Γλώσσα Ε΄- Επανάληψη 9ης Ενότητας: ΄΄Βιβλία - Βιβλιοθήκες΄΄

Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής
Γλώσσα Ε΄- Επανάληψη 9ης
Ενότητας:
΄΄ Βιβλία - Βιβλιοθήκες ΄΄
 Ονοματικές και Ρηματικές φράσεις
 Ασύνδετο και Πολυσύνδετο σχήμα
 Κύριες και Δευτερεύουσες προτάσεις
 Σύνδεση προτάσεων
 Το επίρρημα πολύ και το επίθετο πολύς, πολλή, πολύ
 Σύνθετες λέξεις με το συν
http://e-taksh.blogspot.gr
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.1

 Παρατακτική σύνδεση προτάσεων
 Παρατακτική σύνδεση έχουμε, όταν συνδέουμε όμοιες προτάσεις μεταξύ
τους, δηλαδή δύο ανεξάρτητες ή δυο εξαρτημένες.
π.χ. Φόρεσα τα ρούχα μου και χτένισα τα μαλλιά μου.  δύο ανεξάρτητες
Δεν πήγε στη γιορτή γιατί βαριόταν και γιατί δεν είχε αγοράσει
δώρο.  δύο όμοιες εξαρτημένες αιτιολογικές
Οι συνηθέστεροι παρατακτικοί σύνδεσμοι είναι: και, ούτε – ούτε, αλλά
(όμως, μα) όχι μόνο – αλλά και, ή, είτε - είτε
 Υποτακτική σύνδεση προτάσεων
 Οι ανεξάρτητες προτάσεις συνδέονται με τις εξαρτημένες με υποτακτική
σύνδεση, δηλ. με χρονικούς, αιτιολογικούς, υποθετικούς, αντιθετικούς,
ενδοιαστικούς, συμπερασματικούς συνδέσμους κ.ά.
π.χ. Όταν έχει ελεύθερο χρόνο, βλέπει τηλεόραση.  χρονικός συνδ. (όταν)
 Είδη εξαρτημένων ή δευτερευουσών προτάσεων.
Χρονικές, αιτιολογικές, αποτελεσματικές, τελικές, βουλητικές, τελικές
 Υποθετικές λέγονται οι εξαρτημένες προτάσεις που εισάγονται, δηλ.
αρχίζουν με τον σύνδεσμο αν (εάν). Δηλώνουν την προϋπόθεση για να
συμβεί αυτό που αναφέρεται στην ανεξάρτητη πρόταση που συνδέονται.
π.χ. Αν έχω ελεύθερο χρόνο αύριο, θα έρθω να παίξουμε.
Αν έχω ελεύθερο χρόνο αύριο  υπόθεση
θα έρθω να παίξουμε  απόδοση
Η υποθετική πρόταση μαζί με την ανεξάρτητη που τη συνοδεύει σχηματίζουν
υποθετικό λόγο: η υποθετική πρόταση λέγεται υπόθεση και ανεξάρτητη
πρόταση λέγεται απόδοση.
Θανάσης Παλάνης

 Εναντιωματικές ή παραχωρητικές λέγονται οι εξαρτημένες προτάσεις
που εισάγονται, δηλ. αρχίζουν με τους αντιθετικούς συνδέσμους αν και,
παρόλο που, ενώ, μολονότι, ακόμη κι αν και δηλώνουν αντίθεση στο νόημα
της ανεξάρτητης πρότασης με την οποία συνδέονται.
π.χ. Αν και φυσούσε πολύ, ο καιρός ήταν ζεστός.
Παρόλο που δεν πεινούσε, έφαγε δυο γλυκά.
▪Πώς ξεχωρίζω το ενώ σαν χρονικό σύνδεσμο ή εναντιωματικό
Όταν είναι χρονικός συνδεσμος τον αντικαθιστώ και με το όταν
Ενώ διάβαζα, χτύπησε το τηλέφωνο ή Όταν διάβαζα, χτύπησε το τηλέφωνο
 Ενδοιαστικές λέγονται οι εξαρτημένες προτάσεις που εισάγονται, δηλ.
αρχίζουν με τους διστακτικούς συνδέσμους μήπως, μη(ν) και δηλώνουν
φόβο ή ανησυχία.
π.χ. Φοβάμαι μήπως (μην) αρρωστήσω.
 Αναφορικές λέγονται οι εξαρτημένες προτάσεις που εισάγονται, δηλ.
αρχίζουν με τις αναφορικές αντωνυμίες που, ο οποίος, όποιος, όσος ό,τι
ή τα αναφορικά επιρρήματα όπως, όπου και προσδιορίζουν κάποιον όρο της
ανεξάρτητης πρότασης με την οποία συνδέονται, ο οποίος είτε υπάρχει είτε
παραλείπεται.
π.χ. Όποιος απαντήσει σωστά, θα πάρει άριστα.
Ο Πέτρος, ο οποίος (που) είναι φίλος μου, αγόρασε καινούρια τσάντα.
Γράψε ό,τι θέλεις.
Το έφτιαξε έτσι όπως του είχα πει.
Με ακολουθούσε όπου πήγαινα.
 Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις λέγονται οι εξαρτημένες προτάσεις
που εισάγονται, δηλ. αρχίζουν με ερωτηματικές αντωνυμίες (ποιος, πόσος,
τι), ερωτηματικά επιρρήματα (πού, πότε, πώς, πόσο) ή με συνδέσμους
(αν, μήπως, γιατί) και περιέχουν ερώτηση. Συνδέονται με ανεξάρτητες
προτάσεις που έχουν ρήμα που δηλώνει ερώτηση.
π.χ. Ρώτησε τον εισπράκτορα πόσο κοστίζει το εισιτήριο.
Με ρώτησε αν θα πήγαινα μαζί του σινεμά.
Θανάσης Παλάνης

zeleni
Γραμματική - Συντακτικό
Ρηματικές και ονοματικές φράσεις
 Ρηματική λέγεται μια φράση στην οποία περιέχεται ρήμα, καθώς και άλλες λέξεις που
συμπληρώνουν το νόημα του (υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο, επιρρηματικοί προσδιορισμοί)·
π.χ.:
Δημοσίευσε διηγήματα σε διάφορα περιοδικά.
ρήμα αντικείμενο εμπρόθετος (επιρρηματικός) προσδιορισμός
 Ονοματική λέγεται μια φράση όταν οι λέξεις από τις οποίες αποτελείται είναι ονόματα
(ουσιαστικά, επίθετα, αντωνυμίες)-
π.χ.:
Δημοσίευση διηγημάτων σε διάφορα περιοδικά.
ουσιαστικό ουσιαστικό επίθετο ουσιαστικό
 Σε πολλές περιπτώσεις μπορούμε να μετατρέψουμε μια ρηματική φράση σε ονοματική, και το
αντίστροφο, ως εξής:
 Για να μετατρέψουμε μια ρηματική φράση σε ονοματική, αντικαθιστούμε το ρήμα της
φράσης με το αντίστοιχο ουσιαστικό και κάνουμε όποιες άλλες αλλαγές είναι απαραίτητες
στις υπόλοιπες λέξεις, ώστε η φράση να είναι σωστά συνταγμένη π.χ.:
Εκδίδονται νέα βιβλία της. Έκδοση νέων βιβλίων της.
 Για να μετατρέψουμε μια ονοματική φράση σε ρηματική, αντικαθιστούμε το ουσιαστικό
της φράσης με το αντίστοιχο ρήμα και κάνουμε πάλι όποιες άλλες αλλαγές είναι
απαραίτητες στις υπόλοιπες λέξεις, ώστε η φράση να είναι σωστά συνταγμένη π.χ.:
Αύριο η παρουσίαση του νέου της βιβλίου στο κοινό. Αύριο παρουσιάζεται το νέο της βιβλίο στο κοινό.
Ανεξάρτητες και εξαρτημένες προτάσεις - Σύνδεση προτάσεων
• Ανεξάρτητες (ή κύριες) λέγονται οι προτάσεις που εκφράζουν ένα ολοκληρωμένο νόημα και
μπορούν να σταθούν μόνες τους στο λόγο, χωρίς να εξαρτώνται από άλλες π.χ.:
Ο Κώστας δεν ήρθε μαζί μας.
Θα πάμε εκδρομή το Σαββατοκύριακο.
Αυτός είναι ο αδερφός της.
Οι κύριες προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους με συμπλεκτικούς, αντιθετικούς, διαχωριστικούς
κτλ. συνδέσμους. Η σύνδεση αυτή λέγεται παρατακτική.
• Εξαρτημένες (ή δευτερεύουσες) λέγονται οι προτάσεις που δεν εκφράζουν ένα ολοκληρωμένο
νόημα και γι' αυτό δεν μπορούν να σταθούν μόνες τους στο λόγο. Οι προτάσεις αυτές χρησιμεύουν
για να συμπληρώνουν ή να προσδιορίζουν μια άλλη πρόταση ή έναν όρο της π.χ.
Ο Κώστας δεν ήρθε μαζί μας, επειδή ήταν άρρωστος.
Θα πάμε εκδρομή το Σαββατοκύριακο, αν ο καιρός είναι καλός.
Αυτός είναι ο αδερφός της, που σπουδάζει στο Λονδίνο.

