναν δύο
σηµαντικές ναυµαχίες:
Η πρώτη στις Αργινούσες, όπου νίκησαν οι Αθηναίοι.
Η δεύτερη στους Αιγός ποταµούς, όπου καταστράφηκε εντελώς ο
αθηναϊκός στόλος.
Μετά το γεγονός αυτό ο στόλος της Σπάρτης έπλευσε στον Πειραιά. Οι
Αθηναίοι τότε βρέθηκαν σε δύσκολη θέση και αναγκάστηκαν να
υπογράψουν ειρήνη (404 π.Χ.) µε σκληρούς γι’ αυτούς όρους.
tzikasmt.wikispaces.com

Ενότητα 2η:
Η εκστρατεία στη Σικελία (415-413 π.Χ.)
Ο Δεκελεικός Πόλεμος (413-404 π.Χ.)
Μπακάλης Κώστας: history-logotexnia.blogspot.com

Η εκστρατεία στη Σικελία
Για να καταλάβουμε καλύτερα αυτή τη δεύτερη περίοδο του πολέμου πρέπει να μιλήσουμε
λίγο για τους Έλληνες της δυτικής Μεσογείου. Είδαμε στο 4ο Κεφάλαιο πώς ιδρύθηκαν οι
ελληνικές αποικίες εκεί. Με τον καιρό η πόλη των Συρακουσών στη Σικελία μεγάλωσε και
έγινε πολύ δυνατή. Έτσι κυριάρχησε σε όλο το ανατολικό τμήμα του νησιού.

▲ Μαρμάρινο κεφάλι του Αλκιβιάδη
(Μουσείο Ny Karlsberg, Κοπεγχάγη).
Η σύνθετη προσωπικότητα του
Αθηναίου πολιτικού εκφράζεται στην προτομή αυτή.


α. Η απόφαση για την εκστρατεία
 Είναι ένας
ικανός και
φιλόδοξος
πολιτικός στην
Αθήνα.
ΠείθειτηνΕκκλησία
τουΔήμουναεμπλακεί
ηΑθήναστονπόλεμο
μεταξύτηςΈγεστας
καιτουΣελινούντα
στηΣικελία.
 Οδηγεί το
αθηναϊκό
στράτευμα μαζί με
το Νικία και το
Λάμαχο.
Ο Αλκιβιάδης:

Ο χώρος έπαιξε αρνητικό ρόλο στην εξέλιξη της αθηναϊκής εκστρατείας
στη Σικελία. Με ποια στοιχεία θα υποστηρίζατε την ορθότητα της παραπάνω φράσης;
(Αξιοποιήστε τα δεδομένα του σχετικού χάρτη).

Για ποιους λόγους οι περισσότεροι Αθηναίοι συμφωνούσαν με τη Σικελική
Εκστρατεία;
Όλους τους έπιασε μεγάλη επιθυμία να φύγουν στην εκστρατεία. Τους πιο ηλικιωμένους επειδή
νόμιζαν ότι θα κατακτήσουν τη Σικελία ή ότι τουλάχιστον δεν διέτρεχαν κίνδυνο με τόσες
μεγάλες δυνάμεις. Τους νεότερους επειδή είχαν την επιθυμία να δουν τον μακρινό αυτό τόπο
και να τον γνωρίσουν, αλλά και επειδή ήταν βέβαιοι ότι θα γυρίσουν. Το πλήθος οι στρατιώτες
επειδή θα έπαιρναν μισθούς αμέσως κι επειδή με την επέκταση της κυριαρχίας θα
εξασφάλιζαν για πάντα τη μισθοφορία. Έτσι, εξαιτίας του γενικού ενθουσιασμού, ακόμη κι
εκείνοι που διαφωνούσαν σώπαιναν, από φόβο μήπως, καταψηφίζοντας, θεωρηθούν κακοί
πατριώτες. Θουκυδίδης, Ιστορία, Ζ, 24 (μετ. Άγγ. Βλάχου)
Εύκολα τρίβεται ο άνθρωπος μες στους πολέμους·
ο άνθρωπος είναι μαλακός, ένα δεμάτι χόρτο·
χείλια και δάχτυλα που λαχταρούν ένα άσπρο στήθος
μάτια που μισοκλείνουν στο λαμπύρισμα της μέρας
και πόδια που θα τρέχανε, κι ας είναι τόσο κουρασμένα,
στο παραμικρό σφύριγμα του κέρδους.
Ο άνθρωπος είναι μαλακός και διψασμένος σαν το χόρτο,
άπληστος σαν το χόρτο [...]
Γ. Σεφέρης «Τελευταίος Σταθμός» 46-53 (Από το Ημερολόγιο Καταστρώματος Β')

Ενθουσιασμός πριν την εκστρατεία. Οι άνθρωποι πολλές φορές πέφτουν θύματα
της αυταπάτης τους. Τέτοιες σκηνές αναχώρησης για το μέτωπο γνώρισε η
Ευρώπη στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο(1914-1918). Όλοι τότε νόμιζαν ότι θα
τελειώσει γρήγορα ο πόλεμος και θα επιστρέψουν νικητές στα σπίτια τους.

