Besta t4 2015 terkini

Modul Sempoi Biologi Tingkatan 4
Zulkarnain Jamaluddin @ 2015 Page 1
BESTARI SP SDN.BHD
Edisi Murid Modifikasi mengikut
perubahan pendidikan
masa kini
Cetakan Ketiga
Modul Sempoi Biologi
Tingkatan 4
Penulis: Zulkarnain bin Jamaluddin
NAMA:............................................................................
TINGKATAN:....................................................................
SEKOLAH:........................................................................
Z U L K A R N A I N B I N J A M A L U D D I N
S M K T E N G K U A B D U L L A H

BAB 1 PENGENALAN KEPADA BIOLOGI
1.1 Kajian Biologi
1. Perkataan ‘Biologi’ berasal daripada dua kata dasar bahasa Yunani, iaitu
‘bios’ dan ‘logos’.
2. ‘Bios’ bermaksud kehidupan dan ‘logos’ bermaksud kajian mengenai
kehidupan.
Kepentingan penyelidikan biologi
1. Memahami dengan lebih baik bagaimana badan manusia berfungsi
2. Mengetahui cara merawat penyakit
3. Menyelamatkan spesies terancam yang hampir pupus
4. Menguruskan masalah berkaitan dengan persekitaran dengan lebih baik
Bidang kajian dalam biologi
Biologi
Biotek
nologi
Biokimia
Perubatan
Anatomi
Genetik
FisiologiTaksonomi
Ekologi
Botani
Zoologi
Mikrobiologi

Kerjaya yang berkaitan dengan biologi
1.2 Penyiasatan Saintifik
1. Kemahiran saintifik dibahagikan kepada ......... komponen iaitu kemahiran
p.............. sains dan kemahiran m............................
2. Kemahiran p............... sains melibatkan kemahiran p.................... secara
kritis, analitis dan kreatif yang membolehkan seseorang ahli sains
merumus persoalan dan mencari j................... serta penerangan untuk
sesuatu fenomena dengan cara yang sistematik.
3. Kemahiran m....................... merupakan p....................... yang
membolehkan ahlis ains menjalankan sesuatu penyiasatan s......................
Kaedah saintifik
Langkah- langkah dalam penyiasatan saintifik:
1. Mengenal pasti
m...............
2. Membuat
h..................
3. Merancang
p..........................
4. Mengenal pasti
dan mengawal
p................. u......
5. Menjalankan
e.....................
6.
Mengumpulkan
d..........
7. M...................
data
8. Mentafsir
d........
9. Membuat
k......................
10. Menulis
l...............

Kemahiran
proses sains
Kemahiran
manipulatif
Sikap
saintifik dan
nilai-nilai
murni

BAB 2 STRUKTUR SEL DAN ORGANISASI SEL
2.1 Struktur dan Fungsi Sel
Lukiskan gambarajah sel tumbuhan
Lukiskan gambarajah sel haiwan

 Organel dan bukan organel yang ada dalam sel tumbuhan dan sel haiwan:
Organel/ Bukan Organel Struktur Fungsi
Membran PlaSma (SPM)
S=Semi
P=Permeable/Phospholipid,
M=Model Mozek Bendalir*
-S............. telap
-d...............
fosfolipid/
protein/kolesterol
-d................./
bersifat bendalir/
keanjalan
Membenarkan
s........................... bahan
masuk- keluar sel.
SitoplaSMa (SMS)
S=Sap sel, S=Salt=garam
M=Mineral/medium
-sap sel
mengandungi a.....
dan mineral.
Medium tindak balas
kimia.
MiTOkondrion (MOT)
O=Oval=bujur
M=menjana, T=Tenaga
-Bentuk b............
-Dua lapisan
membran
Menjana t....................
Jalinan EndosPlasmA Kasar
(JPA)
J=Jasad Golgi
P=Protein, A=Angkut
-vesikel
a.................
- r.................
melekat padanya.
Mengangkut p..............
ke Jasad Golgi
Jalinan EndoplaSma Licin
(SiLi)
S=Sintesis, L=Lipid
-t............. ribosom Mensintesis l...........
RiboSoM (RiSM)
R=Repair tissue by Protein
S=Sintesis
M=Melekat
-kecil dan melekat
pada Jalinan EK.
Mensintesis p...............
JAsad GolGi (AGKPB)
A=Angkut
G=GliKoProtein
K=KarBohidrat
P=Protein, Proses
-Jalinan berbentuk
m.......... yang
mengandungi
vesikel r.................
Mengubah suai
p.............. kepada
e..........
Membungkus enzim ke
dalam vesikel rembesan.

B=Bungkus
‘Aku Guru Kanan Panitia
Biologi’
Bergerak dan bergabung
dgn m..................
plasma.
Untuk dirembes ke luar
sel.
NukleuS
S=Semua
Mengandungi
m..............
nukleus, nukleolus
dan nukleoplasma.
Mengawal s.............
aktiviti sel
 Organel yang berbeza antara sel tumbuhan(SeTu) dan sel haiwan(SeHa):
Organel Struktur Fungsi
D................. sel
(SeTu)
-Gentian s................. yang liat
dan kuat.
-T............ sepenuhnya.
Memastikan sel k........
dan tidak mudah
pecah.
K.....................
(SeTu)
-Mengandungi stroma dan grana.
-dua lapisan membran.
Memerangkap
c.............. untuk
fotosintesis.
V...................
(SeTu)
- Kantung berisi c............. (sap
sel) yang dikelilingi oleh
membran s.............. telap yang
disebut t..................
- Sap sel mengandungi air, asid
o..............., gula, asid a..........,
garam mineral, bahan b..............
dan p..............
Sap sel menyokong
tumbuhan h...........
supaya tidak l..........
dengan mudah.
S..................
(SeHa)
-Mula terbentuk pada peringkat
p.............. mitosis sel haiwan.
Menghasilkan
g............... gelendong.
L.................
(SeHa)
-Mengandungi enzim l................ Mencernakan organel
r...............