zeleni
Η δευτερεύουσα πρόταση με την πρόταση που προσδιορίζει συνδέεται μ' ένaν από τους
υποτακτικούς συνδέσμους (αιτιολογικούς, τελικούς, χρονικούς κτλ/ ή με αναφορική αντωνυμία. Η
σύνδεση αυτή λέγεται υποτακτική.
Οι δευτερεύουσες προτάσεις είναι διαφόρων ειδών:
- Ειδικές: εισάγονται με τους συνδέσμους ότι, πως, που. Π.χ. Είπε ότι θα μου τηλεφωνήσει.
- Αιτιολογικές: εισάγονται με τους συνδέσμους γιατί, επειδή, αφού. Π.χ. Έφυγε βιαστικά γιατί
είχε αργήσει στο σχολείο.
- Χρονικές: εισάγονται με τους συνδέσμους όταν, ενώ, αφού, καθώς, μόλις, ώσπου. Π.χ. Αφού
πέρασε ένας χρόνος, αποφάσισε να γυρίσει στην πατρίδα του.
- Τελικές: εισάγονται με τους συνδέσμους να, για να. Π.χ. Ήρθε για να διαβάσουμε.
- Συμπερασματικές: εισάγονται με τους συνδέσμους ώστε, ώστε να, που. Π.χ. Άργησε τόσο,
έχασε τελικά το πάρτι.
- Βουλητικές: εισάγονται με το να. Π.χ. Θα ήθελα να σε ευχαριστήσω.
- Ενδοιαστικές: εισάγονται με το μήπως, μη. Π.χ. Φοβάμαι μήπως αποτύχω στις εξετάσεις.
- Πλάγιες ερωτηματικές: εισάγονται με ερωτηματικές αντωνυμίες και ερωτηματικά επιρρήματα,
ποιος, πόσος, πώς, πού κ.λπ. Π.χ. Με ρώτησε που πηγαίνω.
- Αναφορικές: εισάγονται με αναφορικές αντωνυμίες και αναφορικά επιρρήματα, που, όποιος,
οποίος, όσος, όπου, όπως, όσο. Π.χ. Γνώρισα τον Νίκο, ο οποίος ήταν καθηγητής
πανεπιστημίου
- Υποθετικές: εισάγονται με τους συνδέσμους αν, εάν. Π.χ. Αν έρθεις έγκαιρα, θα πάμε μαζί
στη γιορτή.
- Εναντιωματικές: εισάγονται με τους συνδέσμους αν και, μολονότι, παρόλο. Π.χ. Αν και τα
θέματα ήταν δύσκολα, έγραφα καλά.
Η χρήση του κόμματος
Με το κόμμα χωρίζουμε:
• Όμοιους όρους, ασύνδετους μέσα στην πρόταση. Π.χ. Μας αγόρασε ρούχα, γλυκά, δώρα.
• Όμοιες προτάσεις, ασύνδετες μεταξύ τους. Π.χ. Πλύθηκα, ντύθηκα, χτενίστηκα.
• Την κλητική προσφώνηση από την υπόλοιπη φράση. Π.χ. Ορέστη, έλα γρήγορα!
• Το αρνητικό ή βεβαιωτικό επίρρημα που βρίσκεται στην αρχή μιας πρότασης. Π.χ. Όχι, δε θα έρθω.
• Την παράθεση και την επεξήγηση. Π.χ. Η μητέρα του η Ελένη, ήταν ευχάριστος άνθρωπος.
• Όμοιες προτάσεις που συνδέονται με αντιθετικούς συνδέσμους. Π.χ. Του μίλησα, αλλά δεν
έφερα αποτέλεσμα.
• Χωρίζουμε με κόμμα τις εξαρτημένες προτάσεις από τις ανεξάρτητες όταν το νόημα
τους δεν είναι στενά δεμένο με το νόημα της ανεξάρτητης πρότασης, κυρίως όταν
προηγούνται της κύριας.
π.χ.: Επειδή έβρεχε, πήρα ομπρέλα.
• Δεν τις χωρίζουμε με κόμμα όταν το νόημα τους είναι στενά δεμένο με το νόημα της
ανεξάρτητης πρότασης. π.χ.: Στενοχωρήθηκε γιατί του έκλεψαν το πορτοφόλι.

zeleni
Ασύνδετο σχήμα
Ασύνδετο σχήμα έχουμε όταν παραθέτουμε όμοιους όρους ή όμοιες προτάσεις, χωρίς να βάζουμε
ανάμεσα τους συνδέσμους (και, όμως, αλλά, ή, ούτε ούτε, είτε είτε), που χρειάζονται, αλλά χωρίζονται
με κόμμα.
π.χ.: Η διαφήμιση ενός γνωστού απορρυπαντικού λέει: Ψεκάστε, σκουπίστε, τελειώσατε.
Σύνθετες λέξεις με πρώτο συνθετικό λόγιες προθέσεις
Υπάρχουν κάποιες προθέσεις που προέρχονται από την αρχαία ελληνική γλώσσα, και λέγονται
λόγιες, οι οποίες εξακολουθούν μέχρι και σήμερα να χρησιμοποιούνται ως πρώτα συνθετικά
λέξεων ή σε στερεότυπες εκφράσεις. Οι πιο συνηθισμένες από αυτές είναι οι ακόλουθες: δια, περί,
ανά, προ, υπό, υπέρ, επί (εφ-), εκ (εξ), εν (εμ-). Π.χ. αναβάτης, πρόλογος, υποσημείωση,
επίθεση
Προσοχή: Είναι δυνατό κατά τη σύνθεση τους οι προθέσεις να παθαίνουν κάποιες μετατροπές. Έτσι,
μπορεί να φεύγει το τελευταίο φωνήεν της πρόθεσης όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν ή
να αλλάζουν τα σύμφωνα των προθέσεων όταν το δεύτερο συνθετικό αρχίζει επίσης από σύμφωνο.
Π.χ. από + ευθύνομαι —> απευθύνομαι εν + μένω —> : μένω
Προσοχή: Τα αχώριστα μόρια δια-, επι-, υπο- χάνουν το τελικό φωνήεν όταν το δεύτερο
συνθετικό αρχίζει από φωνήεν. Π.χ. υπό + αρχηγός —> υπαρχηγός / επί + ερώτηση —> επερώτηση
 Το εκ- γίνεται εξ- όταν το δεύτερο συνθετικό αρχίζει από φωνήεν. Π.χ. εκ +
ημερώνω —> εξημερώνω
 Το εν- και το συν-, όταν το δεύτερο συνθετικό αρχίζει από χειλικό σύμφωνο -π-, -β-, -φ- ή
-μ-, μετατρέπουν το -ν- σε -μ-.
Π.χ. εν + πείρα —» εμπειρία / συν + μαθητής —> συμμαθητής, συν + πεθερός —> συμ
πεθερός
 Το συν- γίνεται:
συν + φωνήεν = συν- π.χ. συν + υπεύθυνος = συνυπεύθυνος
συν + π, β, φ, ψ = συμ-
συν + κ, γ, χ, = συγ-
π.χ. συν + πολίτης = συμπολίτης
π.χ. συν + γένος = συγγενής
συν + τ, δ, θ = συν π.χ. συν + δεσμός = σύνδεσμος
συν + ζ = συζ- π.χ. συν + ζω = συζώ
συν + ξ = συξ- π.χ. συν + ξύλο = σύξυλο
συν + σκ = συσκ- π.χ. συν + σκέψη = σύσκεψη
συν + σπ = συσπ π.χ. συν + σπουδάζω = συσπουδάζω
συν + στ = συστ- π.χ. συν + στεγάζω = συστεγάζω
συν + ( ν, μ, λ, ρ, σ,) = συνν-
συλλ-
συμμ-
συρρ-
συσσ-
π.χ συν + νέφος = σύννεφο
συν + λόγος = σύλλογος
συν + μαθητής = συμμαθητής
συν + ρίζα = σύρριζα
συν + σώμα = σύσσωμος
Προσοχή: Οι λέξεις ομαλός, όνομα, όροφος, όλεθρος, ορυχείο, οδύνη αρχίζουν από ο- αλλά

zeleni
ως δεύτερα συνθετικά αλλάζουν το ο- σε -ω-: επώνυμο, διώροφος, πανωλεθρία,
αδαμαντωρυχείο, ανώδυνος.
Το επίθετο ο πολύς, η πολλή, το πολύ και το επίρρημα πολύ
• Το επίθετο ο πολύς, η πολλή, το πολύ συνοδεύει ουσιαστικά και κλίνεται και στα τρία γένη·
π.χ.:
ο πολύς κόσμος, η πολλή βροχή, το πολύ διάβασμα
οι πολλοί άνθρωποι, οι πολλές γυναίκες, τα πολλά παιδιά.
• Στον ενικό αριθμό, το αρσενικό και το ουδέτερο γράφονται με υ και ένα λ, ενώ το θηλυκό με η και δύο
λ (λλ).
• Στον πληθυντικό αριθμό και τα τρία γένη γράφονται με δύο λ (λλ).
• Το αρσενικό και το ουδέτερο δεν έχουν γενική ενικού. Επίσης σε κανένα γένος δεν υπάρχει
κλητική ενικού, ενώ η κλητική πληθυντικού δε χρησιμοποιείται συχνά.
• Το επίθετο πολλή μπαίνει μόνο μπροστά από θηλυκό ουσιαστικό. Αντίθετα, μπροστά από
θηλυκό επίθετο μπαίνει το επίρρημα πολύ.
• Το επίρρημα πολύ μπαίνει πριν από επίθετο ή επίρρημα, για να σχηματίσει τον υπερθετικό
βαθμό, ή συνοδεύει ρήμα. Ενώ το ουδέτερο του επιθέτου συνοδεύει ουσιαστικό
Ενικός αριθμός
Ονομ. ο πολύς η πολλή το πολύ
Γεν. του - της πολλής του -
Αιτ. τον πολύ την πολλή το πολύ
Κλητ. - - - - -
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. οι πολλοί οι πολλές τα πολλά
Γεν. των πολλών των πολλών των πολλών
Αιτ. τους πολλούς τις πολλές τα πολλά
Κλητ. - (πολλοί) - (πολλές) - (πολλά )