▲ Τζών-Μπαπτίστ Ρεγκνόλτ (1754-1829):
Ο Σωκράτης σέρνει τον Αλκιβιάδη από την Αγκαλιά
της Αισθησιακής Ευχαρίστησης, 1791

ευειδής ανενδοίαστος
Αλκιβιάδης

β. Ο Αλκιβιάδης εγκαταλείπει τους Αθηναίους
να στείλουν ισχυρό
στράτευμα στη Σικελία
εναντίον των Αθηναίων,
να οχυρώσουν τη Δεκέλεια
στην Αττική, για να
αποκόψουν την Αθήνα από
την αγροτική τους ενδοχώρα.
Ο Αλκιβιάδης κατηγορείται από τους αντιπάλους του για
ιεροσυλία και ανακαλείται στην Αθήνα για να λογοδοτήσει.
Φοβούμενος θανατική καταδίκη καταφεύγει στη Σπάρτη, όπου
συμβουλεύει τους Σπαρτιάτες:

Καταπιάστηκαν λοιπόν οι Αθηναίοι με τις προετοιμασίες για τη μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση,
αλλά λίγο προτού το εκστρατευτικό σώμα αναχωρήσει για τη Σικελία, τρομερό σκάνδαλο
ξέσπασε στην Αθήνα: ένα πρωί οι τετράπλευρες ερμαϊκές στήλες που είχαν λαξευμένη επάνω
τους γενειοφόρο κεφαλή του Ερμή και που ήταν τοποθετημένες σε διάφορα σημεία της πόλης,
οι Ερμαί, όπως τις έλεγαν, βρέθηκαν με τα πρόσωπα σπασμένα («περιεκόπησαν τα
πρόσωπα» λέει ο Θουκυδίδης). H ιερόσυλη πράξη αναστάτωσε τους Αθηναίους. Την ερμήνευσαν
ως κακό οιωνό εν όψει της εκστρατείας αλλά και της απέδωσαν πολιτική σημασία θεωρώντας τη
μέρος συνωμοσίας για την ανατροπή της δημοκρατίας. Όρισαν λοιπόν υψηλή αμοιβή για όποιον
θα έδινε στις αρχές πληροφορίες σχετικά με τους δράστες του εγκλήματος.
Οι ένοχοι, οι ερμοκοπίδες, όπως τους είπαν, δεν
βρέθηκαν. Οι φήμες όμως έδειχναν προς τον
κύκλο του Αλκιβιάδη, για τον οποίο
καταγγέλθηκε επίσης με την ευκαιρία ότι είχε
βεβηλώσει τα ελευσίνια μυστήρια παρωδώντας
τα. Οι πολιτικοί αντίπαλοί του, που τον έβρισκαν
εμπόδιο στις επιδιώξεις τους να κυριαρχήσουν
στην πόλη, εξερέθιζαν τα πνεύματα.
Ο ίδιος ο Αλκιβιάδης δήλωνε πρόθυμος να δικαστεί και να θανατωθεί, αν κρινόταν ένοχος των
κατηγοριών που του αποδίδονταν. H τελική απόφαση ήταν να αναχωρήσει ο Αλκιβιάδης μαζί με
το εκστρατευτικό σώμα και να δικαστεί μετά την επιστροφή του από τη Σικελία.
http://www.ekivolos.gr/Sikelikh%20ekstrateia.htm «ΤΟ ΒΗΜΑ», 15/06/2003

Με συμβουλή του Αλκιβιάδη ο ικανότατος στρατηγός
Γύλιππος εκστρατεύει στη Σικελία εναντίον των Αθηναίων

 Οι Συρακούσες έγιναν η ισχυρότερη πόλη της Σικελίας τον 5ο αιώνα π.Χ . Στη
φωτογραφία βλέπουμε τα οχυρωματικά τείχη της πόλης.

Στη Σικελία, μετά την
αποχώρηση Αλκιβιάδη
και το θάνατο του
Λαμάχου, τα πράγματα
δυσκολεύουν για τους
Αθηναίους.
Οι σπαρτιατικές
ενισχύσεις με τον ικανό
στρατηγό Γύλιππο θα
οδηγήσουν τους
Αθηναίους στην
καταστροφή.
Σύμφωνα με το
Θουκυδίδη,
«όλα χάθηκαν»
για την Αθήνα.
γ. Η Καταστροφή