Membandingkan dan membezakan struktur sel haiwan dengan sel tumbuhan.
Persamaan
Perbezaan
Sel haiwan Struktur Sel tumbuhan
Bentuk
Dinding sel
Vakuol
Kloroplas
Simpanan makanan
SPM 2005 (Struktur)
1. Rajah menunjukkan organel-organel yang terlibat semasa sintesis dan
rembesan suatu enzim dalam satu sel haiwan.

(a) Namakan organel yang berlabel P dan R.
P:........................................................................................................................
R:........................................................................................................................
[2 markah]
(b)(i) Nyatakan fungsi organel S.
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
[2 markah]
(ii) Terangkan peranan organel Q dalam sintesis enzim.
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
[2 markah]
SPM 2006
2. Rajah menunjukkan satu sel tumbuhan yang dilihat di bawah mikroskop
elektron.
(a)(i) Pada Rajah, lebelkan struktur P, Q, R dan S.
[4 markah]
(ii) Nyatakan fungsi struktur:
P:..............................................................................................................................
S:..............................................................................................................................
[2 markah]

(b) Terangkan peranan R dalam mengekalkan kesegahan sel.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 markah]
SPM 2009
3. Rajah menunjukkan struktur satu sel tumbuhan.
(a)(i) Namakan organel T.
.........................................................................................................................
[1 markah]
(ii) Nyatakan dua fungsi jasad Golgi.
1. ............................................................................................................................
2. ............................................................................................................................
[2 markah]
(b)(i) Namakan struktur dalam kloroplas yang terlibat dalam tindak balas cahaya
fotosintesis.
.................................................................................................................................
[1 markah]
(ii) Jelaskan dengan ringkas fungsi kloroplas dalam fotosintesis.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 markah]

SPM 2010
4. Rajah menunjukkan struktur satu sel haiwan.
(a)(i) Pada Rajah, lebelkan P dan S.
[2 markah]
(ii) Terangkan fungsi kromosom.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 markah]

(b) Terangkan apa yang akan berlaku kepada penghasilan enzim luar sel jika
jasad Golgi dan S tidak ada.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[4 markah]
(c) Terangkan mengapa sel sperma mempunyai lebih mitokondrion.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 markah]
(d) Terangkan bagaimana lisosom membantu dalam penyingkiran organel-
organel yang rosak di dalam sel.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 markah]
SPM 2012
5. Rajah menunjukkan struktur satu sel tumbuhan.
(a)(i) Namakan struktur P dan Q.
P: ...........................................................................................................................
Q: ...........................................................................................................................
[2 markah]

(ii) Nyatakan komponen yang membina struktur P dan kandungan Q.
Struktur P:
.................................................................................................................................
Kandungan Q:
.................................................................................................................................
[2 markah]
(b) Terangkan satu ciri struktur P yang berkait dengan fungsinya.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 markah]
(c) Terangkan satu peranan struktur Q kepada tumbuhan herba.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 markah]
SPM 2013 (Struktur)
1. Rajah menunjukkan struktur sel haiwan.
(a) Pada Rajah, labelkan Q. [1 markah]

(b) Lukis satu anak panah ( ) untuk memadankan organel S kepada
fungsinya.
Organel Fungsi
 Mengangkut protein yang telah
disintesis
S
 Mengubahsuai protein yang
telah disintesis
 Mensintesis protein
[1 markah]
(c) Terangkan satu ciri P.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 markah]
(d) Huraikan fungsi R dalam pengangkutan enzim luar sel.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 markah]
(e) Rajah menunjukkan satu organel.
(i) Terangkan mengapa organel dalam rajah tidak terdapat dalam sel haiwan.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 markah]

(ii) Rajah menunjukkan keratan memanjang suatu bebawang. Bebawang itu
ditanam di dalam tanah.
Terangkan mengapa organel dalam Rajah tidak terdapat pada daun sisik bawang
itu.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 markah]
(iii) Terangkan apakah yang berlaku pada pertumbuhan bebawang jika
bebawang itu diletak dalam almari gelap.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 markah]

Menghubungkan kepadatan sesuatu organel dengan fungsi khusus sel.
Jenis sel Fungsi Jenis organel yang
berkepadatan tinggi
dalam sel
Sel sperma
Sel otot untuk
penerbangan dalam
serangga dan burung
Sel meristem
Sel mesofil palisad
2.2 Organisasi Sel
(a )Amoeba sp.
Lukiskan Amoeba sp.

Kriteria Penerangan
Struktur 1. Tidak mempunyai bentuk yang t...............
2. Diselaputi oleh m.................. plasma.
3. Sitoplasma terdiri daripada ektoplasma yang
lebih pejal di bahagian luar dan endoplasma
yang lebih berair di bahagian dalam.
4. Terdapat vakuol m..................... dan vakuol
mengecut dalam sitoplasma.
5. Mempunyai nukleus.
Cara makan 1. Memakan bakteria, alga dan mikroorganisma.
2. Memakan melalui proses f..........................
3. Ps........................ dihulurkan untuk mengelilingi
makanan, lalu membentuk v................. makanan.
Respirasi 1. Pertukaran gas respirasi merentasi membran
plasma secara r.....................
Perkumuhan 1. Pengosmokawalaturan dijalankan oleh vakuol
m................ .
2. Air masuk ke dalam amoeba sp. akan dikumpul
di dalam vakuol mengecut.
3. Apabila vakuol mengecut mencapai saiz
m................., struktur ini mengecut untuk
mengeluarkan kandungan di dalamnya.
4. Bahan buangan dikeluarkan merentas membran
plasma melalui r...................
Pergerakan 1. Bergerak dengan menghulurkan
ps........................... ke arah pergerakan.
2. Pseudopodium dikenali sebagai kaki p.............
3. Sitoplasma mengalir ke dalam pseudopodium
yang dihulurkan.
4. Pseudopodium yang lain ditarik balik.

