Citizen Journalism (Myanmar Version) 2014, is translated by Win Kyaw. ISchool-Myanmar use this book as the training manual book. ISchool-Myanmar would like to promote the role of Myanmar Citizen Journalists to enforce for “Transparency and Accountability” in building Democratization Process in Myanmar. Therefore, ISchool-Myanmar collected and translated this CJ (Myanmar Version) book.

1. လူထု သတင္းစာပညာ
္ ္္ ္၀၀င္းေက်ာ္င္းေက်ာ္
ိ ္ ္
ပထမဆုံးလုပ္ရမည္မွာ ကင္မရာ သုိ႔မဟုတ္ ဖုန္းကိုထုတ္ၿပီး
ထုိ႔ေနာင္တြင္မူ…
ု ု ရ ည ွ ရ ု႔ ု ုန ု ု ၿ
ဓာတ္ပုံ သို႔မဟုတ္ ဗီဒီယုိရုိက္ကာ ေ့ဖစ္ဘုတ္ သို႔မဟုတ္
ဆုိရွယ္မီဒီယာတစ္ခုမွာ တင္လုိက္ဖုိ႔ပါပဲ။
Aဲဒီလုိလုပ္လုိက္တာနဲ႔ လူထုသတင္းစာဆရာ
တစ္ေယာက္ျဖစ္သြားေတာ့တာပါပဲ

2. လူထုသတင္းစာဆရာလူထုသတင္းစာဆရာ ဆုိတာဆုိတာ ဘာလဲဘာလဲ
စာေရးသားျခင္း၊ ဘေလာ့တင္ျခင္း၊ ဗီဒီယုိတင္ျခင္း၊ ဓာတ္ပုံတင္ျခင္း၊ သုံးသပ္မႈ သို႔မဟုတ္
မိမိကုိယ္ပိုင္ Aျမင္ကိုေရးသားျခင္းနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ သတင္းစာဆရာ မဟုတ္ေသာသူမ်ားက
သတင္းAခ်က္Aလက္ကိ တင္ျပျခင္းသတငးAခ်ကAလကကု တငျပျခငး
မိမိတုိ႔ရပ္ရြာတြင္ျဖစ္ပြားသည့္ ရာဇ၀တ္မႈAေၾကာင္းဗီဒီယုိကုိ ယူက်ဳဘ္တြင္တင္ျခင္း၊
သတင္းစာေဆာင္းပါးတစ္ခု (သုိ႔မဟုတ္) မိမိေရာက္ရွိခဲ့သည့္ Aစည္းAေ၀းတစ္ခုAေပၚု ု ု ရ ရွ ည ည ု
မိမိAေတြးAျမင္ကို ဘေလာ့ဂ္တြင္ေရးသားျခင္း၊ မိမိၿမဳိ႕ရြာတြင္ ျဖစ္ပြားေနသည့္
Aျဖစ္Aပ်က္မ်ားကို ဓာတ္ပုံရုိက္တင္ျခင္းတုိ႔သည္ လူထုသတင္းစာဆရာမ်ားလုပ္ၾကသည့္
ျ ္ ္Uပမာမ်ားျဖစ္သည္။
လူထုသတင္းစာဆရာမ်ားသည္ သတင္းႏွင့္ သတင္းAခ်က္Aလက္မ်ား တင္ျပျခင္း၊
သတင္းစုေဆာင္းျခင္းႏွင္ သုံသပ္ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ၾကသည္။ု ျ ွ ့ ု ျ ် ျ ဳ ု ၾ ည
သန္းခ်ီေသာ ေငြမ်ားရရွိေAာင္ စီးပြားျဖစ္လုပ္ကိုင္ၾကသည့္ Aဖြဲ႕Aစည္းႀကီးမ်ားႏွင့္
ႏႈိင္းယွU္လွ်င္ Aက်ဳိးAျမတ္မယူဘဲ Aဖြဲ႕Aစည္းမ်ားAျဖစ္ ရပ္ရြာသားမ်ားက
ဖန္တီးတင္ဆက္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။

