2. тодорхойлолт
Хурууны цочмог үрэвслийг гөгий гэнэ
Гөгий гар хуруундаа жижиг гэмтэл авах арьс
нь хагарч хуурайших хатгагдах өргөс орох
зэргээс гадна хуруугаа зүсч гэмтээх цохигдож
хумсан дор цус хурах хурууны эвэршсэн
хэсгийн дор шингэн хурсан үед халдвар
орсноос үүснэ.
6. Шалтгаан
Идээлүүлэгч нянгийн халдвар
Staphylococcus aureus
Грам-сөрөг үүсгэгчүүд
Eikenella corroden
Staphylococcus aureus хамгийн түгээмэл шалтгаан болдог. Метицилинд
тэсвэртэй Staphylococcus aureus-аар халдварлагдсан felon.
Дархлаа дарангуйлагдсан өвчтөнд грам-сөрөг организмууд илэрдэг.
Eikenella corroden нь диабет бүхий хурууны үзүүрээ хазуулсан хүмүүст
илэрдэг. •
Модны өргөс болон тольны хагархай нь түгээмэл урьдал шалтгаан болдог.
Халдвар мөн paronychia-аас тархаж болно.
Эхний жижиг гэмтэл нь целлулитийн шалтгаан болох ба энэ нь хурууны
зөөлөн эд рүү тасархайтаж орсон нягт фиброз таславчаар хязгаарлагддаг.
8. Эмгэг жам
Хурууны үзүүрийн зөөлөн эд нь хурууны
өндөгийг тогтворжуулагч босоо таславчаар
хэд хэдэн жижиг хэсэгт хуваагддаг. Эдгээр
хэсгүүдийн дотоод дахь халдвар нь буглаа
хэлбэржих, хавагнах, төгсгөл хэсгийн
даралт хурдацтай нэмэгдэх зэрэгт хүргэдэг.
Энэхүү даралт ихсэлт нь цусны урсгалыг
муутгаж арьс болон зөөлөн эдийн үхжилд
хүргэнэ.
9. Эмнэл зүй
Хуруу чинэрч хүчтэй лугшиж өвдөнө
Хуруу хагас нугалсан байдалтай байна
Арьс нь улайна
Хавдана
Хөдөлгөхөд эмзэглэл ихтэй
Шөнө өвдөлт нэмэгддэг
10. Ангилал
Бүтцийн
1, Арьсны гөгий / хайчлууртах /
2, Хумсны хэлбэр
a) Хумсны уутны үрэвсэл
b) Хумс орчмын гөгий хумсан доорхи буглаа
c) Хумсан доорх буглаа
3, Арьсан доорх гөгий
4, Шөрмөсний гөгий
a) Долоовор дунд ядам хурууны
b) Эрхий чигчийн буюу хүндэрч алга руугаа шархлавал Ү
хэлбэрийн буглаа
5, Ясны хэлбэр
6, Үений гөгий
7, Хурууний бүх бүтцийг хамарсан хэлбэр буюу пандактилит
11. Рис. 1. Схематическое изображение различных
форм панариция: а — кожный; б — подкожный; в —
сухожильный; г — костный; д — суставной; е — типа
«запонки».
13. Хумс орчмын гөгий
Хумсны уган дээрх арьсан доор
идээ хурж үрэвсэх хэлбэр
Шалтгаан
Хумсны дээрх арьс сөрөх
Эмнэл зүй
Хумсны дээрх арьс улайж өвдөн,
хөндүүрлэнэ
Дарахад доороос нь идээ гарна
15. Хумсан доорх гөгий
Хумсны толины доор идээ
хурж хумсыг хөндийрүүлдэг
Шалтгаан
Хумс завсар өргөс орох
Хумсан доор цус хурах
Эмнэл зүй
Хүчтэй лугшиж өвдөнө
Хумсан доор идээ шаргалтаж
харагданах, хумсны завсраар
бултайж гарна
Хумсан дээр дарахад их өвднө
Хуруугаар юм хийж болохгүй
эмзэглэлтэй банйа
18. Арьсны гөгий
Зөвхөн арьсны үе
давхрааг гэмтээнэ
Эмнэл зүй
Арьс идээтэй хэсгийн
тэр орчмоор зузаарч,
хөрс нь хөндийрнө.
19. Эмчилгээ
Хөндийрсөн хөрсийг
хуулж авна
Халдваргүйжүүлэгч
уусмалаар угаана
Тосон боолт хийнэ
Эмчилгээ хийхгүй
бол арьсан доорхи
гөгий болно.
20. Арьсан доорхи гөгий
Хурууний өндөгийн
арьсан доор идээ
хурна.
Хавдаж улайна
Суганы булчирхай
цочирч болно
Халуурч болно
Хурууны 1р үеээр
нугарахгүй
Өвдөлт ихтэй, лугшиж
өвдөнө.