eva-edu
Ο μαγικός κόσμος των βιβλίων
Σε δύο αδέρφια άρεσε πολύ να διαβάζουν βιβλία. Ό,τι ήθελαν να μάθουν για τον κόσμο το έψαχναν στα βιβλία
και διάβαζαν όλες τις σελίδες τους.
Βγάλε από την πρόταση το και και βάλε κόμμα (,)
Πήγα στη λαϊκή αγορά και αγόρασα ψάρια και καρότα και λάχανα και φρούτα.
……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………….
Βγάλε από την πρόταση το κόμμα (,) και βάλε και
Το πρωί έφαγα ψωμί, βούτυρο, μαρμελάδα, αυγά.
……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………….
Βιογραφικό σημείωμα λέγεται ένα κείμενο που μας μιλάει για έναν άνδρα ή μια γυναίκα και μας
λέει το όνομα και το επίθετό του, πότε και πού γεννήθηκε, που έζησε, τι δουλειά κάνει και τι έχει κάνει
στη ζωή του.
Βιογραφικό σημείωμα Οδυσσέα Ελύτη
Όνομα : Οδυσσέας επίθετο : Ελύτης πότε γεννήθηκε: το 1911
πού γεννήθηκε: στην Κρήτη τι δουλειά κάνει : είναι ποιητής ποίημα του: Άξιον Εστί
Μερικές φορές ενώνουμε τις προτάσεις με κόμμα (,) και όχι
με το και. Το σχήμα αυτό λέγεται ασύνδετο
Φράσεις που έχουν ρήμα λέγονται ρηματικές φράσεις
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη
Φράσεις που έχουν ουσιαστικά λέγονται ονοματικές φράσεις
Παίξιμο μπάλας

eva-edu
κάνε τις ονοματικές φράσεις ρηματικές
Πλύσιμο πιάτων = …………………………………….. γράψιμο άσκησης=…………………....
κάνε την ρηματική φράση ονοματική
Σκουπίζω το πάτωμα= ……………………………………………………………..
Μου αρέσει η κρέπα. Αγαπώ την μερέντα (γιατί)
………………………………………………………………………………………………….
Πλένω τα πιάτα. Να μην κουράζεται η γιαγιά. (ώστε)
…………………………………………………………………………………………………...
Βιβλιοθήκες
Οι άνθρωποι που διαβάζουν βιβλία λέγονται αναγνώστες. Σε πολλές πόλεις υπάρχουν βιβλιοθήκες και
οι άνθρωποι μπορούνε να πάνε και να διαβάσουν εκεί βιβλία. Ακόμη μπορούν να δανειστούν βιβλία
δηλαδή να τα πάρουν για λίγο και να τα διαβάσουν στο σπίτι τους.
Ένα βιβλίο έχει
Τίτλο (όνομα) Το άγαλμα που κρύωνε
Συγγραφέα (ποιος το έγραψε) Μπουλώτης Χρήστος
Εκδότη (ποιος το πουλάει) Πατάκης
Εικονογράφος (ποιος ζωγράφισε τις εικόνες) Στεφανίδη Φωτεινή
Περίληψη (τι γράφει το βιβλίο με λίγα λόγια)Εκείνο τον Αύγουστο, η πανσέληνος ασήμωσε ένα παράξενο ταξίδι που
έμοιαζε πολύ με παραμύθι. Το ταξίδι αυτό ξεκινά από παλιά. Από τότε που το μικρό μαρμάρινο αγόρι, το άγαλμα, άφησε σαν προσφυγάκι την πατρίδα του
στη Μικρασία και στεγάστηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. Από τότε κρύωνε ολοένα, γιατί νοσταλγούσε αθεράπευτα την πατρίδα του στην
αντίπερα ακτή του Αιγαίου. Τα πράγματα θ' αλλάξουν όμως όταν θα βρει δυο φίλους καρδιάς, την κυρία Γαλάτεια, την καθαρίστρια του Μουσείου, και το
μικρό Λάμπη, το γιο του νυχτοφύλακα. Τα πράγματα θ' αλλάξουν μ' ένα παράξενο όνειρο. Απ' τ' όνειρο θα φτερουγίσει στο Μουσείο ένα μεγάλο γαλάζιο
πουλί που θα τους ταξιδέψει μια νύχτα με πανσέληνο στις χαμένες πατρίδες, στη Μικρασία.
Ένωσε τις προτάσεις με τη λέξη στην παρένθεση.

07/02/11
ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ:
Ανεξάρτητες ή κύριες λέγονται οι προτάσεις που εκφράζουν ένα
ολοκληρωμένο νόημα και μπορούν να σταθούν μόνες τους στο λόγο, χωρίς να
εξαρτώνται από άλλες προτάσεις.
π.χ. Ο Δημήτρης παίζει ποδόσφαιρο.
π.χ. Η Μαρίνα είναι γιατρός.
Εξαρτημένες ή δευτερεύουσες λέγονται οι προτάσεις που δεν εκφράζουν ένα
ολοκληρωμένο νόημα και γι’ αυτό δε μπορούν να σταθούν μόνες τους στο
λόγο. Οι προτάσεις αυτές χρησιμεύουν για να συμπληρώνουν μία άλλη
πρόταση.
π.χ. Ο Δημήτρης παίζει ποδόσφαιρο, όταν τελειώνει τα μαθήματά του.
π.χ. Η Μαρίνα είναι η γιατρός που μου έκανε την εγχείριση στη μύτη.
ΠΟΤΕ ΧΩΡΙΖΟΥΜΕ ΜΕ ΚΟΜΜΑ:
Χωρίζουμε με κόμμα τις εξαρτημένες προτάσεις από τις ανεξάρτητες όταν
το νόημά τους δεν είναι στενά δεμένο με το νόημα της ανεξάρτητης πρότασης.
Σ’ αυτή την περίπτωση συνήθως οι εξαρτημένες προτάσεις τοποθετούνται
πριν από τις ανεξάρτητες.
π.χ. Επειδή ήταν αδιάβαστος, δεν ήρθε στο σχολείο σήμερα.
Δε χωρίζουμε με κόμμα τις εξαρτημένες προτάσεις από τις ανεξάρτητες
όταν το νόημά τους είναι στενά δεμένο με το νόημα της ανεξάρτητης
πρότασης. Σ’ αυτή την περίπτωση συνήθως οι εξαρτημένες προτάσεις
τοποθετούνται μετά από τις ανεξάρτητες.
π.χ. Ήταν πολύ στενοχωρημένος γιατί έχασε το βιβλίο που του χάρισα.

Σκάρπα Ηλέκτρα
Εξαρτημένες ή δευτερεύουσες προτάσεις είναι οι εξής:
 βουλητικές προτάσεις: αρχίζουν με το σύνδεσμο να. π.χ. Θέλω να φύγω.
 τελικές προτάσεις: αρχίζουν με τους συνδέσμους για να, να. π.χ. Ήρθε
για να φύγει.
 συμπερασματικές ή αποτελεσματικές προτάσεις: αρχίζουν με τους
συνδέσμους ώστε, ώστε να. π.χ. Έφυγε καιρό πριν ώστε να μας ξεχάσει.
 αιτιολογικές προτάσεις: αρχίζουν με τους συνδέσμους γιατί, επειδή,
καθώς, μια και. π.χ. Έφυγε γιατί είχε ένα επείγον ραντεβού.
 υποθετικές προτάσεις: αρχίζουν με τους συνδέσμους εάν, αν. Αν φύγεις
τώρα, μην ξαναγυρίσεις.
 ειδικές προτάσεις: αρχίζουν με τους συνδέσμους ότι, πως, που. Λένε ότι
έφυγε για πάντα από την Ελλάδα.
 ενδοιαστικές προτάσεις: αρχίζουν με τους συνδέσμους μήπως, μη(ν). π.χ.
Φοβάμαι μήπως φύγει.
 εναντιωματικές προτάσεις: αρχίζουν με τους συνδέσμους αν και,
μολονότι, παρόλο που. π.χ. Αν και έφυγε αργά, πρόλαβε το λεωφορείο.
 χρονικές προτάσεις: αρχίζουν με τους συνδέσμους ενώ, καθώς, αφού,
πριν, μόλις, προτού, κ.α. π.χ. Όταν φύγεις, να κλειδώσεις την πόρτα.
 πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις: αρχίζουν με τους συνδέσμους αν,
μήπως ή με ερωτηματικές αντωνυμίες (ποιος, πόσος κ.α.) και με
ερωτηματικά επιρρήματα (πώς, πού κ.α.). π.χ. Με ρώτησε αν θα φύγεις τώρα.
Με ρώτησε πώς θα φύγεις.
 αναφορικές προτάσεις: αρχίζουν με αναφορικές αντωνυμίες (που, όποιος,
οποίος, όσος κ.α.) και με αναφορικά επιρρήματα (όπου, όπως, όσο κ.α.). π.χ.
Έφυγε από τη δουλειά ο Κώστας, ο οποίος καθόταν στο διπλανό γραφείο.
Φύγε όπου θες.