3. လူထုသတင္းစာဆရာလူထုသတင္းစာဆရာ
Aေျခခံလူတန္းစားမ်ား သတင္းစာပညာ
္ ္ ိ ္ ္ ္ကြန္ရက္ခ်ိတ္ဆက္ သတင္းစာပညာ
Aခမဲ့Aခ်က္Aလက္ရင္းျမစ္ သတင္းစာပညာ
ႏိုင္ငံသားမီဒီယာ
ကိုယ္တုိင္ကိုယ္က်ပါ၀င္သည့္ သတင္းစာပညာ
ေဒသAျဖစ္Aပ်က္Aလြန္ Uီးစားေပးသည့္ သတင္းစာပညာ
ေAာက္ေျခမွ Aထက္သုိ႔ သြားသည့္ သတင္းစာပညာျ ွ ု ြ ည ည
သီးျခားရပ္တပ္သည့္ သတင္းစာပညာ
ျဖန္ေ၀သမႈျပဳသည္ သတင္းစာပညာျ န႔ ႈျ ဳ ည့ ည

4. လူထုသတင္းစာဆရာလူထုသတင္းစာဆရာ AမAမ်ဳ်ဳိးAစားေလးရပိးAစားေလးရပ္္
ဓာတ္ပုံမ်ား၊ ဗီဒီယုိမ်ားႏွင့္ Aသံဖုိင္မ်ားမွ်ေ၀ျခင္း
ဘေလာ့မ်ား၊ ေဖ့စ္ဘုတ္ႏွင့္ Aျခားဆုိရွယ္မီဒီယာဆုိဒ္မ်ားတြင္ တင္ျခင္း
မိမိAျမင္မ်ားကို မွ်ေ၀ျခင္း
မိမိAျမင္ကို Aျခားသူမ်ားႏွင့္Aတူမွ်ေ၀ျခင္းျဖင့္ Aြန္လိုင္းတြင္ မိမိေတြ႕ရွိသည့္
Aေၾကာင္းAရာမ်ားကို မွတ္ခ်က္ျပဳကာ ကုိယ္တုိင္ႏိုင္ငံသားသတင္းစာဆရာတစ္Uီး
ျဖစ္လာေပမည္။
ရာေ ေတ ရိခ်က္ ်ာ ကိ ်ေ၀ျခင္ရွာေဖြေတြ႕ရွခ်ကမ်ားကု မွ်ေ၀ျခငး
သတင္းမ်ားကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိၿပီးေနာက္ Aျခားသူမ်ားAား သတင္းAခ်က္Aလက္မ်ား
မွ်ေ၀ျခင္းွ် ျ
သက္ဆုိင္ရာ ကၽြမ္းက်င္မႈမ်ားကို မွ်ေ၀ျခင္း
ကုိယ္တုိင္က သတင္းစာဆရာမဟုတ္သည့္တုိင္ မိမိတက္ကၽြမ္းသည့္ု ု ရ ု ည ု ၽြ ည
Aေၾကာင္းAရာတစ္ခုကို ဘေလာ့တစ္ခု ဖန္တီးတင္ဆက္ျခင္း (သို႔မဟုတ္) တင္ျပျခင္း

5. လူထုသတင္းစာပညာလူထုသတင္းစာပညာ ေနာက္ကြယ္ကေနာက္ကြယ္က သမုိင္းေၾကာင္းသမုိင္းေၾကာင္း
ေျမာက္Aေမရိကတြင္ ပထမဆုံးေသာ သတင္းစာကို ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္စတင္ထုတ္ေ၀ခဲ့ၿပီး
ေနာက္ မၾကာမီတင္ Aျခားသတင္းစာမ်ားဆက္လက္ထတ္ေ၀ခဲၾကသည္။ေနာက မၾကာမတြင Aျခားသတငးစာမ်ားဆကလကထုတေ၀ခ့ၾကသည။
ထုိAခ်ိန္က သတင္းေထာက္မ်ားသည္ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္မ်ား မဟုတ္ခဲ့ၾကေပ။
ထိသမ်ားသည္ တစ္ခခကိ စိတ္ဇဲသန္စာ လပ္ေဆာင္လိသည္ ႏိင္ငံသားမ်ားျဖစ္ၾကၿပီးထုသူမ်ားသည တစခုခုကု စတဇြသနစြာ လုပေဆာငလုသည့ ႏုငငသားမ်ားျဖစၾကၿပး
ထုိAေၾကာင္းAရာမ်ားကိုလည္း ေရးသားရန္ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾကသူမ်ားဟု ဆုိၾကရမည္ျဖစ္သည္။
၎တိ လပ္ေဆာင္ခဲပံမ်ားသည္ ဓာတ္ပံမ်ား ရိက္တင္ကာ၊ ဘေလာမ်ားေရးၾကၿပီး၎တု႔ လုပေဆာငခ့ပုမ်ားသည ဓာတပုမ်ား ရုကတငကာ၊ ဘေလာ့မ်ားေရးၾကၿပး
ဗီဒီယုိမ်ားကုိ တင္ၾကသည့္ ယေန႔ေခတ္ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ လုပ္ေဆာင္ၾကပုံႏွင့္
ဆင္တၾကသည္။ဆငတူၾကသည။
၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္Aေစာပိုင္းတြင္ ဘေလာ့ဂါမ်ားႏွင့္ မွတ္ခ်က္ေရးသူမ်ားေၾကာင့္
္ ၚ ္ ဲ ္လူထုသတင္းစာဆရာမ်ား ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။