Ο Αλκιβιάδης συμβουλεύει τους Σπαρτιάτες

δ. Παρέμβαση των Περσών
 Η οχύρωσητης Δεκέλειαςαπό τους Σπαρτιάτεςστερεί από τους
Αθηναίους την αγροτική ύπαιθρο.
 Σε αντίδρασηοι Αθηναίοιπροσπαθούν να ναυπηγήσουν νέο
στόλο.
 Οι Πέρσες εκμεταλλευόμενοι τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο εμφανίζονται ξανά
στο Αιγαίο και ακολουθώντας τη συμβουλήτου Αλκιβιάδη,
συντηρούν τον πόλεμο ανάμεσα στην Αθήνακαι τη Σπάρτη.
 Με περσικά χρήματα οι Σπαρτιάτεςναυπηγούν στόλο για να
αντιμετωπίσουν τους Αθηναίους στη θάλασσα.
 Οι Αθηναίοιανακαλούντον Αλκιβιάδη για να αντιμετωπίσει τον ικανό
Σπαρτιάτη στρατηγό Λύσανδρο.
 Ο αθηναϊκόςστόλοςηττάται στη Σάμοκαι ο Αλκιβιάδης
θεωρείται υπεύθυνοςτης ήττας.

 Δεκελεικός και Ιωνικός Πόλεμος -- Η ανάμειξη των Περσών

Ο Αλκιβιάδης συμβουλεύει τους Πέρσες να συντηρούν τον πόλεμο
ανάμεσα σε Αθήνα και Σπάρτη. Οι Πέρσες προσφέρουν χρήματα στους
Σπαρτιάτες και εκείνοι με τα χρήματα των Περσών ναυπηγούν ισχυρό
στόλο και διεκδικούν από τους Αθηναίους την κυριαρχία στο Αιγαίο.

Σε τι αποσκοπούσαν οι Πέρσες με την παροχή οικονομικής βοήθειας στους
Σπαρτιάτες και στους Αθηναίους;
ΤΑ ΠΕΡΣΙΚΑ ΧΡΗΜΑΤΑ
Τότε ο Κύρος είπε ότι ο πατέρας του τα ίδια του
είχε παραγγείλει και ο ίδιος δεν είχε διαφορετική
γνώμη, αλλά θα καταβάλει κάθε προσπάθεια, κι
ότι ήλθε φέρνοντας μαζί του πεντακόσια τάλαντα.
Είπε ότι, όταν τούτα ξοδευτούν, θα δαπανήσει και
τα δικά του, όσα του είχε δώσει ο πατέρας του. Και
πάλι, αν και τούτα δεν είναι αρκετά, θα
κομματιάσει τον ασημένιο και χρυσό θρόνο, πάνω
στον οποίο καθόταν. Οι άλλοι επαίνεσαν τα λόγια
του και τον προέτρεψαν να υποσχεθεί σε κάθε
ναύτη μία αττική δραχμή, υποδεικνύοντας ότι, αν
χορηγηθεί ο μισθός τούτος, οι ναύτες των
Αθηναίων θα εγκαταλείψουν τα πλοία τους, κι έτσι
θα δαπανήσει λιγότερα χρήματα. Εκείνος είπε πως
ήταν σωστός ο λόγος τους, αλλά ότι δεν μπορούσε
να κάνει άλλο, απ’ όσα του είχε ορίσει ο βασιλιάς.
Ξενοφών, Ελληνικά, Α, V, 3-5 (μετ. Λ.
Παπαγεωργίου)
Ο ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΣ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΙΔΑΣ:
ΜΙΑ ΦΩΝΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ ΣΤΗΝ
ΠΕΡΣΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ
Επειδή λοιπόν κανείς δεν τόλμησε να πει
οτιδήποτε άλλο, εκτός από το ότι πρέπει να
υπακούσει στους άρχοντες της πατρίδας και να
κάνει εκείνα για τα οποία ήλθε, τούτος πήγε στον
Κύρο και του ζήτησε μισθό για τους ναύτες.
Εκείνος όμως του είπε να περιμένει δύο μέρες. Ο
Καλλικρατίδας τότε, δυσαρεστημένος με την
αναβολή και οργισμένος με τις συχνές
επισκέψεις στην κατοικία του Κύρου, είπε ότι οι
Έλληνες είναι πανάθλιοι, επειδή κολακεύουν
τους βαρβάρους λόγω χρημάτων, και ισχυρίστηκε
πως, αν γυρίσει σώος στην πατρίδα, θα κάνει ό,τι
μπορεί για να συμφιλιώσει τους Αθηναίους και
τους Λακεδαιμονίους. Ύστερα απέπλευσε προς
τη Μίλητο κι από κει έστειλε στη Λακεδαίμονα
τριήρεις, για να ζητήσει χρήματα.
Ξενοφών, Ελληνικά, Α, VI, 5-6 (μετ. Α.
Παπαγεωργίου)

ε. Αγώνας στη θάλασσα
Έπειτα από
αποκλεισμό από
θάλασσα και στεριά
οι Αθηναίοι ζητούν
το 404 π.Χ. ειρήνη.
Το 406 π.Χ. ο
αθηναϊκός στόλος με
αρχηγό τον Κόνωνα
νικά το σπαρτιατικό
στις Αργινούσες.
Το 405 π.Χ. στους Αιγός
Ποταμούς, οι Σπαρτιάτες
κυριεύουν τα αθηναϊκά πλοία
και η Αθήνα καταστρέφεται
στρατιωτικά.