Χρυσούλα Παγκάλου
ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΕΣ (ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ) ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Οι εξαρτημένες προτάσεις χωρίζονται σε διάφορα είδη και παίρνουν το όνομά τους
ανάλογα με το σύνδεσμο που τους ενώνει με την κύρια πρόταση στην αρχή ή το τέλος
μιας περιόδου:
Αιτιολογικές: οι προτάσεις που αρχίζουν με τους αιτιολογικούς συνδέσμους
(επειδή, γιατί, καθώς, αφού κλπ.).
π.χ. Άργησε να έρθει, γιατί είχαν απεργία τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Αναφορικές: οι προτάσεις που αρχίζουν με αναφορικές αντωνυμίες (που, ο
οποίος-α-ο, όσος-η-ο κλπ. ), αναφορικά επιρρήματα (όπου, όπως κλπ.).
π.χ. Θα πάρουμε το μετρό, το οποίο πηγαίνει πολύ πιο γρήγορα.
Αποτελεσματικές ή συμπερασματικές: οι προτάσεις που αρχίζουν με
αποτελεσματικούς ή συμπερασματικούς συνδέσμους (ώστε (να), επομένως,
άρα, που (όταν σημαίνει ώστε) κλπ.).
π.χ. Γράφετε γρήγορα, ώστε να τελειώσετε στην ώρα σας. Έτρεχε τόσο
γρήγορα που τερμάτισε πρώτος.
Βουλητικές: οι προτάσεις που αρχίζουν με το βουλητικό μόριο να που δείχνει
επιθυμία, θέληση κλπ.
π.χ. Επιθυμώ πολύ να πετύχω στους αγώνες αυτούς.
Ειδικές: οι προτάσεις που αρχίζουν με τους ειδικούς συνδέσμους (ότι, που,
πως) και κάποιες φορές με το μόριο να.
π.χ. Η δασκάλα μάς είπε ότι θα επισκεφθούμε το Μουσείο της Ακρόπολης.
Εναντιωματικές: οι προτάσεις που αρχίζουν με τους αντιθετικούς συνδέσμους
(μολονότι, αν και, παρόλο που, αλλά, ωστόσο κλπ.)
π.χ. Αν και ο καιρός ήταν βροχερός, η προγραμματισμένη επίσκεψη
πραγματοποιήθηκε κανονικά.
Ενδοιαστικές ή διστακτικές: οι προτάσεις που αρχίζουν με τους διστακτικούς
(ενδοιαστικούς) συνδέσμους (μη (ν), μήπως).
π.χ. Έχω αγωνία μήπως δεν περάσει στις εξετάσεις.
Πλάγιες ερωτηματικές: οι προτάσεις που αρχίζουν με το αν ή μήπως κλπ. και
αναφέρονται στον πλάγιο λόγο ή με τα πού και πώς.
π.χ. Η μητέρα μου με ρώτησε αν θα γράψουμε τεστ στα Μαθηματικά. Ο
δάσκαλος ρώτησε τα παιδιά πώς πέρασαν στις διακοπές των Χριστουγέννων.
Τελικές: οι προτάσεις που αρχίζουν με τους τελικούς συνδέσμους (να, για να).
π.χ. Σε παρακαλώ, φώναζε πιο δυνατά να ακούγεσαι! Ήθελα να πετύχω, για να
έπαιρνα το μετάλλιο.
Υποθετικές: οι προτάσεις που αρχίζουν με τους υποθετικούς συνδέσμους
(αν, άμα, σαν).

Χρυσούλα Παγκάλου
π.χ. Αν κάνει καλό καιρό, θα επισκεφθούμε την Πάρνηθα.
Χρονικές: οι προτάσεις που αρχίζουν με τους χρονικούς συνδέσμους (όταν,
αφού, προτού, κλπ.)
π.χ. Όταν γυρίσεις από το ταξίδι, θα κουβεντιάσουμε για το θέμα που σε
απασχολεί.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Σε πολλές περιπτώσεις οι εξαρτημένες (δευτερεύουσες)
προτάσεις, όπως οι χρονικές, υποθετικές, αιτιολογικές κλπ. χωρίζονται από
τις κύριες με κόμμα (,) και ειδικά όταν το νόημά τους δεν είναι άμεσα
εξαρτημένο από την ανεξάρτητη (κύρια) πρόταση.
π.χ. Όταν τελειώσεις τα μαθήματά σου, θα πας για ποδόσφαιρο. (με κόμμα)
Είμαι χαρούμενη όταν σκέφτομαι πως σε λίγο έρχονται οι απόκριες. (χωρίς
κόμμα).
ΕΠΙΣΗΣ ΘΥΜΑΜΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΜΜΑ: Εκτός από τις εξαρτημένες
προτάσεις (αιτιολογικές, αποτελεσματικές ή συμπερασματικές, εναντιωματικές,
τελικές, υποθετικές και χρονικές), κόμμα βάζουμε στο ασύνδετο σχήμα (Όταν
τα έπαιρνε ύπνος, τα παραμύθια, οι θρύλοι, οι τόποι, οι συγγραφείς, οι ήρωες
μπερδεύονταν στα όνειρά τους), στην κλητική προσφώνηση (Μάγκυ, έλα εδώ,
σε παρακαλώ!) και σε παράθεση (Ο Τάκης, ο εξάδελφός μου, πέρασε στο
Πανεπιστήμιο) κι επεξήγηση (Η Άλκη Ζέη, η συγγραφέας του βιβλίου «Η μωβ
ομπρέλα», γεννήθηκε στην Αθήνα).
Επίσης, κόμμα βάζουμε σε προτάσεις που αρχίζουν με ένα βεβαιωτικό
επίρρημα (βέβαια, ναι, σωστά κλπ.) π.χ. Βέβαια, θα ξεκινήσουμε πολύ νωρίς
αύριο! Ναι, γράψατε πολύ καλά στη Γλώσσα.
Δε βάζουμε κόμμα στις εξαρτημένες προτάσεις (βουλητικές, ειδικές,
ενδοιαστικές και πλάγιες ερωτηματικές και μερικές φορές στις τελικές), όταν
είναι οι ίδιες υποκείμενα, αντικείμενα κλπ. μιας κύριας πρότασης.
π.χ. Φοβάται ότι δε θα γράψει καλά. (ειδική πρόταση: αντικείμενο του
ρήματος). Επιθυμεί να φύγει μακριά. (βουλητική πρόταση: αντικείμενο του
ρήματος).
Δε βάζουμε κόμμα και στις προτάσεις που χωρίζονται με τους συμπλεκτικούς
συνδέσμους (και, ούτε κλπ.) και τους διαχωριστικούς συνδέσμους (είτε, ή
κλπ.) π.χ. Θα φύγεις ή θα μείνεις; Σήμερα, θα φάμε και κοτόπουλο και
γαλοπούλα.

Σκάρπα Ηλέκτρα
Το επίθετο ο πολύς, η πολλή, το πολύ:
Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο
ο πολύς η πολλή το πολύ
του - της πολλής του -
τον πολύ την πολλή το πολύ
- - - - - -
οι πολλοί οι πολλές τα πολλά
των πολλών των πολλών των πολλών
τους πολλούς τις πολλές τα πολλά
- (πολλοί) - (πολλές) - (πολλά)
 Το επίθετο ο πολύς, η πολλή, το πολύ συνοδεύει ουσιαστικά.
 Στον ενικό αριθμό, το αρσενικό και το ουδέτερο γράφονται με υ και ένα λ,
ενώ το θηλυκό με η και δύο λ (λλ).
 Στον πληθυντικό αριθμό, και το αρσενικό και το θηλυκό και το ουδέτερο
γράφονται με δύο λ (λλ).
 Το αρσενικό και το ουδέτερο δεν έχουν γενική ενικού.
 Στον ενικό αριθμό δεν υπάρχει κλητική, ενώ στον πληθυντικό αριθμό η
κλητική δε χρησιμοποιείται συχνά.
Το επίρρημα πολύ:
Το επίρρημα πολύ δεν κλίνεται και συνοδεύει επίθετα, ρήματα, μετοχές και
άλλα επιρρήματα.
π.χ. Είσαι πολύ όμορφη με αυτά τα ρούχα. (επίθετο)
π.χ. Μη μιλάς πολύ, φάε το φαγητό σου. (ρήμα)
π.χ. Είμαι πολύ κουρασμένος από τη δουλειά σήμερα. (μετοχή)
π.χ. Ήρθε πολύ νωρίς και δεν πρόλαβα να ετοιμαστώ. (επίρρημα)

Ενότητα 9η
Σύνδεση προτάσεων
07.02.2012
Μαρία Ίσσαρη
ΟΝΟΜΑ:……………………………………………………………………………………………………………………
 Μια πρόταση που έχει ολοκληρωμένο νόημα και μπορεί να σταθεί μόνη της
στο λόγο λέγεται ανεξάρτητη ή κύρια πρόταση.
π.χ. Η Άλκη Ζέη γεννήθηκε στην Αθήνα.
 Μια πρόταση που δεν μπορεί να σταθεί μόνη της στο λόγο λέγεται
εξαρτημένη ή δευτερεύουσα πρόταση.
π.χ. Ο κύριος Βρασίδας παραπονιόταν ότι ο άστατος καιρός του χάλασε τις
διακοπές.
 Οι παρατακτικοί σύνδεσμοι (και,κι,ή,είτε,ούτε,αλλά,μα,όμως)
χρησιμοποιούνται για να συνδέσουν κύριες προτάσεις μεταξύ τους ή
εξαρτημένες προτάσεις μεταξύ τους. Τότε, έχουμε παρατακτική σύνδεση,
δηλαδή τοποθετούμε (παρατάσσουμε) όμοιες προτάσεις τη μια δίπλα στην
άλλη χωρίς να εξαρτώνται η μία από την άλλη.
π.χ. Ο Ορέστης στεκόταν πολλή ώρα και χάζευε τις βιτρίνες.
Άρχισε τότε να αναρωτιέται αν θα έπρεπε να φύγει ή να συνεχίσει το ψάξιμο.
 Οι υπόλοιποι σύνδεσμοι (ειδικοί, ερωτηματικοί, χρονικοί, αιτιολογικοί,
αποτελεσματικοί, διστακτικοί, υποθετικοί και εναντιωματικοί) (σελ 171 στη
γραμματική) χρησιμοποιούνται για να συνδέσουν μια εξαρτημένη με μια κύρια
πρόταση. Τότε, έχουμε υποτακτική σύνδεση, δηλαδή εξαρτούμε
(υποτάσσουμε) μια δευτερεύουσα πρόταση από μια κύρια.
π.χ. Ο δάσκαλος είπε ότι θα ξεκινήσουν οι σχολικοί αγώνες στίβου.
Όλοι οι μαθητές ήθελαν να πάρουν μέρος, γιατί αγαπούσαν τον αθλητισμό.