(b) Paramecium sp.
Bergerak balas
terhadap
rangsangan
1. Amoeba sp. bergerak ke arah r...........................
yang sesuai seperti makanan dengan
menggunakan pseudopodium.
2. Mikroorganisma ini m...........................
rangsangan yang tidak sesuai seperti larutan asid
atau alkali, cahaya terang dan suhu yang tinggi.
Pembiakan 1. Membiak secara a...............
- Belahan d.............. ketika keadaan sesuai.
- Pembentukan s............ ketika keadaan tidak
sesuai.
Habitat 1. Kawasan air tawar seperti tasik dan kolam.
2. Air dalam tanah.
3. Sesetengah adalah parasitik.
Kriteria Penerangan
Struktur 1. Berbentuk s......................
2. Permukaan paramecium sp. ditutup dengan silia.
3. Mempunyai dua nukleus;
- Makronukleus yang mengandungi aktiviti sel kecuali proses
pembiakan.
- Mikronukleus yang terlibat dalam proses pembiakan.
4. Mempunyai v.............. mengecut pada setiap hujung sel.
5. Alur mulut dan sitostom terlibat dalam makanan.

Cara makan 1. Memakan mikroorganisma.
2. Pukulan beritma s........... sepanjang alur mulut menyapu
makanan ke dalam sitostom.
3. V................. makanan terbentuk.
4. Enzim dirembes untuk mencerna makanan dalam vakuol
makanan semasa bergerak dalam sitoplasma.
5. N................... diserap ke dalam sitoplasma manakala makanan
yang t............. dicerna disingkir melalui liang dubur.
Respirasi 1. Pertukaran gas respirasi merentas membran plasma melalui
resapan.
Perkumuhan 1. Pengosmokawalaturan dijalankan oleh v........ mengecut.
2. Air meresap ke dalam sitoplasma paramecium sp. dan dikumpul
dalam vakuol mengecut.
3. Pengecutan vakuol mengecut yang penuh menyingkirkan
kandungannya.
4. Bahan buangan dikumuhkan merentas membran plasma melalui
r.................
Pergerakan 1. Bergerak secara pukulan beritma silia.
2. Gelombang yang terhasil akibat pukulan s.......... menyebabkan
paramecium sp. berputar dan berpilin sepanjang paksinya
semasa bergerak ke hadapan.
Bergerak
balas terhadap
rangsangan
1. Silia berfungsi seperti struktur deria.
2. Menjauhi rangsangan yang t......... sesuai seperti cahaya terang,
larutan asid atau alkali dengan menggunakan silia.
3. Bergerak ke arah rangsangan yang sesuai seperti makanan
dengan menggunakan silia.
Pembiakan 1. Membiak secara s........ melalui k................... apabila keadaan
tidak sesuai.
2. Pertukaran mikronukleus antara dua paramecium berlaku.
3. Membiak secara a.......... melalui belahan dedua apabila
keadaan sesuai.
Habitat 1. Kawasan air tawar seperti tasik dan kolam.

Pengkhususan sel dalam organisma multisel
1. Organisma multisel ialah organisma yang mempunyai l........... daripada
s......... sel.
2. Sebagai contoh, manusia memulakan hayat hidup bermula daripada
s........... sel tunggal yang disebut z............, iaitu sel yang terbentuk hasil
p...................... antara gamet j............ dengan gamet b................
3. Zigot membahagi membentuk d........., e.............., l............. sehingga
beratus-ratus sel yang seiras yang disebut M..............
4. M............. akan berkembang menjadi e...................
5. Sel ini akan mengalami pert................, perubahan bentuk dan
pem................ bagi menjalankan fungsi k............. melalui proses
pengk.................
Organisasi sel dalam organisma multisel
Ingat ‘STOSO’
Organisasi sel dalam haiwan
Terdapat empat jenis tisu utama dalam haiwan:
(a) Tisu epitelium
(b) Tisu otot
(c) Tisu saraf
(d) Tisu penghubung
Ingat ‘POSE’
Sel Tisu Otot Sistem Organisma

Jenis tisu Ciri-ciri Contoh Fungsi
Tisu
e................
(TE)
 Satu atau lebih
lapisan sel.
 Tersusun
r...........
 Sel panjang dgn
unjuran
-kulit
-ruang mulut
-permukaan
berongga
-sel g............ di
usus
-silium di trakea
-membentuk halangan
dan pelindung drp
jangkitan, kecederaan
m.................. dan
penyahidratan.
-merembes m...........
-memerangkap
mikrob.
Tisu o..........
(TO)
 ada gentian otot
 Tiga jenis TO
iaitu
otot l..........
otot r...........
dan
otot k..............
usus, salur
d..........., salur
kencing dan
salur pembiakan
-j................
M.................. dan
mengendur.
Tisu
s...................
(TS)
 ada n...........
atau sel saraf
(jasad sel dan
gentian saraf)
-neuron deria,
neuron
perantaraan dan
neuron motor.
Menghantar
i............... dari
reseptor ke sistem
saraf p............ dan ke
efektor.
Tisu
penghubung
(TP)
 TP longgar.
 TP bergentian.
(kolagen)
 R...............
(kuat dan
fleksibel)
 T..................
(mineral spt.
Kalsium fosfat)
-tendon dan
ligamen.
-hidung, telinga,
hujung tulang pada
sendi.
-semua tulang
-memautkan TE dgn
tisu dibawahnya.
- hubungkan
t.............. dgn otot
dan hubungkan tulang
dgn tulang.
-memberi sokongan,
menyerap tekanan
-melindungi o............
dan menyokong
badan.