► Η μάχη των Αιγών Ποταμών
Ο Λύσανδρος (Εκδοτική Αθηνών)

Ήταν νύχτα όταν η Πάραλος έφτασε στην Αθήνα με τις ειδήσεις για τη συμφορά και ξέσπασε
πικρός θρήνος ξεκινώντας από τον Πειραιά, ακολουθώντας τη γραμμή των Μακρών Τειχών
ως την καρδιά της πόλης, και δυνάμωνε καθώς ο κάθε άνθρωπος μεταβίβαζε τα νέα στο
γείτονά του. Εκείνη τη νύχτα κανείς δεν κοιμήθηκε. Πενθούσαν και λυπόνταν για κείνους που
χάθηκαν, αλλά ακόμη βαθύτερη λύπη ένιωθαν για τους ίδιους τους εαυτούς τους, καθώς
φαντάζονταν ότι οι συμφορές που τους έμελλε να υποφέρουν θα ήταν παρόμοιες μ’ εκείνες που
οι ίδιοι είχαν προκαλέσει στους Μηλίους, τους αποίκους των Λακεδαιμονίων, όταν τους
νίκησαν ύστερα από πολιορκία, ή στους κατοίκους της Ιστιαίας, της Σκιώνης, της Τορώνης και
της Αίγινας και πολλών άλλων ελληνικών πόλεων.
Ξενοφώντας, Ελληνικά ΙΙ

στ. Το τέλος του πολέμου
Οι Κορίνθιοι και οι άλλοι
Σύμμαχοι προτείνουν να
ισοπεδωθεί η Αθήνα και οι
κάτοικοί της να πουληθούν
ως δούλοι.
Οι Σπαρτιάτες απορρίπτουν την
πρόταση, εκτιμώντας την
προσφορά των Αθηναίων
στους περσικούς πολέμους και
δέχονται τη σύναψη ειρήνης.
Σε Συνέδριο στην Κόρινθο εκφράζονται διαφορετικές απόψεις για
την τύχη της Αθήνας.

Διαβάστε προσεκτικά την πηγή. α) Ποιος
έγραψε το κείμενο και πότε;
β) Ποιοι είναι, σύμφωνα με το κείμενο, οι
όροι της ειρήνης;
γ) Ποιον όρο θεωρείτε σκληρότερο για την
Αθήνα; Δικαιολογήστε την απάντησή σας.
Οι Λακεδαιμόνιοι αποκρίθηκαν [...] ότι ήταν πρόθυμοι να προσφέρουν ειρήνη με τους όρους
ότι τα Μακρά Τείχη και τα οχυρωματικά έργα του Πειραιά θα έπρεπε να γκρεμιστούν και ότι ο
αθηναϊκός στόλος, εκτός από 12 πλοία, θα έπρεπε να παραδοθεί. Ακόμη, ότι οι εξόριστοι θα
έπρεπε να αποκατασταθούν και τελικά ότι οι Αθηναίοι θα έπρεπε να ακολουθούν τους
Λακεδαιμόνιους σε επιχειρήσεις σε στεριά και θάλασσα, όπου και αν τους οδηγούν, έχοντας
κοινούς εχθρούς και φίλους. Οι περισσότεροι [Αθηναίοι] επιδοκίμασαν την πρόταση και
πάρθηκε η απόφαση να δεχτούν την ειρήνη. Ύστερα από αυτό ο Λύσανδρος μπήκε με τα πλοία
του στον Πειραιά και οι εξόριστοι ξαναγύρισαν. Κι έτσι άρχισαν να γκρεμίζονται τα τείχη με
μεγάλο ενθουσιασμό, με τη συνοδεία αυλητρίδων, πιστεύοντας ότι εκείνη η μέρα ήταν η αρχή
της ελευθερίας στην Ελλάδα.
Ξενοφώντας, Ελληνικά ΙΙ

ζ. Οι όροι της ειρήνης
Οι Αθηναίοι υποχρεώνονται:
Να παραδώσουν όλα τους τα πλοία εκτός από δώδεκα.
• Να κατεδαφιστούν τα Μακρά τείχη και τα
τείχη του Πειραιά.
Να επιστρέψουν στην Αθήνα οι πολιτικοί εξόριστοι.
• Οι Αθηναίοι να ακολουθούν τους Σπαρτιάτες
στις εκστρατείες τους και να έχουν τους ίδιους
εχθρούς και φίλους.