6. ျျမန္မာႏုိင္ငံရွိမန္မာႏုိင္ငံရွိ သတင္းစာပညာသတင္းစာပညာ

7. ျျမန္မာႏုိင္ငံရွိမန္မာႏုိင္ငံရွိ သတင္းစာပညာသတင္းစာပညာ
၁၂၃၆ တြင္ စတင္ထုတ္ေ၀ (ေကာဇာသကၠရာဇ္)
ံ ါ ္ ါ ္ ံ ၿ ီ ျ ္ ္ ္ ္ ္တံခါးဖြင့္၀ါဒ က်င့္သုံးၿပီး ျပင္ပကမၻာႏွင့္ ဆက္သြယ္ရန္
ႏုိင္ငံျခားကုန္သြယ္မႈ တုိးျမွင့္ရန္
ိ ္ ံ ္ ံ ိ ိ ိ ္ႏုိင္ငတကာဆက္ဆေရးကို သိရွိရန္
ေ၀ဖန္မႈမ်ားကို တုံ႔ျပန္ႏိုင္ရန္
နာ ည္ ဏ္သတင္ ျ င္တင္ရန္နာမညဂုဏသတငး ျမွင့တငရန
ျပည္သူလူထု Aျမင္မ်ားကို သိရွိရန္
Aမိန္ေၾကာ္ျငာစာမ်ား ထည္သင္းရန္Aမန႔ေၾကာျငာစာမ်ား ထည့သြငးရန
မတရားမႈမ်ားကို ရႈတ္ခ်ရန္
ႏိင္ငံတကာမ သင္ယရန္ႏုငငတကာမွ သငယူရန

8. `ငါဘုရင္ မေကာင္းလွ်င္ မေကာင္းသလို ငါ့ကို ေရး၊
မိဘုရားေတြမေကာင္းလွ်င္ မိဘုရားေတြကိုေရး၊
သားေတာ္ သမီးေတာ္ မင္းညီမင္းသားေတြ
နည္းလမ္းမက်လ်င္ မက်သလိေရး၊နညးလမးမက်လွ်င မက်သလုေရး၊
လႊတ္ေတာ္ တရားသူႀကီးေတြ လြဲမွားလွ်င္ လြဲမွားသလိုေရး၊
ၿ ိ ္ ္ ၿ ိ ္ ိ ္ ိ ္ၿမိဳ႕ဝန္မတရားလွ်င္ ၿမိဳ႕ဝန္ကိုေရး၊ မင္းတို႔ သတင္းစာမွာ
ဘာAျပစ္မွ် မ႐ွိေစရ။ နန္းတြင္းကို သတင္းစာတုိက္ လူေတြ
ဝင္ေစ၊ ထြက္ေစ၊ AဆီးAတား မ႐ွိေစရ´
မင္းတန္းမင္းမငးတုနးမငး

