huuhed

1. Профессор
Д.Малчинхүү
Хүүхдийн бөөр, шээс дамжуулах
замын тогтолцооны онцлог

2. Хүүхдийн БШДЗ-ын бүтцийн онцлог
 Хүүхдийн бөөр про-, мезо-, метанефрос 3 үеийн
хөгжил дамжиж үүснэ.
 Ургийн хөгжлийн 5-7 дахь долоо хоногт 70-80
түүдгэнцэр ба сувганцрууд үүсч эхэлнэ.
 Энэ үеэс шээс үүсч эхэлнэ.

3.  Метанефрос хөврөлийн 5 дахь долоо хоногт
үүсдэг байнгын бөөр боловч бүтэц-үйл нь
гүйцээгүй.
 6-7 долоо хоногтойд мезонефрик сувгаас, дөт
сувганцар, Генлийн гогцоо, алс сувганцар үүсч,
шээлэй давсагтай холбогдсоноор ШЯТ
бүрэлдэнэ.

4. Хүүхдийн БШДЗ-ын тогтолцооны онцлог

5.  Төрөх үед бөөр 2 сая орчим нефронтой,
 Түүдгэнцрийн бүтэц-үйлийн хөгжил төрсний
дараа ч үргэлжилнэ.
 Нярайн бөөр харьцангуй том, 23 гр орчим,
бөөрөнхий хэсэгчилсэн бүтэцтэй.
 Зүүн бөөр (4.32 см), баруунаас (4.21 см),
харьцангуй урт.

7.  Баруун бөөр (2.23 см), зүүнээсээ (2.14 см) өргөн
 1 настайд бөөр 1.5 дахин томорч шош хэлбэртэй
болно.
 Хүүхдийн бөөр 2 нас хүртэл хэсэгчилсэн
бүтэцтэй
 5 нас хүрэхэд насанд хүрэгчдийнхтэй ижил
гадаргуутай.

8.  Нярайн бөөр Th11-L4;
 1 настайд Th12-L3;
 2 настайд L1-L4-д
байрлана.
 Бага насанд бөөр
орчмын эдийн хөгжил
сул, харьцангуй
хөдөлгөөнтэй байна.

9.  8-9 насанд бөөр орчмынхоо эдэд бэхлэгдэж
дуусна.
 Бага насанд тархилаг давхарга зузаан, холтослог
нь нимгэн (4:1) – насанд хүрэгчид 2:1,
 Нефроны тоо насанд хүрэгчийнхтэй ойролцоо,
 Нас бага тусам нэгж талбайд ноогдох
түүдгэнцрийн тоо олон,
 1 см3 бөөрөнд – Нярайд 50
7-8 сартайд 18-20
Насанд хүрэгчдэд 7-8
түүдгэнцэр ноогдоно.

10.  Бөөрний сувганцар, Генлийн гогцоо нярайд маш
богино насанд хүрэгчдийнхээс 2 дахин нарийхан.
 Хүүхдийн бөөрний тэвшинцэр бөөрөндөө, 5 <
насанд бөөрний гадна байрлана.
 Шээлэй харьцангуй өргөн, нугарал ихтэй, уян эд
булчингийн хөгжил сулаас шээс хуримтлагдах
хандлагатай.

11. 11

13. Бага насанд давсаг дээр хэвлийн
хөндийн байрлана.
 Давсагны багтаамж:
 Нярайд 30 мл
 1-3 нас 50-90 мл
 3-5 нас 100-150 мл
 5-9 нас 200 мл
 9-12 нас 200-300 мл
 12-15 нас 300-400 мл

14.  Хөвгүүдийн шээсний суваг 5-6 см, бэлгийн
бойжлын үед 10-12 см, насанд хүрэгсдэд 14-18
см.
 Охидийн шээсний суваг өргөн, богино (1-2 см),
насанд хүрэхэд 3-6 см болно.

15. Хүүхдийн БШДЗ-ын үйлийн онцлог
 Төрсний дараа бөөрний ачаалал огцом
нэмэгдэж, физиологийн дутал үүсч, эхний 24 цагт
шээхгүй байж болно.
 Төрсний дараах 3-5 дахь долоо хоногт шээсний
гарц 3-7 мл/кг/цаг,
 Түүдгэнцрийн шүүрэл нярайд дутмаг (Насанд
хүрэгчдийн 30%)
 Хүүхэд бага тусам креатинины клиренс бага.