Έχουν ερειπωθεί πόλεις
Εγκατάλειψη υπαίθρου
Ανατροπή κοινωνικών δομών
Οι Πέρσες
αναμείχθηκαν πάλι
στα ελληνικά
πράγματα.
Η θρησκευτική
πίστη έχει
αντικατασταθεί από
την αμφισβήτηση
Νεκροί: χιλιάδες
Κατάρρευση
ηθικών αξιών
η. Συνέπειες του πολέμου

Ερωτήσεις-Δραστηριότητες
1. Εκδήλωση της αντίθετης φωνής, της φιλειρηνικής, αποτελεί το παρακάτω ποίημα της
εποχής.
Ειρήνη βαθύπλουτη
πιο όμορφη από τους ευτυχείς θεούς,
πόσο σ’ επιθυμώ. Πόσο αργείς!
Φοβάμαι μη με καταβάλουν
τα γηρατειά, πριν αντικρίσω
τη χαριτωμένη σου όψη
και όμορφα χορευτικά τραγούδια
και λαμπροστεφάνωτες γιορτές...
(Ευριπίδης, απόσπασμα 462)
Αφού εξηγήσετε τους λόγους δημιουργίας του ποιήματος, να αναζητήσετε αναλογίες με
αντίστοιχα γεγονότα της εποχής μας.
2. Στη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου οι Αθηναίοι είχαν στείλει και άλλη φορά
στόλο στη Σικελία, για να επιβάλουν την κυριαρχία τους. Σε λόγο που εκφώνησε ο
Ερμοκράτης ο Συρακούσιος προς τους αντιπροσώπους των πόλεων διατύπωσε για πρώτη
φορά το δόγμα: «Η Σικελία για τους Σικελιώτες». Ποιο το νόημα του δόγματος; Μπορεί
γενικότερα και στην εποχή μας να διατυπώσουν τα κράτη τέτοιο μήνυμα;

Πελοποννησιακός Πόλεμος
ΣΟΦΙΑ ΦΕΛΛΑΧΙΔΟΥΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.46

Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος διήρκεσε,
με μερικές ανακωχές,
από το 431 π.Χ. έως το 404 π.Χ.
και έληξε με ήττα των Αθηναίων, δίνοντας
τέλος στον πολιτισμικό «χρυσό αιώνα».
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

ΟΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ
Η Αθηναϊκή Συμμαχία
και η Πελοποννησιακή Συμμαχία,
υπό την ηγεμονία της Σπάρτης

Αρχιδάμειος πόλεμος (431-421 π.Χ.)
Η πρώτη φάση του πολέμου η οποία πήρε το όνομά της από
τον βασιλιά της Σπάρτης Αρχίδαμο, και χαρακτηρίζεται:
1. από τις εισβολές των Σπαρτιατών στην Αττική,
2. τις λεηλασίες των παραλίων της Πελοποννήσου
από τις Αθηναϊκές δυνάμεις
3. την επιδημία που αποδεκάτισε την Αθήνα.
Η πρώτη φάση έληξε με την ειρήνη του
Νικία.

Ο Μεσοπόλεμος (421-415 π.Χ.)
1. Η εκστρατεία των Αθηναίων για την ανάκτηση της
Αμφίπολης
2. Οι συχνές ληστρικές επιθέσεις των Αθηναίων στη
Μεσσηνία με ορμητήριο την Πύλο
3. Οι σποραδικές ναυμαχίες μεταξύ Κορινθίων και
Αθηναίων
4. Η επέμβαση των Αθηναίων στη Μήλο
5. Η εκστρατεία των Αθηναίων στη Σικελία
(αποτελεί σημαντικό γεγονός).
Βασικά γεγονότα και χαρακτηριστικά της
δεύτερης φάσης του πολέμου είναι

Δεκελεικός Πόλεμος, πόλεμος στο Αιγαίο και τον
Ελλήσποντο (413-404 π.Χ.)
1. η καθοριστική πλέον ανάμιξη των Περσών στην ελληνική
διαμάχη
2. η απελπισία των Αθηναίων που είχαν στερηθεί
σημαντικούς πολιτικούς και βρίσκονταν σε κατάσταση
πανικού
3. η ναυτική ήττα των Αθηναίων από τους Σπαρτιάτες.
Κύριο χαρακτηριστικό της 3ης φάσης του πολέμου είναι:

Κεφάλαιο 26
Ο Αρχιδάμειος πόλεμος (431 - 421 π.Χ.)
Η Σικελική εκστρατεία (415 - 413
π.Χ.)
Ο Δεκελεικός πόλεμος (413 - 404 π.Χ.)
Κατερίνα Λάζαρη

Α΄ φάση του πολέμου (1)
Αρχιδάμειος πόλεμος (431 – 421 π.χ.)
www.e-yliko.gr
Η πρώτη φάση του πολέμου κράτησε
10 χρόνια και ονομάστηκε Δεκαετής
ή Αρχιδάμειος πόλεμος από το
όνομα του βασιλιά της Σπάρτης
Αρχίδαμου.