9. လူထုသတင္းစာပညာလူထုသတင္းစာပညာ၏၏
္ ္္ ္ ္္ေကာင္းမြန္ေသာမ်ကေကာင္းမြန္ေသာမ်က္ႏွ္ႏွာစာမ်ားာစာမ်ား
မိမိတုိ႔၏ Aျမင္မ်ားကိုေဖာ္ထုတ္ရင္း
ဆိရယ္မီဒီယာAသံးျပဳသည္ဆုရွယမဒယာAသုးျပဳသည့
Aျခားသူမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံကာ
Aေၾကာင္းAရာတစ္ခႏင္AေၾကာငးAရာတစခုႏွင့
ပက္သက္ေသာ မိမိတုိ႔၏ Aေတြးမ်ား၊
Aသိပညာမ်ား ထည့္၀င္ျခင္းျဖင့္
လူမႈAသုိင္းA၀ုိင္းတြင္
ပုိမုိပါ၀င္လာသည္ဟု ႏုိင္ငံသားမ်ား
္ခံစားလာရေစသည္။

10. လူထုသတင္းစာပညာလူထုသတင္းစာပညာ၏၏
ေကာင္းမြန္ေသာမ်ကေကာင္းမြန္ေသာမ်က္ႏွ္ႏွာစာမ်ားာစာမ်ား
တစ္စံတစ္ေယာက္ ေက်နပ္ေစရန္ တည္းျဖတ္ထားျခင္းမရိသည္တစစုတစေယာက ေက်နပေစရန တညးျဖတထားျခငးမရွသည့
လူပုဂၢဳိလ္မ်ား၏Aျမင္မ်ား၊ ၄င္းတုိ႔၏ Aေတြ႕Aႀကံဳမ်ားႏွင့္
စကားလံးမ်ားကိ ေနစU္ေနတိင္း ပံမန္ရရိျခင္းစကားလုးမ်ားကု ေန႔စUေန႔တုငး ပုမွနရရွျခငး
သုေတသနျပဳျခင္း၊ သတင္းတစ္ပုဒ္ေရးသားျခင္းႏွင့္ တင္ျပျခင္းတုိ႔ျဖင့္
Aင္တာနက္သံးႏိင္သတိင္းသည္ ျပင္ပကမာႏင္ Aဆက္Aသယ္ရိကာAငတာနကသုးႏုငသူတုငးသည ျပငပကမၻာႏွင့ AဆကAသြယရွကာ
မိမိတုိ႔Aေၾကာင္းကို သိေစျခင္း။ ေန႔စU္ဘ၀ထဲမွ ႏိုင္ငံသားမ်ား
ရုိက္ကူးထားေသာ ဓာတ္ပုံမ်ားႏွင့္ ဗီဒီယုိမ်ားကို သတင္းစာမ်ားတြင္ရု ူ ု ် ွ ့ ု ် ု ် ြ
ပါရွိႏုိင္ျခင္း။
သတင္းစာမ်ားတြင္ ေရးသားထုတ္ေ၀ၾကသည္ Aေခ်ာသတ္ထားေသာ် ြ ရ ု ၾ ည့ ်
သတင္းမ်ားထက္ ပုိၿပီး စိတ္၀င္စားဖြယ္ေကာင္းသည့္ သတင္းမ်ဳိးျဖစ္ျခင္း။