Ενότητα 9η
07.02.2012
Μαρία Ίσσαρη
Ασκήσεις
1) Να αναγνωρίσεις τις κύριες ή ανεξάρτητες και τις δευτερεύουσες ή
εξαρτημένες προτάσεις:
 Καθώς γυρνούσα στο σπίτι μου, άκουσα γατάκια να νιαουρίζουν.
 Επειδή δεν άντεχα τα νιαουρίσματά τους, αποφάσισα να ψάξω.
 Μπήκα στο παλιό σπίτι. Επειδή δεν έβλεπα τίποτα μέσα στο σκοτάδι,
φοβήθηκα πολύ.
 Έτρεξα γρήγορα στο σπίτι μου και πήρα ένα φακό.
 Σκέφτηκα να φύγω, γιατί τα γατάκια είχαν κρυφτεί.
2) Να βάλεις κόμμα, όπου χρειάζεται:
 Δεν είμαι τόσο ευκολόπιστος ώστε να πιστεύω ό,τι μου λένε οι άλλοι.
 Αν έρθει κανείς να σε ρωτήσει πού πήγα μην του πεις τίποτα.
 Αν και τον γνώριζε καλά δεν τον χαιρετούσε ποτέ όταν τον συναντούσε.
 Ο μικρός Αντώνης διάβασε πολύ αλλά δεν έγραψε καλά στο διαγώνισμα.
 Το ταξί είπε ότι θα έρθει στην ώρα του.
 Αν έχεις χρόνο και θέλεις τηλεφώνησέ μου.
 Πήγα στο σημερινό συμβούλιο μολονότι δεν το ήθελα καθόλου.
 Ο κύριος Αλεξίου φώναζε επειδή νόμιζε ότι τον αδικούσαν.
 Η Άννα ήρθε μόνη της αφού η αδερφή της ήταν άρρωστη.
 Φαίνεται πως θα τα βρουν τελικά.
 Ο Τάσος δε μιλάει πολύ επειδή ντρέπεται.

Βιογραφικό σημείωμα
Τι Είναι το βιογραφικό σημείωμα;
Είναι μια σύντομη γραπτή παρουσίαση της προσωπικότητας και της ζωής ενός
ατόμου. Περιέχει στοιχεία ταυτότητας, μόρφωσης, ικανοτήτων, ενδια-
φερόντων, καθώς και πληροφορίες για το πώς μπορεί κάποιος να επικοινω-
νήσει μαζί του. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ένα βιογραφικό σημείωμα είναι
μια «περίληψη ζωής».
Γιατί γράφει κάποιος ένα βιογραφικό σημείωμα;
Ένα βιογραφικό σημείωμα το γράφει κάποιος όταν:
α) θέλει να βρει μια θέση εργασίας
β) επιθυμεί να γίνει δεκτός σε μια σχολή για σπουδές
γ) επιθυμεί να γίνει γνωστός στο πλατύ κοινό
Ποια μορφή μπορεί να έχει ένα βιογραφικό σημείωμα;
α) να είναι γραμμένο με ρηματικές φράσεις σε συνεχές κείμενο και
σε χρονολογική σειρά (Γεννήθηκα στη θεσσαλονίκη το 1960……)
β) να είναι γραμμένο με ονοματικές φράσεις κατά θέματα, π.χ. Γέννηση
-Σπουδές - Έργα κτλ.( Ονοματεπώνυμο:……… -Γέννηση :Θεσσαλονίκη 1960
–Επάγγελμα : – Σπουδές : …….)
Τι μπορεί να περιέχει ένα βιογραφικό σημείωμα;
α)ατομικά στοιχεία : ονοματεπώνυμο, ηλικία, οικογενειακή κατάσταση,
επάγγελμα
β) στοιχεία επικοινωνίας : ταχυδρομική διεύθυνση, αριθμός τηλεφώνου,
ηλεκτρονική διεύθυνση
γ)εκπαίδευση: τίτλοι και διάρκεια σπουδών, βαθμοί, ημερομηνίες
αποφοίτησης, επιμόρφωση, ξένες γλώσσες, γνώσεις ηλεκτρονικού υπολογιστή
δ) επαγγελματική εμπειρία : είδος εργασίας, διάρκεια
απασχόλησης, παραγωγή έργου
ε) τιμητικές διακρίσεις: απονομή βραβείων, τίτλων
στ) άλλα σημαντικά στοιχεία προσωπικής και κοινωνικής ζωής :
ενδιαφέροντα, συμμετοχή σε δραστηριότητες
elena

ΒΑΣΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΣΤΗΝ
ΕΝΟΤΗΤΑ 9:
«ΒΙΒΛΙΑ-ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ»
Ο ΜΑΓΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ
υδρόγειος σφαίρα, ωκεανός, κάμαρα, σήμα-σημαδεύω,
έκπληξη, έθνος- εθνικός-ή-ό
ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ;
διηγούμαι-διηγήθηκα, διήγημα, επιστρέφω, κινηματογράφος,
σπουδάζω
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ
κομματιάζω-κομμάτι, εγκυκλοπαίδεια-εγκυκλοπαιδικός-ή-ό,
τυχαίνω- τύχη, αντικείμενο, οπτικοακουστικός-ή-ό
ΣΚΥΤΑΛΟΔΡΟΜΙΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ 2001-2002
μοναστήρι, σκηνή, αγρότης, βαριέμαι-βαρέθηκα, γεγονός,
παρακολουθώ- παρακολούθησα
ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΜΕΤΡΑΕΙ Τ’ ΑΣΤΡΑ (ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ)
(Τετράδιο Εργασιών)
μελετώ-μελέτη, ώστε, φέγγω-φεγγοβολώ, παντογνώστης,
συλλυπητήρια, συγγνώμη
ΤΟ ΚΑΠΛΑΝΙ ΤΗΣ ΒΙΤΡΙΝΑΣ/ΤΟ ΣΕΝΤΟΥΚΙ ΜΕ ΤΙΣ 5 ΚΛΕΙΔΑΡΙΕΣ
(ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ), (Τετράδιο Εργασιών)
τριγυρίζω-τριγύρισα, περιπέτεια, δράμα, θάνατος-θανάσιμος,
εκκεντρικός-ή-ό, διαδίκτυο
Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΜΑΣ (ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ σελ.120)
αυγή, αναποφάσιστος-η-ο, αναπάντεχος-η-ο, βρόμικος,
παρατώ – παρατημένος-η-ο
ΓΓ ρρ αα μμ μμ αα ττ ιι κκ ήή :: ΟΟ νν οο μμ αα ττ ιι κκ έέ ςς κκ αα ιι ρρ ηη μμ αα ττ ιι κκ έέ ςς φφ ρρ άά σσ εε ιι ςς ,, ππ αα ρρ άά ττ αα ξξ ηη --
υυ ππ όό ττ αα ξξ ηη ,, αα σσ ύύ νν δδ εε ττ οο σσ χχ ήή μμ αα ,, σσ ύύ νν θθ εε σσ ηη μμ εε λλ όό γγ ιι εε ςς ππ ρρ οο θθ έέ σσ εε ιι ςς
ΕΙΡΗΝΗ ΞΑΓΟΡΑΡΗ

Ενότητα 9η: Βιβλία-βιβλιοθήκες
Ο εκπαιδευτικός: Τουλιόπουλος Φώτης

Στόχοι ενότητας
 Διαβάζουμε βιογραφικά σημειώματα
συγγραφέων
 Παίρνουμε πληροφορίες από
βιβλιοπαρουσιάσεις
 Περιγράφουμε πώς λειτουργούν οι
βιβλιοθήκες
 Αναγνωρίζουμε τις ονοματικές και τις
ρηματικές φράσεις
 Ξεχωρίζουμε διάφορους τρόπους
σύνδεσης των προτάσεων
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.22 Φώτης Τουλιόπουλος

Ο μαγικός κόσμος των βιβλίων
Τα βιβλία μεγαλώνουν τα παιδιά. Ανοίγουν
το δρόμο της φαντασίας, αναπτύσσουν και
ωριμάζουν τη σκέψη, ενώ ανοίγουν ένα
παράθυρο στον κόσμο και μας ταξιδεύουν
σε κόσμους μαγικούς.

 Στην ίδια πρόταση πολλές φορές υπάρχουν ίδιοι όροι (ουσιαστικά,
επίθετα, ρήματα, …) που να είναι μεταξύ τους ασύνδετοι (δεν συνδέονται με
κάποιο σύνδεσμο). Αυτοί οι όροι χωρίζονται μεταξύ τους με κόμμα. Αυτό
είναι το ασύνδετο σχήμα.
Π.χ. Ο Γιώργος ασχολείται το απόγευμα με κολύμβηση, τένις, βόλεϊ, μπάσκετ.
 Μπορούμε αν θέλουμε να βάλουμε αντί για κόμμα το σύνδεσμο και.
Π.χ. Ο Γιώργος ασχολείται το απόγευμα και με κολύμβηση και τένις και βόλεϊ
και μπάσκετ.
Τότε έχουμε σχήμα πολυσύνδετο.
 Μπορούμε επίσης να αντικαταστήσουμε μόνο το τελευταίο κόμμα με το
και.
Π.χ. Ο Γιώργος ασχολείται το απόγευμα με κολύμβηση, τένις, βόλεϊ και
μπάσκετ. (παρότι έχουμε ένα και στο τέλος της πρότασης, το σχήμα
παραμένει ασύνδετο)

Ποιοι είναι οι συγγραφείς;

Ονοματική ρηματική φράση
 Ρηματική ονομάζεται μια φράση όταν περιέχει ρήμα.
Π.χ. Πλημμύρησε η πόλη
 Ονοματική ονομάζεται η φράση που δεν περιέχει ρήμα
(αποτελείται από λέξεις που είναι ονόματα, συνήθως
ουσιαστικά)
Π.χ. Πλημμύρα στην πόλη.
Οι ονοματικές φράσεις χρησιμοποιούνται σε τίτλους:
κεφαλαίων, βιβλίων, εφημερίδων, διαφημιστικών κειμένων
Για να μετατρέψουμε μια ονοματική φράση σε ρηματική
μετατρέπουμε ένα ουσιαστικό σε ρήμα και αντίστροφα.
Ονοματική φράση Ρηματική φράση
Πλημμύρα στην πόλη.  Πλημμύρισε η πόλη.
Κατεδαφίστηκε κτίριο  Κατεδάφιση κτιρίου.