Ο στρατός των Πελοποννησίων
έκανε εισβολή στην Αττική το 431
π.Χ. και άρχισε να προκαλεί
καταστροφές.
Οι Αθηναίοι, με διαταγή του
Περικλή, κλείστηκαν στα Μακρά
τείχη, τα οποία προστάτευαν όλη την
περιοχή, από την Αθήνα μέχρι τον
Πειραιά.

Ο στόλος των Αθηναίων λεηλάτησε
τα παράλια της Λακωνίας.
Το δεύτερο χρόνο έπεσε λοιμός στην
Αθήνα. Οι άνθρωποι πέθαιναν ο
ένας μετά τον άλλο.
Από την αρρώστια πέθανε κι ο
Περικλής.
Η Αθήνα έχασε τον μεγάλο αρχηγό
της σε μια δύσκολη στιγμή.
ofisofi.blogspot.gr

Την περίοδο του Αρχιδάμειου πολέμου οι πολεμικές επιχειρήσεις δεν
περιορίστηκαν μόνο στην Αττική και την Πελοπόννησο. Ο πόλεμος απλώθηκε
και σε άλλες περιοχές.
Σε μια μάχη στην Αμφίπολη της Μακεδονίας, σκοτώθηκαν και οι δύο αρχηγοί,
ο Αθηναίος Κλέωνας και ο Σπαρτιάτης Βρασίδας.

Ο πόλεμος σιγά σιγά απλώθηκε σε πολλές
περιοχές.
Οι αντίπαλοι πολεμούσαν με πείσμα.
Πολλοί όμως είχαν κουραστεί και ήθελαν να
σταματήσει ο πόλεμος.
Αγωνίστηκαν λοιπόν και πέτυχαν να υπογράψουν
ειρήνη για πενήντα χρόνια.
Την πρωτοβουλία είχε ο στρατηγός Νικίας, γι’
αυτό και ονομάστηκε Νικίεια ειρήνη ( 421π.Χ. ).
Συμφώνησαν να δώσουν πίσω τα εδάφη που
είχαν κατακτήσει κατά τη διάρκεια του πολέμου
και τους αιχμαλώτους.
www.amyntika.gr

Β΄ φάση του πολέμου (1)
Σικελική εκστρατεία (415 – 413 π.χ.)
Η ειρήνη δεν κράτησε πολύ.
Ο Αλκιβιάδης, άνθρωπος υπερβολικά φιλόδοξος,
κατάφερε να παρασύρει τους Αθηναίους σε μια
εκστρατεία στη Σικελία, εναντίον των Συρακουσών.
Αν πετύχαιναν να νικήσουν, όλο το εμπόριο θα
περνούσε στα χέρια των Αθηναίων, οι οποίοι θα
κυριαρχούσαν όχι μόνο στο Αιγαίο, αλλά και στο Ιόνιο
πέλαγος.
el.wikipedia.org

Ενώ ο αθηναϊκός στόλος με αρχηγό τον Αλικιβιάδη έπλεε
προς τη Σικελία, ο Αλκιβιάδης κατηγορήθηκε για κάτι
που είχε κάνει πριν την αναχώρηση.
Οι Αθηναίοι του ζήτησαν να γυρίσει πίσω για να
δικαστεί.
Εκείνος, αντί να γυρίσει στην Αθήνα, κατέφυγε στη
Σπάρτη.
Συμβούλεψε τους Σπαρτιάτες να στείλουν βοήθεια στις
Συρακούσες, την πόλη που ήδη πολιορκούσαν οι
Αθηναίοι.
el.wikipedia.org

Η εκστρατεία πραγματοποιήθηκε, αλλά
κατέληξε σε ήττα των Αθηναίων, γιατί δεν
υπήρχε συντονισμένο σχέδιο δράσης ούτε
ικανή ηγεσία , ενώ οι συμβουλές του Αλκιβιάδη
αποδείχθηκαν καταστροφικές.
Από τους 40.000 Αθηναίους διασώθηκαν μόνο
7.000.
Τους αιχμαλώτους οι Συρακούσιοι άλλους τους
θανάτωσαν κι άλλους τους έριξαν στα
λατομεία. Όσοι έζησαν πουλήθηκαν ως δούλοι.
Ελάχιστοι κατάφεραν να επιστρέψουν στην
Αθήνα, για να φέρουν τη θλιβερή είδηση της
συμφοράς.
www.e-yliko.gr

Κινήσεις των Σπαρτιατών
Ο πόλεμος, που όλο φούντωνε, ήταν δύσκολο να τελειώσει.
Οι Σπαρτιάτες αποφάσισαν να δημιουργήσουν κι αυτοί ισχυρό στόλο, ικανό να
τα βάζει με τον αθηναϊκό.
Για το σκοπό αυτό ζήτησαν μάλιστα χρήματα από τους Πέρσες.
Οι Πέρσες δέχτηκαν να δώσουν χρήματα, ζήτησαν όμως σαν αντάλλαγμα να
αναγνωρίσουν την περσική κυριαρχία στις πόλεις της Μικράς Ασίας.
Οι Σπαρτιάτες δέχτηκαν και κατάφεραν έτσι ν’ αποκτήσουν μεγάλη ναυτική
δύναμη.
Ο αγώνας μεταφέρθηκε πια στη θάλασσα.