11. Aခင္းျဖစ္ရာေနရာမAခင္းျဖစ္ရာေနရာမွွ သတင္းတငသတင္းတင္ျ္ျပျခင္းပျခင္း
လူထုသတင္းစာပညာ၏ Aားသာခ်က္မ်ားကို မီးေမာင္းထုိးျပေပးသည့္
Aေကာင္းဆုံးUပမာမွာ ၉/၁၁ Aၾကမ္းဖက္တုိက္ခုိက္မႈပင္ ျဖစ္သည္။
ကမၻာ့ကုန္သြယ္ေရးစင္တာAတြင္းသုိ႔ ေလယာU္ပ်ံမ်ား၀င္သြားၿပီး ခဏမွာပင္
နယူးေယာက္ၿမဳိ႕သားမ်ားသည္ သတင္းမ်ား၊ ဓာတ္ပုံမ်ားကုိ
ဆိရယ္မီဒီယာ၀ဘ္ဆိဒ္မ်ားကိ မိနစ္ႏင္Aမ် တင္ေပးခဲၾကသည္။ဆုရွယမဒယာ၀ဘဆုဒမ်ားကု မနစႏွင့Aမွ် တငေပးခ့ၾကသည။
ျဖစ္ရပ္မ်ားျဖစ္ပြားခ်ိန္တြင္ Aထူးသျဖင့္ ႀကဳိတင္ျပင္ဆင္ၿပီး သြားေရာက္သည့္
Aျဖစ္Aပ်က္မဟုတ္ခဲလွ်င္ ထုိေနရာတြင္ သတင္းေထာက္မ်ား Aျမဲရွိႏုိင္မည္ျ ်က ု ့ ွ် ု နရ ြ က ် ျ ရွ ု ည
မဟုတ္ေပ။ ႏုိင္ငံသားဂ်ာနယ္လစ္မ်ားကမူ ျဖစ္ရပ္ျဖစ္ပြား ေနခ်ိန္တြင္ ဓာတ္ပုံမ်ားႏွင့္
ဗီဒီယုိမ်ားကုိ တင္ေပးေနျခင္းျဖင့္ မီဒီယာမ်ားAား ေနာက္ဆုံးသတင္းမ်ားျဖစ္ေန
ခ်ိ္န္ကို သိရွိေစသည္။
ထုိသုိ႔ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ သတင္းတင္ျပရာတြင္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔တင္ျပေစႏိုင္သည္။

12. တရိပ္ရိပ္တက္လာေသာတရိပ္ရိပ္တက္လာေသာ လူထုသတင္းစာပညာလူထုသတင္းစာပညာ
သတင္းမ်ား၏ ေAာက္တြင္ Aျမင္မ်ားကို
ေရးသားခြင့္ျပဳျခင္းျဖင့္ မ်ားစြာေသာ
သတင္းဌာနမ်ားသည္ ႏုိင္ငံသားသတင္စာပညာ
Aသုံးျပဳမႈကို Aားေပးလာၾကသည္။
ႏုိင္ငံသားမ်ားသည္ Aြန္လုိင္းတြင္ မွတ္ခ်က္ေပးျခင္း၊
ဖုန္းျဖင့္ ေျပာဆုိမွတ္ခ်က္ေပးျခင္းမ်ားလည္း
ျ ္ၾ ္ ိ ္ျပဳလုပ္ၾကသည္။ Aခ်ဳိ႕ေသာ သတင္းဌာနမ်ားကမူ
ယင္းတုိ႔၏ သတင္မ်ားတြင္ ႏိုင္ငံသား
သတင္းစာဆရာမ်ား ပါ၀င္ေရးသားႏုိင္ရန္Aတြက္
္ ိၾ ္က႑မ်ားပင္ ထားရွိၾကသည္။
CNN သည္ Aေကာင္းဆုံးUပမာျဖစ္သည္။ ယင္းတြင္
iReport ဆိုသည့္ က႑တစ္ခုရွိၿပီး ယင္းက႑
ေAာက္တြင္ ႏိုင္ငံသားမ်ားသည္ သတင္းမ်ားကို
မွ်ေ၀ျခင္းႏွင့္ ေဆြးေႏြးျခင္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ႏုိင္သည္။
မိမိ၏ Aသိပညာႏွင့္ သတင္းAခ်က္မ်ားကုိည ွ ့ ် ် ု
Aြန္လုိင္းတင္ျခင္းသည္ ပရိသတ္မ်ားစြာဆီသုိ႔
ေရာက္ရွိႏုိင္ေပသည္။