Κύριες προτάσεις
Κύριες ή ανεξάρτητες λέγονται οι προτάσεις που έχουν
ολοκληρωμένο νόημα και μπορούν να σταθούν μόνες τους στο
λόγο.
Π.χ. Ο Γιώργος είναι μαθητής.
Ποιος είδε την Ειρήνη;
Οι κύριες προτάσεις μπορεί να είναι και ερωτηματικές.
Θέλετε να παίξουμε;
Ποιος θέλει .φαγητό;

Εξαρτημένες προτάσεις
Εξαρτημένες ή δευτερεύουσες λέγονται οι προτάσεις που
αποκτούν νόημα μόνο σε σχέση με μια άλλη πρόταση και δε
στέκονται μόνες τους στο λόγο.
Π.χ. Όταν φτάσαμε στο σπίτι, (εξαρτημένη) τρέξαμε αμέσως στα
δωμάτιά μας. (ανεξάρτητη)
Ο Γιώργος είπε ότι θα πάει στο σχολείο το απόγευμα.
Οι εξαρτημένες προτάσεις συμπληρώνουν τις κύριες και
λειτουργούν ως όροι τους (υποκείμενο, αντικείμενο) ή μας
δίνουν μια πληροφορία για την κύρια πρόταση.
Οι εξαρτημένες προτάσεις εισάγονται με συνδέσμους. Οι
σύνδεσμοι μας δείχνουν και τι είδους είναι οι εξαρτημένες
προτάσεις.

Κύριες και εξαρτημένες προτάσεις
Χωρίζουμε τις εξαρτημένες με κόμμα από τις κύριες όταν το
νόημά τους δεν είναι στενά συνδεδεμένο.
Π.χ. Θα σταματήσουμε το παιχνίδι, γιατί νύχτωσε.
Δεν τις χωρίζουμε όταν το νόημά τους είναι στενά συνδεδεμένο.
Π.χ. Ήταν λυπημένη που δεν έγραψε καλά στο τεστ.
Τα είδη των εξαρτημένων προτάσεων:
Αιτιολογικές: εισάγονται με: επειδή, γιατί, διότι, …
Χρονικές: εισάγονται με: αφού, όταν, ενώ, …
Υποθετικές: εισάγονται με: αν, άμα, είτε…είτε, …
Εναντιωματικές: εισάγονται με: αν και, μολονότι, …
Αναφορικές: εισάγονται με: που, ο οποίος, όσος, …
Ειδικές: εισάγονται με: ότι, πως, που, …
Αποτελεσματικές: εισάγονται με: ώστε, που

Βιβλιοθήκες
Πατήστε στην εικόνα για να μεταφερθείτε στην κρατική
βιβλιοθήκη της Ρόδου, που βρίσκεται στη μεσαιωνική πόλη:

Το επίθετο πολύς, πολλή, πολύ
Το επίθετο πολύς συνοδεύει ουσιαστικά και κλίνεται και στα
τρία γένη:
Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο
Ονομ. ο πολύς η πολλή το πολύ
Γεν. της πολλής
Αιτ. τον πολύ την πολλή το πολύ
Ονομ. οι πολλοί οι πολλές τα πολλά
Γεν. των πολλών των πολλών των πολλών
Αιτ. τους πολλούς τις πολλές τα πολλά

Το επίρρημα πολύ
Το επίρρημα πολύ δεν κλίνεται και συνοδεύει ρήματα, επίθετα
ή μετοχές και επιρρήματα.
Π.χ. Χιόνισε πολύ. Τρέχει πολύ γρήγορα. Είναι πολύ καλός
μαθητής. Είναι πολύ χαρούμενη.
Προσοχή: Θέλω πολλή ζάχαρη. (επίθετο, συνοδεύει ουσιαστικό)
Θέλω πολύ λίγη ζάχαρη. (επίρρημα, συνοδεύει επίθετο: το λίγη)
Ορθογραφία του πολύ.
Πολλές φορές μπορεί να μπερδέψουμε το επίρρημα πολύ με το επίθετο πολύ. Ειδικότερα
δυσκολευόμαστε να αποφασίσουμε αν χρειάζεται ένα ή δύο λάμδα, όπως και αν τελειώνει
σε –υ, -η ή –οι.
 Το επίρρημα πολύ γράφεται πάντα με ένα λάμδα.
Το επίθετο πολύς γράφεται με ένα λάμδα μόνο στο αρσενικό και ουδέτερο του ενικού
αριθμού. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις βάζουμε δύο λάμδα, ενώ ακολουθούμε τους
κανόνες των επιθέτων όσο αφορά τις καταλήξεις (-η στο θηλυκό και –οι στον πληθυντικό)

Σύνθετες λέξεις με το συν
Όταν συνδυάζουμε μια λέξη με μια άλλη για να φτιάξουμε μια καινούρια,
τότε έχουμε σύνθεση.
Το συν είναι μια πρόθεση. Όταν το συν είναι πρώτο συνθετικό, το ν
μετατρέπεται σε άλλα γράμματα, ανάλογα με το αρχικό γράμμα του
δεύτερου συνθετικού.
Το ν αλλάζει πριν τα ν, μ, λ, ρ, σ και γ. Παραμένει το ίδιο με τα υπόλοιπα
γράμματα.
 ν+ν=νν π.χ. συν + νέφος = σύννεφο
 ν+μ=μμ π.χ. συν + μαθητής = συμμαθητής
 ν+λ=λλ π.χ. συν + λόγος = σύλλογος
 ν+ρ=ρρ π.χ. συν + ροή = συρροή
 ν+σ=σσ π.χ. συν + σωρεύω = συσσωρεύω
 ν+γ=γγ π.χ. συν + γνώμη = συγγνώμη

Το επίρρημα πολύ και το
επίθετο πολύς- πολλή - πολύ
Επιμέλεια παρουσίασης:
Παλιάτσου Ουρανία
1Ο Γυμνάσιο Φιλιππιάδας
1Ο.Π

2Ο.Π

3Ο.Π

Το επίρρημα πολύ δεν κλίνεται και συνοδεύει ρήματα, επιρρήματα,
επίθετα ή μετοχές:
π.χ. Έβρεξε πολύ, έτρεξε πολύ γρήγορα, είναι πολύ καλός
μαθητής, ήταν πολύ ευτυχισμένος κλπ.
4Ο.Π

Θυμήσου!
Το επίθετο πολύς - πολλή - πολύ συνοδεύει
ουσιαστικά και κλίνεται και στα τρία γένη:
π.χ. έπεσε πολλή βροχή, έφαγε πολύ φαγητό
κλπ.
Το επίρρημα πολύ δεν κλίνεται και συνοδεύει
ρήματα, επιρρήματα, επίθετα ή μετοχές:
π.χ. Έβρεξε πολύ, έτρεξε πολύ γρήγορα, είναι
πολύ καλός μαθητής, ήταν πολύ ευτυχισμένος
κλπ.
5Ο.Π

6Ο.Π

Χθες έβρεξε πολύ.
 Η βροχή ήταν πολύ δυνατή.
 Πολλοί άνθρωποι άρχισαν να τρέχουν για να
προφυλαχθούν.
Αρκετά μαγαζιά πλημμύρισαν και οι
μαγαζάτορες έδειχναν πολύ απελπισμένοι.
Καιρό είχαν να δουν να πέφτει τόση πολλή
βροχή.
7Ο.Π

Στο ψηλό ράφι μιας πολλή μεγάλης βιβλιοθήκης, ο
Ιγνάτιος, ένας πολλή πεινασμένος ποντικός έφαγε,
λένε, μια γάτα! Μαζεύτηκε πολλής κόσμος, ήρθαν
δημοσιογράφοι, πολύ ποντικοί μιλούσαν γι' αυτόν
κι ένας πολλή σοφός ποντικός είπε:
- Προτείνω να κρεμάσουμε τη φωτογραφία του. Οι
γάτες θα τον βλέπουν και θα εξαφανίζονται.
- Πολλή έξυπνη ιδέα! Θα έχει πολλή μεγάλη
επιτυχία!
Ορισμένες λέξεις είναι γραμμένες λάθος.
Κάνε κλικ πάνω στις λέξεις που έχουν λάθη για να διορθωθούν.
Συνολικά υπάρχουν 7 λάθη στο κείμενο
8Ο.Π

9Ο.Π

ΠΗΓΕΣ:
http://11dim-evosm.thess.sch.gr/html/online/glossa/orthpoly/index.htm
10Ο.Π

Γ.Φ.Γιάννης
Φερεντίνος

Οι προτάσεις, κύριες ή
δευτερεύουσες, συνδέονται μεταξύ
τους με:
 Παρατακτική σύνταξη
 Υποτακτική σύνταξη
 Ασύνδετο σχήμα
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.45 Γιάννης Φερεντίνος

 Δύο όμοιες προτάσεις, ανεξάρτητες
ή εξαρτημένες, «παρατάσσονται»,
δηλαδή βρίσκονται η μία δίπλα στην
άλλη και συνδέονται μεταξύ τους με
παρατακτικούς συνδέσμους
(συμπλεκτικούς, διαχωριστικούς,
αντιθετικούς)
π.χ.
Η Ελένη τρώει και πίνει.
Θέλω ησυχία όταν γράφω ή διαβάζω.