 Tisu d..........
 Tisu a..............
(tersusun padat
dan menyimpan
lemak)
Cara ingat: ‘LGRTDA’
‘Lembu Gila Rempuh
Tiang Dapur Aku’
-sel darah merah
-Dermis kulit dan
keliling organ
utama.
-pengangkutan
-t.............. simpanan,
penebat dan
perlindungan
Organ
-Terdiri drp d...... atau lebih t....... yang bergabung bersama utk melakukan
sesuatu fungsi khusus.
 Contoh: Jantung, kulit, peparu, ginjal, mata dan telinga.
Lukiskan keratan rentas kulit manusia

SPM 2008 (ESEI)
1. Rajah menunjukkan struktur satu organisma unisel yang hidup dalam kolam air
tawar.
Terangkan fungsi X dalam proses pengosmokawalaturan.
[4 markah]
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

SPM 2011 (STRUKTUR)
Rajah menunjukkan aras yang berbeza dalam organisasi sel bagi manusia
daripada sel ke organ.
(a)(i) Namakan P, Q dan R.
P: .......................................................................................................................
Q: .......................................................................................................................
R: .......................................................................................................................
[3 markah]
(ii) Nyatakan satu fungsi sel darah.
.................................................................................................................................
[1 markah]
(b) Terangkan fungsi Q dalam mengawal atur aras glukosa darah.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 markah]

SPM 2013 (Struktur)
Rajah menunjukkan struktur kulit manusia dalam situasi P dan situasi Q.
(a) Namakan struktur R dan struktur S.
R: ........................................................................................................................
S: ........................................................................................................................
[2 markah]
(b) (i) Nyatakan satu fungsi tisu adipos.
.......................................................................................................................
[1 markah]
SPM 2014 (Struktur)
Rajah menunjukkan struktur suatu Amoeba sp.
(a)(i) Nyatakan peringkat organisasi bagi Amoeba sp.
.........................................................................................................................
[1 markah]

(ii) Dengan menggunakan anak panah ( ) padankan M kepada
strukturnya.
 Vakuol mengecut
M
 Nukleus
Sistem
-Terdiri daripada b................ organ yang bekerja secara bersepadu untuk
melakukan sesuatu fungsi khusus.
-Contoh: sistem integumen, sistem peredaran darah, sistem endokrin, sistem
limfa, sistem saraf, sistem pencernaan, sistem otot, sistem perkumuhan, sistem
rangka, sistem respirasi dan sistem pembiakan.
Organisasi sel dalam tumbuhan
Tisu
 Terdapat dua jenis tisu iaitu:
- Tisu m................... dan
- Tisu k............
Tisu meristem Perbezaan Tisu kekal
Bersaiz k.........., nukleus
besar, sitoplasma padat,
tiada vakuol.
Ciri-ciri khusus Bersaiz b...............
Tisu m............ Tahap tisu Tisu matang
Tidak/ belum berlaku Proses pembezaan Sedang/ telah berlaku
H.............. akar dan t............
pucuk
Contoh Tisu e................., tisu
a...... dan tisu
v......................

Tisu kekal
 Terdapat 3 jenis tisu kekal iaitu:
- Tisu Epidermis
- Tisu Asas
- Tisu Vaskular
CARA NAK INGAT!!!
Tisu kekal Jenis tisu Gambarajah Struktur Fungsi Contoh
Epidermis K............. Lapisan berlilin
yg k.......... air
Mengurangkan
kehilangan
air secara
penyejatan,
melindungi
d......... drp
kecederaan
mekanikal
dan
menghalang
jangkitan
penyakit.
Atas
permukaan
daun
Tisu Kekal
Epidermis
Kutikel
Sel
pengawal
Asas
Tisu
parenkima
Tisu
kolenkima
Tisu
sklerenkima
Vaskular
Xilem
Floem
EKsPerimen
APliKaSi
VaXiFlo

Sel
Pengawal
(daun dan
akar)
Mempunyai
unjuran panjang
(akar)
Mengawal
p...................
dan
pembukaan
stoma
Sel
epidermis
d.........,
Sel
epidermis
akar.
Asas
P............. Sel yg paling
ringkas dan
tidak khusus,
dinding sel nipis,
vakuol besar.
Menyimpan
k........... dan
gula,
memberi
sokongan
dan bentuk
kpd
tumbuhan
herba.
Semua
o............
tumbuhan
K............. Dinding sel yg
menebal secara
tidak
s....................
Memberi
sokongan
Tumbuhan
herba,
batang
muda dan
petiol
S............. Dinding sel
ditebalkan dgn
seragam oleh
l............ dan tisu
mati
Sokongan
dan
k.................
mekanikal
Tumbuhan
matang.
Vaskular X............. Salur xilem yg
memanjang dan
bersambungan
antara satu
sama lain dr
a........ ke daun,
tiada
sitoplasma,
dinding
berl...........
Mengangkut
air dan
g..........
m........... dari
akar ke
bahagian-
bahagian
lain, memberi
sokongan
dan kekuatan
mekanikal.
Akar,
batang dan
daun.

F........... Sel tiub t..........
yg tersusun
h........... ke
hujung utk
membentuk
struktur tiub yg
memanjang dan
bersambungan
Mengangkut
sebatian
organik,
karbohidrat,
asid amino
dari daun ke
bahagian
tumbuhan
lain.
Akar,
batang dan
daun.
SPM 2012
1(d) Rajah menunjukkan pembentukan salur xilem melalui proses X. Sel
tumbuhan tersebut telah mengalami proses pembezaan.
(i) Namakan proses X.
.................................................................................................................................
[1 markah]
(ii) Huraikan bagaimana salur xilem diadaptasi untuk mengangkut air dalam
tumbuhan.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[3 markah]

Pengawalaturan persekitaran dalam
Maksud persekitaran dalam
1. Persekitaran dalam juga disebut Homeostasis iaitu p...................................
persekitaran dalam yg secara relatifnya tetap utk sel berfungsi dlm
keadaan optimum.
2. Faktor-faktor yang mempengaruhi persekitaran dalam :
 Fizikal
- suhu, t................. darah dan tekanan o............... .
 Kimia
- kandungan g............... dan gula serta nilai pH.