16.  Түүдгэнцрийн шүүрэл дорой нь давс, ус, эмийг
гадагшлуулахад нөлөөлнө.
 Сийвэнд креатинин бага (0.4 мг/дл, насанд
хүрэгсэд 1 мг/дл)
 Нярайн бөөрний эргэн шимэгдэх үйл дутмаг.
Гүйцэд нярайд Na-ийнх сайн, К гадагшлуулахдаа
бага, аминхүчил эргэн шимэх нь муу, усыг 20-
30% дутуу шимнэ.

17.  Бага насанд бөөрний шээс өтгөрүүлэх чадвар
сул, 18 сартайд = насанд хүрэгсдийнх,
 Нярайн бөөрний ялгаруулах чадвар насанд
хүрэгчдийнхээс 2 дахин сул, илүүдэл шингэн
биед хуримтлагдах эрсдэл өндөр,
 ХШТ-т байдлыг зохицуулахдаа муу,
 Хүүхдийн бөөрний тунгалгийн судас
гэдэснийхтэй холбоотой (халдвар)

18.  Хүүхдийн шээсний хэвийн хэмжээ:
Нас Шээсний
хэмжээ (мл)
Хоногт шээх
тоо
7-10 хоног
Хөхүүл
2-5 нас
5-10 нас
10-15 нас
Насанд хүрэгсэд
10-15
20-40
40-60
60-100
100-200
200-300
20-25
15
8-10
6-8
3-5
3-5
“Хүүхдийн өвчний оношзүй”, 2012, х237.

19. Бөөрний өвчтэй хүүхдийг
шинжлэхүй
 Асуумж (ренал, экстраренал шинжүүд, өвчний
түүх, удамшил г.м)
 Бодит үзлэг: ажиглах, тэмтрэх (томорсон,
байрлал өөрчлөгдсөн үед бага, бага насанд
давсаг шээстэй үед тэмтрэгдэнэ)
 Тогших
 Урографи, цистоскопи, ЭХО, радиоизотоп г.м
 Лабораторийн шинжилгээнүүд (ШЕШ, ЦЕШ,
сорилууд)

20. БШДЗ-ын тогтолцооны эмгэг
хамшинжүүд
 Хавангийн
 Өвдөлтийн
 Даралт ихсэх
 Шээсний хамшинж (олиго-, полиури, никтури,
дизури, энурез, протейнури, гематури,
лейкоцитури, бактерури, глюкозури, кетонури,
уробилинури, цилиндрури)

21. Профессор
Д.Малчинхүү
Гломерулонефрит (Гн)

22. Тодорхойлолт
 Голдуу стрептококкийн халдвараар өвчилснөөс
хойш 1-3 долоо хоногийн дараа халдвар-
харшлын шалтгаанаар эсвэл дархлааны
өвөрмөц бус хүчин зүйлүүдийн нөлөөгөөр
(вакцин, зарим эм г.м) үүсч 2 бөөрийг адилхан
гэмтээдэг бөөрний түүдгэнцрийн үрэвсэл юм.

23. Шалтгаан
 Цус задлах стрептококкийн М12, M4, M18, M25 (49,
55, 60) хэвшинжүүд гол үүрэгтэй.
 Гн-ийн шалтгаанд стафилококк, риккетси,
томуугийн вирүс, бусад үүсгэгчид,

 Зарим эм (Б-пеницилламин, пенициллин,
каптоприл, вакцин, ийлдэс эмчилгээний дараа)
үүсч болно.

24. Эмгэг жам
 Олон хэлбэрээр явагддаг, дархлаа эмгэгших
урвал
 Солбио дархлаа урвал – ЭДБ – суурийн сарьс,
хялгасан судасны эндотелийг гэмтээнэ.
ЭДБ-80-85 %
 С3-ийн дутал – кинин-калликрейн, бүлэгнэлт
тогтолцооны үйлийг идэвхжүүлдэг.
 Дархлаа үрэвсэл, СДТБ-хоёр эмгэг өөрчлөлтийн
үндсэн 2 өөрчлөлт

25. Эмнэлзүй
 Арьс цонхийх, хөөнгөтөх, зовхи хавагнах, даралт
ихсэх, шээс багасах, уурагтах, цустах, заримдаа
толгой өвдөх, ядрах, хоолонд дургүй болох
 Эмнэлзүйн шинжүүд аажим хөгждөг.
 Элэг томрох, ходоодны хана хавагнасантай
холбоотой шинжүүд

26. Хүндрэл
 Бөөрний эклампси
 Бөөрний цочмог дутал
 ЗХЦД

27. Эмчилгээ
 Дэглэм (Хэвтрийн – Pa=N, хавангүй, протейнури
1% > үед өргөсгөнө.)
 Хоол (чихэр-жимсний ачаалалт хоол-эхний 1-2
хоногт)
 Шингэн 200-300 мл + хоногийн шээс
 Давс, уураг эрс хязгаарлаж, сүү ургамлын
гаралтай хоол
 Хаван арилж, даралт буурсан, шээс ихэсч,
эхэлмэгц (эмчилгээ эхэлснээс 8-10 дахь хоногт)
давс 3-5 гр, чанасан мах