Γ΄ φάση του πολέμου
Δεκελεικός ή Ιωνικός πόλεμος (413 – 404 π.χ.)
Το 406 π.Χ. οι Αθηναίοι νίκησαν τους
Σπαρτιάτες στις Αργινούσες.
Η κρίσιμη μάχη έγινε την επόμενη χρονιά
στους Αιγός ποταμούς, όπου οι Αθηναίοι
έπαθαν μεγάλη καταστροφή.
Μετά απ’ αυτό το γεγονός ο στόλος της
Σπάρτης έπλευσε στον Πειραιά.
Οι Αθηναίοι βρέθηκαν σε δύσκολη θέση.
Αναγκάστηκαν να υπογράψουν ειρήνη (404
π.Χ.) με βαριούς όρους γι’ αυτούς.
www.e-yliko.gr

Οι όροι της ειρήνης
Οι Αθηναίοι υποχρεώθηκαν:
Να γκρεμίσουν τα Μακρά Τείχη.
Να παραδώσουν τα πλοία τους, εκτός από 12.
Να δεχτούν να επιστρέψουν στην πόλη οι
εξόριστοι ολιγαρχικοί.
Να ακολουθούν τους Σπαρτιάτες στις
εκστρατείες τους.
sites.google.com

Αποτελέσματα του πολέμου
Ο Πελοποννησιακός πόλεμος που κράτησε 27 ολόκληρα χρόνια:
Άφησε πίσω του αμέτρητους νεκρούς, ερειπωμένες πόλεις και ψυχικά
τραύματα που ήταν δύσκολο να γιατρευτούν.
Μεγάλες εκτάσεις γης έμειναν ακαλλιέργητες.
Το εμπόριο και η οικονομία των πόλεων έπαθε μεγάλη καταστροφή.
Οι Πέρσες βρήκαν την ευκαιρία να αναμειχθούν στις ελληνικές υποθέσεις. Ό,τι
δεν κατάφεραν με τα όπλα, κατά τη διάρκεια των Περσικών πολέμων, το
κατάφεραν με τα χρήματα.

Ερωτήσεις κεφαλαίου
1. Πώς ξεκίνησε ο πόλεμος; Ποιοι επιτέθηκαν πρώτοι και ποια αντίδραση
υπήρξε;
2. Ποιο σημαντικό γεγονός επηρέασε την Αθήνα και γιατί;
3. Ποια ήταν η πρώτη προσπάθεια ειρήνης;
4. Γιατί δεν κράτησε πολύ η ειρήνη; Τι γνωρίζεις για τη σικελική εκστρατεία;
5. Τι σκέφτηκαν να κάνουν οι Σπαρτιάτες για να βοηθηθούν;
6. Πώς κρίνεις το γεγονός ότι οι Σπαρτιάτες ζήτησαν χρήματα από τους Πέρσες;
7. Πώς εξελίχθηκε και πώς τελείωσε ο πελοποννησιακός πόλεμος;
8. Ποια ήταν τα αποτελέσματα του πολέμου;

Οι κυριότερες φάσεις
του πολέμου
Ιστορία Δ΄ Δημοτικού
Ενότητα 26
apmarkakis.weebly.com

Ο στρατός των Πελοποννησίων έκανε
εισβολή στην Αττική και άρχισε να
προκαλεί καταστροφές
Οι κάτοικοι της περιοχής με διαταγή του
Περικλή κλείστηκαν στα Μακρά Τείχη, που
προστάτευαν όλη την περιοχή από την
Αθήνα ως τον Πειραιά

Τα Μακρά Τείχη των Αθηνών

Οι Αθηναίοι αντέδρασαν
Ο στόλος τους λεηλάτησε τα παράλια της
Λακωνίας

Το δεύτερο χρόνο του πολέμου έπεσε
μεγάλη αρρώστια (λοιμός) στην Αθήνα
Πέθαναν πολλοί και ανάμεσα σε αυτούς
και ο Περικλής
Η Αθήνα έχασε τον αρχηγό της σε μια
πολύ δύσκολη στιγμή

Ο πόλεμος σιγά σιγά απλώθηκε σε πολλές
περιοχές
Οι αντίπαλοι πολεμούσαν με πείσμα
Πολλοί όμως είχαν κουραστεί και ήθελαν
να σταματήσει ο πόλεμος
Αγωνίστηκαν και πέτυχαν να γίνει ειρήνη

 Την πρωτοβουλία για
ειρήνη μεταξύ της
Αθήνας και της
Σπάρτης είχς ο
στρατηγός Νικίας
(εικόνα αριστερά) γι΄
αυτό και η ειρήνη
ονομάστηκε Νίκεια
(421 π. Χ.)