BAB 3 PERGERAKAN BAHAN MERENTAS MEMBRAN PLASMA
3.1 Pergerakan Bahan Merentas Membran Plasma
- Model m.......... bendalir (MMB)
- Ingat di mana struktur Kepala Hidrofilik, Ekor Hidrofobik, Protein
Pembawa, Protein Liang, Dwilapisan Fosfolipid, Kolesterol dan
Glikoprotein.
Proses Jenis
proses
Definisi Contoh
R...............
Ringkas
Pasif Proses pergerakan molekul g....... atau c........... dari
kawasan berkepekatan t........... ke kawasan
berkepekatan r.........
Gas O2
dan CO2
Air
O................. Proses pergerakan molekul air dari kawasan
berkepekatan z..... terlarut r............ ke kawasan
berkepekatan zat t............... tinggi melalui membran
separa
telap.
A.....
Resapan
B...............
Proses pergerakan molekul bersaiz b........... dari
kawasan berkepekatan t.......... ke kawasan
berkepekatan r.......... dengan bantuan protein
pembawa.
G..........,
Asid
amino,
Asid
nukleik
Pengangkutan
A............
Aktif Proses pergerakan molekul b........... atau berion
dari kawasan berkepekatan r........... ke kawasan
berkepekatan t......... dengan bantuan t............ ATP.
Ion Na+,
ion K+, ion
Cl-

UJI KEFAHAMAN ANDA!
1. Huraikan struktur membran plasma. [3 markah]
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
2. Huraikan pergerakan bahan merentas membran plasma melalui
pengangkutan aktif. [3 markah]
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
3. Bagaimana molekul-molekul berikut bergerak merentas membran plasma?
(a) Molekul larut lipid
(b) Asid amino
(c) Ion kalium [3 markah]
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
SPM 2006 (Esei)
Membran plasma menyelaputi protoplasma sel. Secara keseluruhan membran
plasma mempamerkan sifat bendalir seolah-olah ia adalah satu lapisan minyak di
dalam sebikar air.
Apakah yang dimaksudkan dengan membran plasma mempamerkan sifat
bendalir?
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

SPM 2008 (Esei)
(b) Terangkan persamaan dan perbezaan antara resapan berbantu dan
pengangkutan aktif dalam pergerakan molekul merentasi membran sel.
[8 markah]
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
SPM 2010 (Struktur)
Rajah 2.1 dan Rajah 2.2 masing-masing menunjukkan pergerakan bahan X dan
Y merentasi membran plasma. Pergerakan X memerlukan tenaga tetapi
pergerakan Y tidak memerlukan tenaga.
Rajah 2.1 Rajah 2.2
(a) Terangkan proses yang terlibat dalam pergerakan X dan Y.
X: .............................................................................................................................
Y: .............................................................................................................................
[2 markah]

(b)(i) Namakan satu contoh X dan Y
X: ...................................................................................................................
Y: ...................................................................................................................
[2 markah]
(ii) Huraikan pergerakan Y seperti ditunjukkan pada Rajah 2.2.
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
[2 markah]
3.2 Pergerakan Bahan Merentas Membran Plasma dalam Kehidupan Seharian
Jenis larutan Definisi Sel haiwan Sel Tumbuhan
H.......tonik
‘po=lo=rendah’
Larutan yang
berkepekatan
lebih .............
berbanding
larutan
bandingan
Air dari luar meresap
................ ke dalam
Sel darah merah
(SDM) menyebabkan
SDM semakin
............ dan pecah
(h............)
Air dari luar masuk ke
dalam sel menyebabkan
saiz ............. bertambah
dan sel menjadi
semakin s............
I......tonik
‘iso=sama’
Larutan yang
berkepekatan
......... dengan
larutan
bandingan
Pergerakan air
keluar masuk sel
adalah ............ .
Tiada perubahan
pada SDM.
Pergerakan air keluar
masuk sel adalah sama.
Tiada perubahan pada
Sel.
H.........tonik
‘Hi=high=tinggi’
Larutan yang
berkepekatan
lebih ...........
berbanding
larutan
bandingan
Air dari dalam SDM
meresap ............ ke
persekitaran luar
menyebabkan SDM
semakin kecil dan
mengecut (k............).
Air dari dalam Sel
meresap keluar ke
persekitaran luar
menyebabkan saiz
............ & sitoplasma
mengecut dan membran
plasma menjauhi
dinding sel
(P....................)

Kesan dan aplikasi osmosis dalam kehidupan seharian.
Fenomena Keadaan kepekatan Kesan keadaan tersebut
Tumbuhan
akuatik
Kepekatan zat terlarut
dalam sel lebih t...............
berbanding luar sel.
Air dari luar m.............. masuk
ke dalam sel secara o.............
dan sel tumbuhan menjadi
s.................
Penggunaan baja
berlebihan
(air tanah) di luar sel lebih
t............. berbanding dalam
sel.
Air meresap k................ sel
secara o................. dan
menyebabkan p....................../
flasid sel serta tumbuhan layu/
mati.
Penjerukkan ikan Kepekatan zat terlarut
(larutan garam) di luar sel
ikan lebih t......... berbanding
dalam sel ikan.
Air meresap k........... daripada
sel secara o.............. . Sel
menjadi k.............../dihidrasi
dan tidak sesuai untuk
pertumbuhan bakteria.
Kesannya makanan t.............
lama.
Penjerukkan
sayur
(larutan garam) di l.......... sel
sayur lebih tinggi bebanding
d............ sel.
Air meresap k........... daripada
sel secara osmosis. Sel
menjadi kontang/d............ dan
tidak sesuai utk pertumbuhan
bakteria. Makanan tahan
lama.

UJI KEFAHAMAN ANDA!
1. Apakah yang dimaksudkan dengan larutan hipotonik, hipertonik dan isotonik?
[3 markah]
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
2. Terangkan maksud istilah flasid dan segah dalam sel tumbuhan. [2 markah]
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
3. Huraikan proses krenasi dalam sel haiwan. [3 markah]
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
4. Apakah kesan penggunaan baja berlebihan terhadap tumbuhan?
Bagaimanakah kita boleh mengembalikan tumbuhan tersebut kepada keadaan
asalnya? [2 markah]
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................