28. Эмийн эмчилгээ
 АБ, С аминдэм + рутин, В1, В2, РР, В6, В12
 Даралт бууруулах (дибазол, клофедин)
 Шээс хөөх (фуросемид, гипотиазид)
 Даавар (1 мг/кг/хоногт)
 Шээс цустай хэлбэрт – К аминдэм, ЕАКК 0.1
мг/кг/хоногт
 Курантил, трентал удаан хугацаагаар

29. Профессор
Д.Малчинхүү
Пиелонефрит (Пн)

30. Тодорхойлолт
 Бөөрний аяганцар, тэвшинцрийн тогтолцоо
улмаар цуллагийн завсрын эд, сувганцрыг
давамгайлан гэмтээдэг нянгийн гаралтай
эмгэгийг Пн гэнэ.

31. Шалтгаан
 Эрүүл хүний гэдсэнд амьдарч байдаг нянгууд:
 E.Coli O6, O2, O4, O75, O1, K, K2, протей,
энтерококк, клебсиел, цөөн тохиолдолд
стафилококк aures, Френлендерийн савханцар

32. Нөлөөлөх хүчин зүйл
 Бөөрний эдийн хөгжил бүрэн гүйцээгүй,
 Биеийн ерөнхий ба хэсэг газрын эсэргүүцэл сул,
 Шээсний хэвийн урсгалын саад (төрөлхийн,
олдмол)

33.  Бодисын солилцооны өөрчлөлтүүд (тулай,
оксалури, нефрокальциноз, Д-аминдэмийн
хордлого, рахит, шижин г.м)
 Зарим эм (САА, ГК, мансууруулах эм, фенацетин
г.м)
 Эхийн гестоз, жирэмсэн үеийн эмгэгүүд,
төрөлтийн хүндрэлүүд, бүтэлт

34. Эмгэг жам
 Шээсний урсгал доголдох – халдвар өгсөх –
шээлэй сувганцар, бөөрний эдэд нэвтрэх
 Давсаг-шээлэйн, шээлэй бөөрний рефлюкс
 Шээсний урсгал саатуулдаг бүтцийн 100 гаруй
согог

35. Зураг 220х

36.  Бэлиг эрхтний завсрын өвчнүүд (вульвит,
вульвовагинит, уретрит)
 Кариес, цөс, бүдүүн гэдэсний үрэвсэл, ГБАЧ
зэрэг нь цус нянжих, шээс нянжих шалтгаан
болдог.

37. Эмнэлзүй
 Халуурах, хордлогын шинжээр цочмог эхэлнэ.
 Өвдөлтийн хамшинж
 Дизурийн хамшинж
 Хордлогын хамшинж

38.  Шээс ихэссэн, булингартай, эвгүй үнэртэй
 ШЕШ: лейкоцитури, микрогематури, (25-30%)
бактерури, эпителиури, оксалури
 ЦЕШ: үрэвслийн өөрчлөлт

39. Оношилгоо
 ШЕШ, Ничепоренко, Амбурж, Аддис-Каковский
 Өсгөвөр авч АБ мэдрэг үзэх
 Бактерури зэрэг
 ЭХО, рентген, урографи, радиоизотоп

40.  Цистографи, скопи, удмын зураглал, эдийн
шинжилгээ,
 Цочмог буюу архаг Пн-ийн сэдрэлтийг,
 ЦГН, бөөрний сүрьеэгээс ялган оношилно.

41. Эмчилгээ
 Хэвтрийн дэглэм
 Шингэн 1.5 л-ээр илүү
 Уураг 1.5-2.0 гр/кг >, давс хоногт 2-3 гр хүртэл
 Нянгийн эсрэг эмчилгээ

42.  Шээс багассан үед аминогликозид хорино.
 Нитрофураны бэлдмэлүүд
 Налидиксилийн хүчил
 5-НОК, нитроксолин

43.  Хяналт: ЦПН – 3 жил, АПН – насанд хүртэл
 Эмнэлэгээс гарсны дараа ШЕШ – 14 хоногт,
дараах 6 сард сар бүр, 1 жилээс дээш улиралд 1
удаа
 Дахилтын эсрэг эмчилгээ:
 Сар бүрийн эхний 7-10 хоногт уросептик эм
хоногийн тунгийн ¼-ээр 1 удаа