13. လူထုလူထု သတင္းစာပညာသတင္းစာပညာ၏၏ Aေမွာင္ဘကAေမွာင္ဘက္္ မ်ကမ်က္ႏွ္ႏွာစာာစာ
လူထု သတင္းစာပညာသည္
တကယ့္သတင္းစာမ်ားကို
လူထု သတင္းစာပညာႏွင့္ ပက္သက္ၿပီး
Aျငင္းပြားစရာ ႀကီးႀကီးမားမားရွိၾကသည္။့ ် ု
ေနရာပုိယူလွ်က္ရွိသည္။
ႏုိင္ငံသားသတင္းစာပညာသည္
ဆုိရွယ္မီဒီယာကို သုံးႏိုင္လွ်င္ Aလြယ္ကေလး
လူထု သတင္းစာဆရာမ်ားသည့္ Aလုပ္ႏွင့္
သတင္းတင္ျပရာတြင္ ရွိရမည့္ တိက်မႈကုိ
နားမလည္ၾကဟု ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ုရွ ု ု ု ွ် ြ
ျဖစ္ေသာ္လည္း လူတုိင္းလူတုိင္းတြင္
ကြန္ျပဴတာ (သို႔မဟုတ္) ဆဲလ္ဖုန္းမ်ား
မရိေသးေပ။
န ညၾ ု ရ ရွ န
သတင္းစာဆရာမ်ားက ယူဆၾကသည္/
သတင္းစာပညာ၏ AဓိကAခ်က္မွာ
ဘက္လိက္မကင္းၿပီး ဘက္မ်သည္မရွေသးေပ။
Aခ်ဳိ႕သူမ်ားကမူ လက္ရွိသတင္းျဖစ္ရပ္မ်ားကို
ေန႔စU္သတင္းစာမ်ားတြင္သာ ဖတ္ၾကၿပီး
္ ္ ္
ဘကလုကမႈကငးၿပး ဘကမွ်သည့
Aျမင္တစ္ရပ္ Aျမဲရွိရန္ျဖစ္သည္။
လူထုသတင္းစာဆရာAမ်ားစုသည္
ယင္းAခ်က္ကိ လိက္နာျခင္းမျပဳသည္ဘေလာ့မ်ားတြင္ တင္သည့္
သတင္းAျဖစ္Aပ်က္မ်ားကို ဖတ္ရႈလုိျခင္း
မရွိၾကေပ။
ယငးAခ်ကကု လုကနာျခငးမျပဳသည့
Aတြက္ Aမွန္တရားAား ပုံဖ်က္ထားၿပီး
မိမိတုိ႔ Aထင္Aျမင္မ်ား
ထပ္ေပါင္းထားသည္ သတင္းမ်ားကိထပေပါငးထားသည့ သတငးမ်ားကု
ေရးၾကသည္။

14. လူထုလူထု သတင္းစာပညာသတင္းစာပညာ၏၏ Aေမွာင္ဘကAေမွာင္ဘက္္ မ်ကမ်က္ႏွ္ႏွာစာာစာ
Aြန္လုိင္းတြင္ ေတြ႔သည့္ သတင္းAခ်က္Aလက္မ်ားကို ယုံၾကည္ထုိက္သည္ဟု လူAမ်ားက
ယူဆၾကသည္။ Aထူးသျဖင့္ “သတင္း” ဆုိသည့္ ေခါင္းစU္ေAာက္တြင္ ရွိလွ်င္ျဖစ္သည္။
ယင္းAခ်က္သည္ ယုံၾကည္ကုိးစားေလာက္မႈမရွိလွ်င္ေတာင္ စာဖတ္သူမ်ားက
သတင္းAခ်က္Aလက္မ်ားကို Aမွန္ဟု ယူဆသြားေတာ့သည္။
ယင္းႏင္Aတ စာဖတ္သမ်ားက သတင္းမ်ား၏တိက်မကိ ယံၾကည္စိတ္ခ်မလည္းယငးႏွင့Aတူ စာဖတသူမ်ားက သတငးမ်ား၏တက်မႈကု ယုၾကညစတခ်မႈလညး
ေပ်ာက္ဆုံးသြားေစသည္။
လူထု သတင္းစာဆရာမ်ားသည္ မိမိတုိ႔ၾကံစည္ေတြးေတာမႈမ်ားႏွင့္ Aျမင္မ်ားမွ သက္ေသ
Aေထာက္Aထားကို ခြဲျခားႏိုင္စြမ္းမရွိၾကေပ။ သတင္းစာဆရာAစစ္မ်ားသည္ ထုိသုိ႔
ေရာေထြးမႈမ်ားကို သတိျပဳရန္ ေလ့က်င့္ထားၾကသည္။ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ သတင္းစာဆရာမ်ားသည္
သတင္းAခ်က္Aလက္မ်ား မန္ကန္မႈရိေစရန္ ယံၾကည္ကိစားေလာက္ေသာ သတင္းသတင Aခ်ကAလကမ်ာ မွနကနမႈရွေစရန ယုၾကညကုစာ ေလာကေသာ သတင
ရင္းျမစ္မ်ားစြာကို Aျမဲမျပတ္ ကိုးကားၾကသည္။ လူထုသတင္းစာဆရာမ်ားသည္ ၄င္းတုိ႔
သတင္းရင္းျမစ္မ်ား၏ Aစစ္Aမွန္ျဖစ္မႈကို စစ္ေဆးႏိုင္ခဲေလရွိၿပီး စာဖတ္သူကလည္း
ိ ၾ ္ ိ ိ ိ ္ ္ ္ထုိAေၾကာင္းကုိ သိႏိုင္မည္မဟုတ္ေပ။