SPM 2007 (Struktur)
Rajah 1 dan Rajah 2 menunjukkan dua jenis pergerakan yang berbeza bagi
bahan merentas membran plasma.
(a) Pada Rajah 1, label struktur- struktur berikut:
- Dwilapisan fosfolipid, dengan huruf J
- Protein pembawa, dengan huruf K [2 markah]
(b) Nyatakan dua ciri dwilapisan fosfolipid
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 markah]
(c) Namakan proses pergerakan bahan merentasi membran plasma yang
ditunjukkan pada Rajah1 dan Rajah 2.
Proses pada Rajah 1
.............................................................................................................................
Proses pada Rajah 2
..............................................................................................................................
[2 markah]

(d)(i) Molekul-molekul glukosa diangkut ke sel merentasi membran plasma
melalui proses yang ditunjukkan pada Rajah 1.Terangkan mengapa.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
[2 markah]
(ii) Jika bahan pada Rajah 2.2 adalah ion-ion kalsium, huraikan bagaimana
ion-ion kalsium tersebut diangkut ke dalam sel.
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
[4 markah]
SPM 2008 (Esei)
(c) Rajah 6.2 dan Rajah 6.3 menunjukkan dua cara pengawetan ikan dan sayur.
Rajah 6.2 Rajah 6.3
Terangkan bagaimana bahan-bahan pengawet itu berkesan dalam pengawetan
setiap bahan makanan tersebut. [8 markah]
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
SPM 2009 (Struktur)
(c) Seorang suri rumah bercadang untuk membuat kubis masin. Dia merendam
kubis itu ke dalam larutan garam pekat pada tempoh masa tertentu.
(i) Lukis rajah berlabel keadaan satu sel kubis itu selepas direndam dalam
larutan garam pekat itu.
[2 markah]
(ii) Apakah yang berlaku kepada sel di dalam larutan garam pekat itu?
Terangkan bagaimana ini berlaku.
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
[4 markah]

SPM 2010 (Struktur)
(c) Rajah menunjukkan keadaan sel tumbuhan sebelum dan selepas direndam
dalam sejenis larutan.
Terangkan keadaan sel selepas direndam dalam larutan tersebut.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[3 markah]
SPM 2011 (Struktur)
Rajah menunjukkan sel tumbuhan yang telah direndam dalam larutan sukrosa
30%.
(a)(i) Pada Rajah, labelkan X dan Y. [2 markah]
(ii) Namakan larutan yang mengisi ruang antara dinding sel dan X.
Terangkan bagaimana larutan itu mengisi ruang tersebut.
Nama larutan: .................................................................................................
Penerangan: ...................................................................................................
[2 markah]

(b) Sel tumbuhan dalam Rajah 2.1 telah mengalami plasmolisis.
Terangkan bagaimana ini berlaku.
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
[2 markah]
(c) Rajah 2.2 dan Rajah 2.3 menunjukkan keadaan dua pokok yang telah
diberi baja. Pokok pada Rajah 2.3 diberi baja secara berlebihan.
Rajah 2.2 Rajah 2.3
Terangkan keadaan pokok pada Rajah 2.3.
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
[3 markah]
(d) Rajah 2.4 menunjukkan satu kaedah pengawetan sayur-sayuran.
Rajah 2.4

Terangkan kaedah yang digunakan.
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
[3 markah]
SPM 2012 (Struktur)
Rajah menunjukkan dua kawasan, R dan S, yang dipisahkan oleh satu membran
separa telap.
(a)(i) Berdasarkan Rajah 2.1, kawasan manakah yang hipotonik?
..............................................................................................................
[1 markah]
(ii) Beri satu sebab bagi jawapan dalam (a)(i).
..............................................................................................................
[1 markah]
(iii) Selepas 20 minit, keseimbangan antara kawasan R dan kawasan S
tercapai.
Lengkapkan Rajah untuk menunjukkan parkara berikut:
 Bilangan molekul air dalam kedua-dua kawasan.
 Aras larutan dalam kedua-dua kawasan.

(iv) Namakan proses yang berlaku dalam (a)(iii).
................................................................................................................
[1 markah]
(b) Beberapa keeping kubis direndam dalam larutan garam yang pekat.
(i) Terangkan mengapa tindakan di atas dapat mengawet kubis itu untuk
jangka masa yang panjang.
...................................................................................................................
...................................................................................................................
[2 markah]
(ii) Lengkapkan Rajah dengan melukis keadaan sel kubis itu selepas
proses pengawetan.
[2 markah]
(iii) Nyatakan keadaan sel kubis di (b)(ii).
.................................................................................................................

(c) Seorang pemain badminton dinasihatkan meminum minuman isotonik
semasa pertandingan.
Berikan dua sebab.
1. .......................................................................................................................
2. .......................................................................................................................
[ 2 markah]
SPM 2014 (Struktur)
Rajah menunjukkan struktur suatu Amoeba sp.
(b)(i) Terangkan mengapa kandungan air di dalam M bertambah apabila Amoeba
sp. itu berada dalam air tawar.
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
[2 markah]
(ii) Terangkan peranan M dalam mengawal keseimbangan air di dalam
Amoeba sp.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
[2 markah]

(iii) Dalam satu aktiviti, seorang pelajar meletakkan Amoeba sp. itu dalam air laut.
Ramalkan apakah yang akan berlaku kepada Amoeba sp. itu.
Terangkan jawapan anda.
Ramalan: ...........................................................................................................
Penerangan:
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
[3 markah]
SPM 2014 (Esei)
Rajah 6.1 menunjukkan suatu tumbuhan dalam dua keadaan yang berbeza, M
dan N.
Keadaan M
Keadaan N
(a) Berdasarkan Rajah 6.1, terangkan apa yang berlaku kepada tumbuhan itu
dalam keadaan M. [4 markah]
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