21. Эмчилгээ
Мэс засал
Нээлт хийнэ
Идээг гаргана
Хөндийг нь
халдваргүйжүүлэгч
уусмалаар угаана
Урсгуур тавьж болно
Антибиотик
хуурайгаар цацна
Хэсэг газрын
антибиотик эмчилгээ
физик эмчилгээ
22. Зүслэгүүд
Дээд хажуу зүслэг, алганы тууш зүслэг, алганы хөндлөн
зүслэг, тэшүүрийн мод болон загасны ам хэлбэрийн
зүслэгийг дренаж хийхэд зөвлөсөн байдаг. Эдгээр
зүслэгийн зарим нь ач холбогдолгүй төдийгүй хүнд гэмтэл
үүсгэх боломжтой.
Felon-ий үед хамгийн их эмзэглэл бүхий хэсэгт зүснэ.
Зүслэгийг хурууны алсын үеийг хөндлөн дайрахгүй байхаар
хийх хэрэгтэй ба ингэснээр хурууны алсын үений атираанд
нугалах контрактур үүсэхээс сэргийлнэ.
Дунд шугамаар тууш зүслэг хийх нь үр нөлөөтэй бөгөөд
ятрогений хүндрэл гардаггүй ба үүнийг бусад уламжлалт
зөвшөөрөгдсөн зүслэгүүдтэй цуг хийнэ.
Хажуу болон хөндлөн зүслэгүүд нь мэдээ алдалт болон
ишемийн түгээмэл шалтгаан болдог.
Загасны ам хэлбэрийн зүслэг нь хурууны үзүүрийн
тогтворгүй өвдөлтөд хүргэдэг
24. Ясны гөгий
Шууд хурууны ёсны хальс, яс
гэмтэж халдвар орох, эсвэл
өнгөц хэлбэрийн гөгий
даамжирч ясандаа шилжих
маягаар үүснэ.
Онцлог
Хурууны үзүүр бөмбөрийн
цохиур мэт бүдүүрч хавагнан
Эмзэглэл ихтэй
Хурууны хөдөлгөөн
хязгаарлагдана
Суганы булчирхай цочно
Халуурна
Өвдөлт шөнөдөө нэмэгдэнэ.
Зураг авч шинжлэхэд 10-14
хоногт ясанд өөрчлөлт гарна.
26. Үений гөгий
Ихэвчлэн хурууний
үенүүдийн хоёр талын
яс гэмтсэн байдаг тул
яс-үений гөгий гэж
нэрлэдэг.
Бусад гөгийн хүндрэл
Үений гэмтэл
Хурууны үе дундуураа
бүдүүрнэ /ээрүүл
хэлбэр/
27. Эмчилгээ
Эхний үед /ясанд өөрчлөлт ороогүй/
үений хөндийд хатгалт хийнэ
Идээг соруулана
Үений хөндийд антибиотик хийнэ
Чиг тавьж бооно
Эмчилгээнд үр дүнгүй
Нээлт хийх /хоёр хэсэг газарт зэрэгцээ зүслэг/
Резин урсгуур
Ясанд өөрчлөлт орсон үед
үений толгойг тайрч, улмаар хуурамч үе үүсгэх
маягаар эмчилнэ.
Ясны өөрчлөлт нийт ясыг хамарсан
хурууг тайрна
28. Шөрмөсний уутны идээт
үрэвсэл
Энэ бол нилээд хүнд
хэлбэр бөгөөд ихэвчлэн
гөгийн хүндрэл байдаг.
Эмнэл зүй
Хурууны дагуу нилдээ
хавдаж улайна
хавагнана
хөдөлгөөн хийхэд маш их
өвдөлттэй
30. шөрмөс
2,3,4 – р хурууны шөрмөсний уут нь
алганы шивнүүр яснуудын урд талд
мухар төгсгөлтэй байна.
1,5- р хурууны шөрмөсөн уут нь
мухар төгсгөлгүй алганы болон
шууны шөрмөсөн уутнуудтай
харьцана.
Иймд халдвар уутаар дамжин цааш
тархаж, гарын шуунд нөлөөлөх талтай
бөгөөд эцэстээ гарын шууг тайрахад
хүргэж болно
31. Эмчилгээ
эхний үед
3-р үений төгсгөл орчимд хатгаж, шөрмөсөн
уутны доторхийг соруулж антибиотик өндөр
тунгаар хийнэ.
Үр дүн өгөхгүй бол
Нээлт /алган талаас нь, хурууны дагууд нь
хоёр зэрэгцээ зүслэг/
Урсгуур
Чиг тавьж боолт
33. антибиотик
Dicloxacillin (Dycill, Dynapen)
Эсийн ханын синтезийг дарангуйлагч бактерицид антибиотик. Пенициллиназа
нийлэгжүүлэгч стафиллококкын шалтгаант халдварыг эмчилнэ. Стафиллококкын
халдварыг сэжиглэсэн үед эмчилгээг энэ антибиотикоор эхлүүлж болно.