Η ειρήνη όμως δεν κράτησε πολύ
Ο πόλεμος ξανάρχισε
Ο Αλκιβιάδης, άνθρωπος υπερβολικά
φιλόδοξος, κατάφερε να παρασύρει τους
Αθηναίου σε μια εκστρατεία στη Σικελία
εναντίον των Συρακουσών

Αν πετύχαιναν να νικήσουν, όλο το
εμπόριο θα περνούσε στα χέρια των
Αθηναίων στο Αιγαίο και στο Ιόνιο
πέλαγος
Η εκστρατεία έγινε, αλλά κατέληξε σε
μεγάλη ήττα των Αθηναίων

Αλκιβιάδης
Εκστρατεία των Αθηναίων στις Συρακούσες

Ο πόλεμος που όλο φούντωνε ήταν
δύσκολο να τελειώσει
Οι Σπαρτιάτες θέλησαν να κάνουν κι αυτοί
ισχυρό στόλο και μάλιστα δεν δίστασαν να
ζητήσουν τη βοήθεια των Περσών
Ο αγώνας πια είχε μεταφερθεί στη
θάλασσα

Σε ναυμαχία που έγινε στις Αργινούσες
νίκησαν οι Αθηναίοι

Στους Αιγός ποταμούς όμως οι Αθηναίοι
έπαθαν μεγάλη καταστροφή
Ο στόλος της Σπάρτης μπήκε στον
Πειραιά
Οι Αθηναίοι βρέθηκαν σε δύσκολη θέση
και αναγκάστηκαν να υπογράψουν ειρήνη
με βαριούς όρους γι΄ αυτούς

Ο πόλεμος τελείωσε. Άφησε
όμως πίσω του αμέτρητους
νεκρούς, ερειπωμένες πό-
λεις και ψυχικά τραύματα
που ήταν δύσκολο να
γιατρευτούν

Βασικά σημεία του μαθήματος
Μαριάνθη Χαλκίτη

Ο πόλεμος ξεκινάει…
 Ο στρατός των Πελοποννησίων εισβάλλει στην Αττική και
προκαλεί καταστροφές. Οι Αθηναίοι με τη σειρά τους
λεηλατούν με το στόλο τους τα παράλια της Λακωνίας.
 Ο άμαχος πληθυσμός της Αττικής μαζί με τον Περικλή
κλείνεται στα Μακρά τείχη για να προστατευθεί. Το δεύτερο
χρόνο του πολέμου ξεσπά ο λοιμός (αρρώστια) και
πεθαίνουν πολλοί ανάμεσά τους και ο Περικλής.

Μια μικρή παύση… ειρήνης…
 Και ενώ ο πόλεμος απλωνόταν, πολλοί είχαν
κουραστεί και επιθυμούσαν να σταματήσει ο
πόλεμος.
 Η ειρήνη τελικά έγινε με τον αγώνα του στρατηγού
Νικία (Νικίεια ειρήνη).
 Όμως η ειρήνη δεν κράτησε πολύ…

Ο πόλεμος ξαναρχίζει…
 Ο Αθηναίος στρατηγός Αλκιβιάδης παρασέρνει
τους Αθηναίους σε μια εκστρατεία ενάντια στις
Συρακούσες της Σικελίας με σκοπό το εμπόριο του
Ιονίου πελάγους.
 Σε αυτή όμως τη ναυμαχία οι Αθηναίοι χάνουν.

… και συνεχίζει…
 Οι Σπαρτιάτες -που πεισμώνουν όλο και
περισσότερο- ζητούν βοήθεια οικονομική από τους
Πέρσες με σκοπό να ενισχύσουν τη ναυτική τους
δύναμη.
 Έτσι, Αθηναίοι και Σπαρτιάτες πολεμούν τώρα στη
θάλασσα πρώτα στις Αργινούσες και μετά στους
Αιγός ποταμούς. Νικητές βγαίνουν οι Σπαρτιάτες.

Το τέλος του πολέμου
 Οι Αθηναίοι αναγκάζονται να υπογράψουν ειρήνη
με βαριούς όρους γι’ αυτούς.
 Τα αποτελέσματα του πολέμου ήταν τραγικά.

Ιστορία Δ΄ 3. 26. ΄΄Οι κυριότερες φάσεις του πολέμου΄΄

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Ιστορία Δ΄ 3. 26. ΄΄Οι κυριότερες φάσεις του πολέμου΄΄

Similar to Ιστορία Δ΄ 3. 26. ΄΄Οι κυριότερες φάσεις του πολέμου΄΄ (20)

More from Χρήστος Χαρμπής

More from Χρήστος Χαρμπής (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Ιστορία Δ΄ 3. 26. ΄΄Οι κυριότερες φάσεις του πολέμου΄΄