(b) Terangkan satu kaedah yang membolehkan tumbuhan dalam keadaan M
menjadi seperti di dalam keadaan N. [6 markah]
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
(b) Seorang murid menjalankan eksperimen untuk menyiasat peratusan sel
darah merah yang mengalami hemolisis apabila direndam ke dalam larutan
natrium klorida berlainan kepekatan.
Graf berikut menunjukkan keputusan eksperimen itu.
Berdasarkan kepada graf, terangkan apakah yang berlaku kepada sel darah
merah pada R dan S. [10 markah]
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

BAB 4 KOMPOSISI KIMIA DALAM SEL
4.1 Komposisi kimia dalam sel
 Unsur ialah bahan yang terdiri daripada s......... jenis atom sahaja dan
t......... boleh diuraikan kepada bahan yang lebih ringkas melalui tindak
balas kimia.
 Terdapat lebih 25 unsur utama dan umumnya mempunyai karbon,
hidrogen, oksigen dan nitrogen.
 Sebatian organik ialah sebatian kimia yang mengandungi unsur karbon
(C).
 Unsur utama: Karbon (C), Hidrogen (H), Oksigen (O), Nitrogen(N)=CHONg
 Unsur lain: Kalium (K), Klorin (Cl), Kalsium (Ca), Ferum (Fe),Magnesium
(Mg), Sulfur (S), Natrium (Na) dan Fosforus (P)
‘Kamal Cuba CaKap Fizik Memang SeNang Pass’(lulus)
 Unsur surih: Zink (Zn), Kobalt (Co), Mangan (Mn), Iodin (I), Selenium (Se),
Boron(B),Kromium(Cr), Molibdenum(Mb), Kuprum (Cu), Besi (Be), Fluorin
(F)
‘Fuhh! Zain Malik Cuba Cari Borang ‘Coba Makan Ikan Selar Besar’
4.2 Karbohidrat
 Terdiri daripada 3 unsur iaitu Karbon (C), Hidrogen (H) dan Oksigen (O)
 Hanya ingat CHO.
 Terdapat tiga jenis iaitu monosakarida, disakarida dan polisakarida.
 Mono=satu, di= dua dan poli= lebih daripada dua atau banyak.
Sakarida= bilangan gula
 Contoh monosakarida ialah GlUkosa, GALAKtosa dan FRUktosa
(GUGALAKFRU).
‘GUGALAKFRU= GurU GALAK makan FRUit’

 Contoh disakarida ialah MAltosa, SUKrosa dan LAKtosa (MASUKLAK).
‘MASUKLAK= MAn SUKa LAKsa’
 Contoh polisakarida ialah KAnji, GLIkogen dan SELulosa (KAGLISELU).
KAGLISELU= KAmi GeLI SELalu
 Bagaimana pula nak ingat persamaan kondensasi dan hidrolisis
karbohidrat?
 Monosakarida boleh membentuk disakarida melalui proses kondensasi
manakala disakarida boleh diuraikan kepada monosakarida melalui proses
hidrolisis.
 Persamaan kondensasi monosakarida adalah seperti berikut:
1. GlUkosa + GlUkosa MALtoSA + air
‘GurU GurU MALaySiA’
2. Glukosa + Galaktosa Laktosa + air
‘GurU GALAK LATihan’
3. Glukosa + Fruktosa Sukrosa + air
‘GurU FRee SoKmo’
Kondensasi kondensasi
4. GlUkosa MALtoSA Kanji
Hidrolisis hidrolisis
# Nota:
Jika pertukaran dari molekul ringkas ke molekul kompleks= proses
kondensasi, manakala Jika pertukaran dari molekul kompleks ke molekul
ringkas= proses hidrolisis.

4.3 Protein
 Terdiri daripada Karbon, Hidrogen, Oksigen dan Nitrogen.
 Ingatlah CHON!
 Daripada perkataan protein jadilah PROTEiN
P=Protein
R=Ringkas=Asid amino
O=Organik (ada unsur C), Oksigen.
T=Tak perlu dan perlu (Asid amino perlu dan asid amino tak perlu)
E=Elektrik=Hidroelektrik (H)
N=Nitrogen
 Terdapat empat struktur protein iaitu:
Primer = Pertama
SekunDer= keDua. Ada Dua jenis iaitu heliks-α dan kepingan berlisu-β
Tertier= keTiga
KuartErner= KeEmpat
Primer Sekunder
Tertier Kuarterner

 Persamaannya:
kondensasi
√ Asid amino+ Asid amino Dipeptida + air
kondensasi
√ Dipeptida Polipeptida + air
SPM 2010 (Struktur)
Rajah menunjukkan dua peringkat organisasi di dalam struktur protein.
Peringkat organisasi dalam protein X: ....................................................................
Peringkat organisasi dalam protein Y: ....................................................................
(a) Dalam Rajah, namakan peringkatn organisasi di dalam struktur protein X dan
Y. [2 markah]
(b) Huraikan struktur protein X.
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
[2 markah]
AADP
Agensi Anti-Dadah Pahang

(c) Rajah menunjukkan bagaimana protein X diuraikan untuk membentuk hasil.
Terangkan bagaimana hasil-hasil dalam Rajah di atas dibentuk.
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
[2 markah]
(d) Nyatakan mengapa protein haiwan adalah protein kelas pertama.
............................................................................................................................
[1 markah]
(e)
Sutera adalah suatu contoh protein. Pakaian sutera menjadi berkedut
apabila dibasuh menggunakan air panas pada suhu 650C.
(i) Terangkan pernyataan di atas.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
[3 markah]
(ii) Berdasarkan pernyataan di atas, cadangkan dua cara untuk mengekalkan
kualiti pakaian sutera.
1. .....................................................................................................................
.....................................................................................................................
2. .....................................................................................................................
.....................................................................................................................
[2 markah]

4.4 Lipid
 Mengandungi CHO.
 Terdapat lima jenis lipid iaitu Lemak, Minyak, Lilin, Fosfolipid dan Steroid.
 Perbezaan antara Lemak Tepu (LT) dengan Lemak Tak Tepu:
LT Perbezaan LTT
T............. Kehadiran ikatan
ganda dua antara
atom-atom karbon
dalam asid lemak
A........
Tidak b......... Keupayaan bertindak
dengan satu atom
hidrogen tambahan
Boleh
Keadaan dalam suhu
bilik
Aras kolesterol
Sumber lemak ............
seperti mentegadan
minyak sapi
contoh Sumber minyak
daripada ..................
seperti minyak masak,
minyak jagung dan
soya.
Fuyoo! Lembu Suka Main
Lumpur.