Erythromycin (EES, E-Mycin, Ery-Tab)
РНХ хамааралт уургийн нийлэгжилтийг дарангуйлагч сонгомол антибиотик. Рибосомын
пептидил тРНХ-ийн задралыг идэвхижүүлдэг байж болно. Ингэснээр бактерийн
өсөлтийг дарангуйлна. Стрептококк болон S aureus зэрэг мэдрэг удмаар үүсгэгдсэн
халдварын эмчилгээнд зөвлөдөг. Хүүхдэд нас, жин болон халдварын хүндийн зэргийг
харгалзан тунг тогтооно. Өдөрт хоёр тунгаар өгөхийг зөвлөдөг ба өдрийн нийт тунгийн
хагасыг 12 цагийн зайтай өгнө. Илүү хүнд халдварын үед тунг хоёр дахин нэмэгдүүлнэ.
Cephalexin (Keflex, Biocef)
Өөр нэг сонгодог антибиотик. Нэгдүгээр үеийн цефалоспорин нь бактерийн эсийн
ханын синтезийг дарангуйлсанаар бактерийн репликацийг дарангуйлдаг. Бактерицид
үйлчилгээтэй ба эсийн хана үүсгэж хурдан үрждэг организмын эсрэг үр нөлөөтэй.
34. антибиотик
Nafcillin (Unipen)
Хүнд халдварт зөвлөдөг. Пенициллиназа нийлэгжүүлэгч
стафиллококкын халдварыг эмчилнэ. Пенициллин G
тэсвэртэй стафиллококкын халдвартай магадгүй бүх
өвчтөний эхлэл эмчилгээнд хэрэглэнэ. Пенициллин G мэдрэг
стафиллококк организмын эмчилгээнд хэрэглэхгүй. Хүнд
халдварын үед эмчилгээнд парэнтералиар хэрэглэнэ. Хүнд
халдварын үед нэлээн өндөр тун шаардлагатай. Нөхцөл
байдал сайжирхад эмчилгээг амаар уухаар болгож өөрчилнө.
Судсаар хэрэглэхэд ялангуяа настай хүмүүст
тромбофлебитийн хүндрэл хааяа тохиолддог тул
парэнтераль байдлаар богино хугацаанд (24-48цаг)
хэрэглээд амаар уухаар болгоно.
Sulfamethoxazole and trimethoprim (Bactrim DS, Septra DS)
Дигидрофолийн хүчлийн нийлэгжилтийг дарангуйлсанаар
бактерийн өсөлтийг дарангуйлна.
35. эмчилгээ
Өвдөлт нэмэгддэг тул стафилококк болон стрептококкын эсрэг антибиотик
хэрэглэнэ.
Чинэрэлт үүссэн үед венийн урсгалыг чөлөөлж өгсөнөөр буглаа
хэлбэрждэггүй.
Метицилинд тэсвэртэй Staphylococcus aureus зонхилсон бол дренаж
хийнэ
Өндөгний дунд шугамаар зүслэг хийх ба учир нь энэ зүслэг нь мэдрэл
болон цусан хангамжийг хамгийн багаар гэмтээдэг.
Тетанус иммунизацийг нэмэгдүүлэх
Хурууны хориг хийх
Хамгийн их эмзэглэл бүхий хэсэгт 11 номерийн ирээр богино зүслэг хийх.
Скальпелиар зөвхөн арьсыг зүснэ.
Мохоо багаж ашиглан идээг гадагшлуулж байх нь мэдрэлийн хүндрэл
болон халдвар шөрмөсний бүрхүүл рүү нэвтрэх боломжийг бууруулна.
Босоо хальсан таславчийг хувааж болохгүй.
Шарх руу самбай сулхан чигжиж хийснээр арьс битүүрэхээс сэргийлнэ.
Сул боож, хурууг чиг барьж боон, гарыг зүрхнээс дээш өргөнө.
36. Хүндрэл
Хурууны алсын нугаламын диафизийг
хамарсан остеомиелит нь түгээмэл
тохиолдох хүндрэл
• Ихээхэн хүнд хүндрэл нь зэргэлдээх
халдвараас тархсан цочмог
теносиновит юм. Энэ ихэвчлэн
ятрогений байх ба анхааралгүйгээс
нугалагч шөрмөсний бүрхүүлийг
скальпелиар гэмтээснээс болно.
• Бусад хүндрэлд арьсны үхжил,
хурууны үзүүрийн деформаци,
халдварт артирит болон өндөгний
тогтворгүйжилт орно.
37. эмчилгээ
Өнгөц хэлбэрийн гөгийг амбулаторт
Гүн хэлбэрийн гөгийг тасагт
Мэдээ алдуулалт
Лукашевич-Оберстийн
Судсаар унтуулах