15. လူထုလူထု သတင္းစာပညာသတင္းစာပညာ၏၏ Aေမွာင္ဘကAေမွာင္ဘက္္ မ်ကမ်က္ႏွ္ႏွာစာာစာ
လူထုသတင္းစာဆရာမ်ားသည္
Aခင္းျဖစ္ပြားခ်ိန္တြင္ သတင္းရလုိေဇာျဖင့္ျ ြ ်န ြ ရ ု ျ ့
Uီးဆုံးေရာက္ေAာင္ သြားတက္ၾကသည့္Aတြက္
ကိုယ့္ကိုယ္ကုိ Aႏၱရာယ္ျဖစ္ေစမည့္
AေျခAေနမ်ားဆီသိ သက္ဆင္း သားၾကသည္။AေျခAေနမ်ားဆသု႔ သကဆငး သြားၾကသည။
ေဖ့စ္ဘုတ္ကဲ့သုိ႔ေသာ ဆုိရွယ္မီဒီယာမ်ားသည္
ရုန္းရင္းဆန္ခတ္ျဖစ္မႈ၏ Aစမွ Aဆုံးကို
ိ ္ ိ ္ ျ ္ ိ ္ ံ ၏တုိက္ရုိက္ ျပေနသည့္ ႏုိင္ငံသားမ်ား၏
တင္ဆက္မႈျဖစ္သည္။
လူထုသတင္းစာဆရာမ်ားသည္ ဓာတ္ပုံ
ိ ္ ီ ီ ိ ိ ိ ္ ္(သို႔မဟုတ္) ဗီဒီယုိမ်ားကို ရုိက္ကူးရင္
ရုန္းရင္းဆန္ခတ္ျဖစ္မႈ၏ Aလယ္တည့္တည့္သုိ႔
သူ႔တုိ႔Aႏၱရာယ္ ျဖစ္ေစကာ
ေထာင္တန္းက်သည္Aထိျဖစ္ရသည္။

16. ဘယ္သူကဘယ္သူက လူထုသတင္းစာလူထုသတင္းစာ
ဆရာတစ္ေယာကဆရာတစ္ေယာက္္ ျျဖစဖစ္ႏ္ႏိင္သလဲိင္သလဲဆရာတစေယာကဆရာတစေယာက ျျဖစဖစႏႏုငသလုငသလ
လတိင္း ျဖစ္ႏိင္သည္။လူတုငး ျဖစႏုငသည။
မွတ္ခ်က္မ်ားေပးျခင္း၊ ဘေလာ့ဂ္ေရးျခင္း၊
ဗီဒီယိမ်ား Aန္လိင္းတင္ျခင္း၊ မိမိAျမင္မ်ားဗဒယုမ်ား Aြနလုငးတငျခငး၊ မမAျမငမ်ား
ကို ေဖာ္ထုတ္ျပသျခင္း (သို႔မဟုတ္)
္ ိ ္ ္ ိ ္ ္ျ ္ ျ ္ဓာတ္ပုံမ်ားရုိက္ကူးကာ Aြန္လိုင္းတင္ျခင္းျဖင့္
လူထုသတင္းစာဆရာျဖစ္ႏုိင္သည္။
ဆုိရွယ္မီဒီယာမ်ားကို Aသုံးျပဳေနႏုိင္ၿပီး လူမ်ားAၾကား
စကားလုံးမ်ားကို ျဖန္႔ေ၀ႏိုင္သမွ် သင္လည္း
လူထုသတင္းစာဆရာ ျဖစ္ႏုိင္သည္။