 Υποτακτική λέγεται η σύνταξη στην
οποία οι κύριες (ανεξάρτητες)
προτάσεις συνδέονται με
δευτερεύουσες (εξαρτημένες)
προτάσεις, που συμπληρώνουν το
περιεχόμενό τους.

 Η σύνδεση αυτή γίνεται με τους
υποτακτικούς συνδέσμους
(αποτελεσματικοί, επεξηγηματικός,
ειδικοί, χρονικοί, αιτιολογικοί,
υποθετικοί, τελικοί, διστακτικοί,
συγκριτικός)
π.χ.
Έμαθα ότι αρίστευσες.
Θα επικοινωνήσει μαζί σου μόλις
επιστρέψει.

 Οι εξαρτημένες προτάσεις παίρνουν την
ονομασία τους από το είδος του
συνδέσμου με τον οποίο εισάγονται.
(αιτιολογικές, τελικές, αποτελεσματικές,
υποθετικές, χρονικές, εναντιωματικές –
παραχωρητικές, ειδικές κ.ά.)
π.χ.
Γνωρίζω ότι εργάζεσαι σκληρά. (ειδική)
Ανησύχησα επειδή άργησες. (αιτιολογική)

 Όμοιες προτάσεις μπαίνουν η μια
δίπλα στην άλλη χωρίς σύνδεσμο,
μόνο με κόμματα.
π.χ.
Ο ουρανός μαύρισε, ο άνεμος
λυσσομανούσε, η βροχή έπεφτε
ακατάπαυστα.
Γιάννης Φερεντίνος

Σύνθεση λέξεων με στοιχεία και
προθέσεις από τα αρχαία ελληνικά
Γιάννης ΦερεντίνοςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.51

Σύνθετες λέξεις
από τα αρχαία ελληνικά
• Στα αρχαία ελληνικά η χρήση ενός στοιχείου
ή μιας πρόθεσης, μπροστά από μια λέξη
έδινε ξεχωριστή έννοια στη νέα σύνθετη
λέξη.
Πχ εις (μέσα σε) + βάλλω = εισβάλλω (εφορμώ,
μπαίνω με ορμή)
κατά (προς τα κάτω) + βάλλω = καταβάλλω
(εξαντλώ, εξασθενίζω)

Σύνθεση με στοιχεία από την αρχαία ελληνική γλώσσα
Σημασία Σημασία
α(αν)- [στερητικό] δυσ- δύσκολα, κακά
αει- πάντα, αδιάκοπα ευ- καλά, εύκολα
αλληλο- ο ένας τον άλλο ημι- μισό
αμφι- από τα δύο μέρη ομο- μαζί, ίδια
αρχι- πρώτος, ανώτερος παν- όλος
αυτο- από μόνος μου πυρο- φωτιά
διχο- μοιρασμένος σε δύο τηλε- μακριά
Παν μέτρον άριστον...

Παραδείγματα
αεικίνητος  αυτός που κινείται συνέχεια
αλληλοβοήθεια  αμοιβαία βοήθεια
αναδρομή  επιστροφή στο παρελθόν, αναπόληση
διαδρομή  πορεία από ένα σημείο σ’ ένα άλλο
αμφίβιο  αυτό που ζει και στη στεριά και στη
θάλασσα
υπεράνθρωπος  ανώτερος από την ανθρώπινη
δύναμη
τηλεμαχία  συζήτηση αντιπάλων στην τηλεόραση
δυσκίνητος  αυτός που κινείται με δυσκολία

Σύνθεση με προθέσεις από την αρχαία ελληνική γλώσσα
Πρόθεση Σημασία πρόθεσης Πρόθεση Σημασία πρόθεσης
αμφί και από τις δύο
πλευρές
παρά δίπλα, κοντά σε ή
παράλληλα
ανά πάνω σε κάτι ή ξανά περί γύρω από
διά μέσα από προ μπροστά από κάτι ή
πριν, προηγουμένως
εις μέσα σε προς με κατεύθυνση σε
εκ έξω ή μακριά από συν μαζί με
επί πάνω σε υπέρ πάνω από, πέρα
από, πάρα πολύ
κατά προς τα κάτω ή
εναντίον
υπό κάτω από
μετά μαζί με ή κατόπιν αντί απέναντι ή ενάντια
Παν μέτρον άριστον...

Συνοπτικός πίνακας του ρήματος βάλλω με προθέσεις
από τα αρχαία ελληνικά
αμφιβάλλω εισβάλλω μεταβάλλω προσβάλλω
αναβάλλω εκβάλλω παραβάλλω συμβάλλω
αποβάλλω επιβάλλω περιβάλλω υπερβάλλω
διαβάλλω καταβάλλω προβάλλω υποβάλλω

Εσωτερική αύξηση
• Τα ρήματα που σχηματίζουν σύνθετες λέξεις
με τις προθέσεις και παίρνουν αύξηση, τη
διατηρούν μέσα στη νέα σύνθετη λέξη
(εσωτερική αύξηση), στην κλίση του
παρατατικού και του αορίστου και όχι στην
αρχή της.

Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος
διαστέλλω διέστελλα διέστειλα
καταβάλλω κατέβαλλα κατέβαλα
ανατέλλω ανέτελλα ανέτειλα
διαρρέω διέρρεα διέρρευσα
αναγγέλλω ανήγγειλα ανήγγειλα
υποκύπτω υπέκυπτα υπέκυψα
διαδίδω διέδιδα διέδωσα
εκθέτω εξέθετα εξέθεσα
Γιάννης ΦερεντίνοςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.58

ΑΝΘΙΜΟΥ ΣΟΦΙΑ
ΟΝΟΜΑ:___________________________________________
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΣΤΗΝ 9Η
ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΛΩΣΣΑΣ
1. Να συμπληρώσεις τα κενά με το επίθετο πολύς, πολλή, πολύ ή το επίρρημα πολύ:
 Σ’ ευχαριστώ ..................που ήρθες.
 Από την ......................απροσεξία του κάνει ........................ λάθη.
 Έριξε ...................... ζάχαρη στο γάλα μου, αλλά εγώ δεν το πίνω .....................γλυκό.
 Του το είπα ....................... φορές, αλλά δε μεν ακούει τίποτα! Είναι ....................ξεροκέφαλος!
2. Να αναγνωρίσεις σε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις το πολύ είναι επίθετο ή επίρρημα:
Μου αρέσει πολύ το ποδόσφαιρο. (…………………………)
Έχει να έρθει πολύ καιρό. (…………………………..)
Σκούπισε πολύ γρήγορα. (……………………………)
Ήπια πολύ νερό και έφαγα πολύ φαγητό. (………………………..)
Γέλασα πολύ. (……………………..)
3. Βρες τις ανεξάρτητες (κύριες ) προτάσεις και τις εξαρτημένες (δευτερεύουσες )
 Αν βρέξει, δεν θα πάμε εκδρομή.
 Είμαι απόλυτα σίγουρος ότι τον είδα.
 Είναι καλός μαθητής, επειδή είναι επιμελής.
 Θα διοργανώσω ένα πάρτι, που θα σας μείνει αξέχαστο.
ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ (ΚΥΡΙΕΣ ) ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΕΣ (ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ) ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
4. Να βάλεις κόμμα όπου χρειάζεται στις παρακάτω προτάσεις του βιογραφικού
Ονοματεπώνυμο: Λίτσα Ψαραύτη
Έτος και τόπος γέννησης: 1936 Σάμος
Πληροφορίες: Σπούδασε αγγλικά εργάστηκε ως μεταφράστρια έγραψε μυθιστορήματα για τις ανθρώπινες
σχέσεις το οικολογικό πρόβλημα το ρατσισμό.
Τιμητική διάκριση:Κρατικό βραβείο 1996 από το υπουργείο Πολιτισμού έπαινος από την Ακαδημία Αθηνών
Έργα: «το αυγό της Έχιδνας» « το χαμόγελο της Εκάτης» «η γάτα που δε νιαούριζε» «το διπλό ταξίδι» κ.ά.
5. α. Να μετατρέψεις το πολυσύνδετο σχήμα σε ασύνδετο:
Είχα να διαβάσω και Γλώσσα και Μαθηματικά και Φυσική.
...................................................................................................................................................
β. Να μετατρέψεις το ασύνδετο σχήμα σε πολυσύνδετο:

ΑΝΘΙΜΟΥ ΣΟΦΙΑ
Τα παιδιά έπαιζαν κυνηγητό, κουτσό, κρυφτό, μήλα.
...................................................................................................................................................
6. Άλλαξε τις παρακάτω προτάσεις από ρηματικές σε ονοματικές και το αντίστροφο
Εφαρμόζουμε τους νόμους του κράτους
_______________________________________________________________________________________
Πτώση των τιμών των ακινήτων
_______________________________________________________________________________________
Η υποδοχή της άνοιξης
_______________________________________________________________________________________
Άνοδος της θερμοκρασίας
_______________________________________________________________________________________
Πάγωσε το νερό από το κρύο
_______________________________________________________________________________________
7. Φτιάξε σύνθετες λέξεις
αμφί + βίος εκ +βολή
εις + άγω συν +νέφος
συν +χωριανός μετά + αύριο
συν + λόγος μετά +βολή
συν +παίχτης συν + γνώμη
8. Ένωσε με το σύνδεσμο της παρένθεσης τις προτάσεις
Ακούσαμε το θόρυβο. Βγήκαμε έξω τρέχοντας.(μόλις)
__________________________________________________________________________________________
Έχω πολύ δουλειά . Δε θα βγω σήμερα έξω για βόλτα. (γιατί)
__________________________________________________________________________________________
Κοιμηθήκαμε. Η μητέρα έσβησε το φως.(όταν)
__________________________________________________________________________________________
Ήταν πολύ πλούσιος. Δεν ήταν ευτυχισμένος.(αν και )
__________________________________________________________________________________________
9. Λέγεται ότι «ένα βιβλίο σε ταξιδεύει» . Συμφωνείς με αυτή την άποψη ή όχι;
Δικαιολόγησε την απάντηση σου
(σε ταξιδεύει ή όχι; τι πράγματα βάζεις στις αποσκευές σου ; τι παίρνεις μαζί σου; που σε ταξιδεύει;
τι γνωρίζεις στα ταξίδια μαζί του; τι κερδίζεις σε αυτά τα ταξίδια ; …………….)
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________

σελίδα 1 Αναγνώστου Χρήστος 90ο
Δ.Σ. Αθηνών 11/2/2008
Τάξη Ε΄
Μάθημα: Γλώσσα Ενότητα: Βιβλία- Βιβλιοθήκες
Επαναληπτικό μάθημα
Ονοματεπώνυμο:……………………………………………………………
1. Ακούω και γράφω:
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
2. Να σχηματίσεις σύνθετες λέξεις:
συν + αγωνιστής → …………………... .... συν + σωρεύω → ....................................
συν + βαδίζω → ……………………….... συν + ραφή →.........................................
συν + παίχτης → ………………………... συν + πάσχω → .....................................
συν + κάτοικος → ……………………....... συν + λήψη → .....................................
συν + νέφος → ………………………..... εν + πιστός → ...................................
3. Μετέτρεψε τις φράσεις από ονοματικές σε ρηματικές και αντίστροφα:
Απαγορεύεται η κυκλοφορία Πρόσφεραν λίγα χρήματα.
……………………………………………… ..................................................................................
Εισάγονται νέα προϊόντα Παρουσίαση καινούριων βιβλίων.
……………………………………………… .................................................................................
Συνεργασία μαθητών και δασκάλων. Περιγράφει τον αγώνα.
………………………………………………. ...................................................................................
4. Να συμπληρώσεις τις προτάσεις με την κατάλληλη λέξη κάθε φορά.
α) Η Μαρία διαβάζει πολλά βιβλία. Είναι πραγματική ………………….
1)βιβλιοφάγος 2)βιβλιογραφία 3)βιβλιομανία
β) Ο ………………………. ……… με βοήθησε να βρω το βιβλίο που έψαχνα.
1) βιβλιοστάτης 2) βιβλιοθηκάριος 3)βιβλιοφάγος
γ) Η ………………………. ……τιμωρείται από το νόμο.
1)βιβλιογραφία 2)βιβλιοκαπηλία 3)βιβλιοκριτική
δ) Ο θείος μου είναι...........................................και δημοσιεύει τις κριτικές των βιβλίων στην εφημερίδα.
1) βιβλιοδέτης 2) βιβλιοφάγος 3) βιβλιοκριτικός

σελίδα 2 Αναγνώστου Χρήστος 90ο
Δ.Σ. Αθηνών 11/2/2008
5. Να συμπληρώσεις τα κενά με το επίθετο πολύς, πολλή, πολύ ή το επίρρημα πολύ:
α) Σ’ ευχαριστώ ..................που με βοήθησες.
β) Από την ......................βιασύνη του κάνει ........................ λάθη.
γ) ..................... άνθρωποι ζουν ....................... φτωχικά.
δ) Έριξε ...................... ζάχαρη στον καφέ μου, αλλά εγώ δεν τον πίνω .....................γλυκό.
ε) Του μίλησα ....................... φορές, αλλά δεν αλλάζει γνώμη. Είναι ....................εγωιστής.
6. Να συμπληρώσεις κόμμα, όπου χρειάζεται, και να βάλεις √ όταν υπάρχει ασύνδετο
σχήμα:
α) Μου αρέσουν τα ροδάκινα τα μήλα τα αχλάδια τα κεράσια τα σταφύλια τα πορτοκάλια.
β) Στο πάρτι μου φάγαμε ήπιαμε αναψυκτικά γελάσαμε χορέψαμε γλεντήσαμε μέχρι το πρωί.
γ) Δεν θέλω ούτε να ξέρω ούτε ν’ ακούσω τίποτα γι’ αυτό.
δ) Ο παππούς φύτεψε λουλούδια στον κήπο κλάδεψε τα δέντρα πέταξε τα ξερά κλαδιά έβαψε τον
μαντρότοιχο.
7. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω υπογραμμισμένες προτάσεις ως ανεξάρτητες ή
εξαρτημένες.
α) Ο Κώστας παίζει πολλές ώρες ποδόσφαιρο κάθε μέρα. (...............................................)
β) Αν βρέξει, δεν θα πάμε εκδρομή. (........................................)
γ) Είμαι απόλυτα σίγουρος ότι δεν τον είδα. (........................................)
δ) Είναι καλός μαθητής, επειδή είναι επιμελής. (.............................................)
ε) Θα διοργανώσω ένα πάρτι, που θα σας μείνει αξέχαστο. (..........................................)
8. Να γράψεις την παρουσίαση του αγαπημένου σου βιβλίου.
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!!

Ιωαννίδης Νικόλαος
Ενότητα 9 Βιβλία-Βιβλιοθήκες Ε΄ ΤΑΞΗ
Όνομα: ___________________________________________________
Ακούω και γράφω: _______________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
1. Μετατρέψτε τις παρακάτω φράσεις από ονοματικές σε ρηματικές ή το αντίστροφο:
α) Τακτοποίησε τα βιβλία στα ράφια της βιβλιοθήκης.
_______________________________________________________________
β) Εφαρμόζουμε τους κανόνες της βιβλιοθήκης.
_______________________________________________________________
γ) Πτώση των τιμών των βιβλίων.
_______________________________________________________________
δ) Αύξηση του αγοραστικού ενδιαφέροντος των βιβλιόφιλων.
_______________________________________________________________
2. Συμπληρώστε τα κενά με το επίθετο πολύς, πολλή, πολύ ή το επίρρημα πολύ:
Όταν ξεκινήσαμε να στήνουμε τη βιβλιοθήκη της τάξης μας, είμαστε _______ ανήσυχοι
για το πώς θα τα καταφέρουμε. Εξάλλου δεν είμαστε και ________: πέντε όλοι κι όλοι
είχαμε προσφερθεί να βοηθήσουμε. Είχαμε όμως ________ μεράκι, _________ όρεξη
και _________ αγάπη γι΄αυτό που κάναμε. Τελικά όλα πήγαν καλά. Τώρα συμμετέχουν
σχεδόν όλα τα παιδιά της τάξης και ως αναγνώστες και ως βιβλιοθηκονόμοι. Όπως κατα-
λαβαίνετε, είμαστε ευχαριστημένοι και σκεφτόμαστε με ________ ικανοποίηση ότι άξιζε
τον κόπο.
3. Ενώστε τις παρακάτω προτάσεις κάνοντας τη μία από τις δύο εξαρτημένη με τη
βοήθεια των λέξεων ή των φράσεων που είναι στην παρένθεση.( Μπορείτε να αλλά-
ξετε τη σειρά των όρων της πρότασης).
α) Θα τα διαλέξεις εσύ αυτά τα βιβλία. Θα τα αγαπήσεις. (γιατί)
______________________________________________________________
β) Είδαμε τα βιβλία καμένα. Νιώσαμε ταραχή. (όταν)
______________________________________________________________
γ) Ήταν εξουθενωμένος. Έγραφε ασταμάτητα εδώ και ώρες. (επειδή)
______________________________________________________________
δ) Είχε ξεκινήσει πολύ καλά. Τον τελευταίο καιρό δεν του ερχόταν καμιά ιδέα. (αν και)
______________________________________________________________

12.03.2012
6o ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
9η
& 10η
Ενότητα
Μαρία Ίσσαρη 1
ΟΝΟΜΑ:…………………………………………………………………………………………………………………….
1) Ακούω και γράφω λέξεις:
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
2) Να μετατρέψετε τις ρηματικές φράσεις σε ονοματικές και το
αντίστροφο:
 Καλλιεργούνται βιολογικά προϊόντα.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
 Δουλεύει σε τράπεζα.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
 Ένα μωράκι γεννήθηκε στο χωριό.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
 Παρουσίαση του βιβλίου.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
 Επιστροφή στο ζεστό σπιτικό.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
 Εισαγωγή νέων κανόνων στο σχολείο.
…………………………………………………………………………………………………………………………………

Γλώσσα Ε΄- Επανάληψη 9ης Ενότητας: ΄΄Βιβλία - Βιβλιοθήκες΄΄

Γλώσσα Ε΄- Επανάληψη 9ης Ενότητας: ΄΄Βιβλία - Βιβλιοθήκες΄΄

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (9)

Similar to Γλώσσα Ε΄- Επανάληψη 9ης Ενότητας: ΄΄Βιβλία - Βιβλιοθήκες΄΄

Similar to Γλώσσα Ε΄- Επανάληψη 9ης Ενότητας: ΄΄Βιβλία - Βιβλιοθήκες΄΄ (20)

More from Χρήστος Χαρμπής

More from Χρήστος Χαρμπής (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Γλώσσα Ε΄- Επανάληψη 9ης Ενότητας: ΄΄Βιβλία - Βιβλιοθήκες΄΄