17. ဘယ္သူကဘယ္သူက လူထုသတင္းစာလူထုသတင္းစာ
ဆရာတစ္ေယာကဆရာတစ္ေယာက္ျ္ျဖစဖစ္ႏ္ႏိုင္သလဲိုင္သလဲ
Aေၾကာင္းAရာတစ္ရပ္ရပ္ႏွင့္ ပက္သက္ေသာ Aားေကာင္းသည့္
Aျမင္မ်ားရွိသူAမ်ားစုသည္ မွတ္ခ်က္ေပးျခင္း (သို႔မဟုတ္)
ဘေလာ့တင္ျခင္း (သို႔မဟုတ္) ဗီဒီယုိမ်ား၊ Aသံဖုိင္မ်ား (သုိ႔မဟုတ္)
ဓာတ္ပုံမ်ားကို ၀ဘ္ဆုိဒ္မ်ားတြင္ မွ်ေ၀ျခင္းျဖင့္
လူထုသတင္းစာဆရာတစ္ေယာက္ ျဖစ္ႏုိင္သည္။
Aျမင္Aမ်ဳိးမ်ဳိးႏွင့္ လူAမ်ဳိးမ်ဳိး၏ ထင္ျမင္ခ်က္Aမ်ဳိးမ်ဳိးကိုလည္း
ေဖာ္ျပႏုိင္သည့္ ေနရာျဖစ္သည္။

18. ဘာေၾကာငဘာေၾကာင္္ ထးျခားထးျခား ထင္ရားရတာလဲထင္ရားရတာလဲဘာေၾကာငဘာေၾကာင့့ ထူးျခားထူးျခား ထငရွားရတာလထငရွားရတာလ
UပမာAားျဖင့္ တတိယကမၻာႏိုင္ငံမ်ားတြင္ သဘာ၀ကပ္ေဘးမ်ား
ျဖစ္ပြားခ်ိန္တြင္ Aဆက္Aသြယ္မ်ား ျပတ္ေတာက္သြားစU္
္ ိ ္ ျ ္ ္ ိ ၿ ီလူထုသတင္းစာဆရာမ်ားကုိ Aခင္းျဖစ္ေနရာတြင္ ရွိေနၿပီး
တင္ျပႏိုင္ၾကသည္။
္ ္ ံ ္ ိ ္ ံ ိ ္ ္စစ္ဒဏ္ခံရသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားရွိ လူထုသတင္းစာဆရာမ်ားသည္
ျပင္ပသတင္းစာဆရာမ်ားထက္ AေျခAေနကို ပိုမုိနားလည္ၿပီး
သတင္ ်ာ Aေ ၚ Aာ ကိ ႏိင္ ရိၾကသည္သတငးမ်ားAေပၚ Aားကုးႏုငမႈရွၾကသည။

19. HTTP://DRLUNSWE.BLOGSPOT.COM/2011/10/BLOG-POST_6365.HTML
HTTPS://WWW.FACEBOOK.COM/EXCELLENCEMEDIA

20. HTTP://CJ.MY/POST/94000/CANNED-FRUITS-
FROM-THAILAND-TAINTED-WITH-HIV-BLOOD-
HOAX/

21. CCODEODE OFOF EETHICSTHICS -- SSOCIETYOCIETY OFOF
PPROFESSIONALROFESSIONAL JJOURNALISTSOURNALISTSPPROFESSIONALROFESSIONAL JJOURNALISTSOURNALISTS
This code is only three pages long, and full of
important concepts The highlights are:important concepts. The highlights are:
Seek Truth and Report It—Journalists should be
honest, fair and courageous in gathering,
i d i i i f ireporting and interpreting information.
Minimize Harm—Ethical journalists treat
sources, subjects and colleagues as human beings, j g g
deserving of respect.
Act Independently—Journalists should be free of
obligation to any interest other than the public'sobligation to any interest other than the public s
right to know.
Be Accountable—Journalists are accountable to
their readers listeners viewers and each othertheir readers, listeners, viewers and each other.

22. HTTPS://WWW.FACEBOOK.COM/PHOTO.PHP?V=84
5683858780980&SET=VB.100000181218020&
TYPE=2&THEATER