SPM 2013 (Struktur)
Rajah menunjukkan pembentukan trigliserida.
(a)(i) Namakan P dan Q.
P: ...................................................................................................................
Q: ...................................................................................................................
[2 markah]
(ii) Dalam jadual, nyatakan bilangan molekul bagi P dan Q.
Jenis molekul Bilangan molekul
P
Q
[2 markah]
(b)(i) Namakan proses X.
........................................................................................................................
[1 markah]
(ii) Terangkan proses X.
......................................................................................................................
.......................................................................................................................
[2 markah]
(c) Trigliserida adalah sejenis lipid.
Nyatakan satu fungsi trigliserida dalam manusia.
............................................................................................................................
[1 markah]
4.5 Enzim
Definisi:
 Enzim ialah p................ yang bertindak sebagai m................ organik utk
mempercepatkan tindak balas biokimia dlm sel.
 Ciri-ciri enzim iaitu:
Cepat, tidak Musnah selepas tx, kuantiti Kecil, Kofaktor, Berbalik, Spesifik,
Sensitif terhadap perubahan Suhu, Sensitif pada perubahan pH, Perencat.

 Mekanisme tindakan enzim:
‘Hipotesis mangga dan kunci’
Mangga= Enzim Kunci= Substrat
Enzim + Substrat Kompleks enzim-substrat molekul enzim +
molekul hasil tindak balas
 Terdapat empat faktor yang mempengaruhi tindakan enzim:
1. Suhu
2. pH
3. Kepekatan Enzim
4. Kepekatan Substrat
‘Susu Pekat Enak Sekali’
•Semakin bertambah suhu, semakin bertambah kadar tindak
balas.
•tindakan enzim paling optimum pada suhu 37oC
Suhu
•Tindakan optimum enzim pepsin pada pH 2, Enzim Amilase pH
7, Enzim Tripsin pH 12pH
• Semakin bertambah kepekatan enzim, semakin bertambah
kadar tindak balas.
•sehingga dihadkan oleh faktor pengehad iaitu kepekatan
substrat.
Kepekatan Enzim
•Semakin bertambah kepekatan substrat, semakin
bertambah kadar tindak balas.
•sehingga dihadkan oleh faktor pengehad iaitu kepekatan
enzim.
Kepekatan Substrat
Cara nak ingat!!
‘Cikgu Minah Kata Kena Balik Solat Sunat Pagi Petang’

Kegunaan Enzim dlm kehidupan harian dan Industri.
Enzim Kegunaan 1 Kegunaan 2 Kegunaan 3
Selulase Mengekstrak kulit
tumbuhan
Protease Melembutkan daging/ Menanggalkan
bulu pada kulit
Menanggalkan
kotoran berasaskan
daging
Lipase Menanggalkan kotoran
lemak dan minyak.
Zimase Penapaian yis utk
menghasilkan wain
Membuat doh
untuk
menghasilkan
roti
SPM 2005 (Struktur)
(c)
Enzim banyak digunakan dalam kehidupan seharian dan dalam industri.
Terangkan bagaimana enzim bertindak dalam:
(i) memudahkan kerja memasak daging.
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
[2 markah]
(ii) mengekstrak agar-agar daripada rumpai laut.
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
[3 markah]

(d) Rajah 4.2 menunjukkan struktur satu enzim dan substrat W, substrat X dan
substrat Y.
Berdasarkan Rajah di atas, lengkapkan rajah skema di bawah bagi
menunjukkan mekanisme tindakan enzim ke atas substrat yang sesuai.
[2 markah]

SPM 2006 (Struktur)
(iii) Rajah menunjukkan suatu mekanisme tindakan enzim.
Lukiskan rajah dalam petak III dan IV yang disediakan dalam Rajah di bawah
untuk melengkapkan mekanisme tindakan enzim tersebut.
(c) Dalam suatu proses penyediaan makanan, seorang suri rumah telah
melakukan langkah-langkah berikut:
Langkah 1: Perap kepingan daging dengan hirisan buah betik muda dalam
sebuah besen.
Langkah 2: Rendam besen itu ke dalam bekas berisi air pada suhu 400C selama
30 minit seperti dalam Rajah di bawah.
Terangkan mengapa suri rumah itu melakukan Langkah 1 dan Langkah 2.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[4 markah]

BAB 5 PEMBAHAGIAN SEL
5.1 Mitosis
Keperluan pembahagian sel dalam organisma hidup
- Apabila kulit tercedera, pem................. sel membantu menyembuhkan
kecederaan.
- Sel rambut baharu t............. menggantikan rambut yang gugur dan kuku
baharu terbentuk untuk menggantikan kuku yang patah.
Peringkat pembahagian sel dibahagikan kepada dua peringkat iaitu:
- Pembahagian n.............. .
- Pembahagian s...................... .
Kepentingan mitosis
- Menambahkan b.............. dan s......... sel.
- Mengekalkan sifat d............ induk kepada anak.
- Membaiki tisu yang r........... dengan tisu yang baharu.
Kitar sel
- Ialah suatu tempoh bermulanya peringkat sel baharu dihasilkan
sehinggalah peringkat sel tersebut selesai memb........... dan menghasilkan
d..... sel anak.
- Dibahagikan kepada fasa i............... dan fasa m............... atau fasa M.
- Fasa mitosis dibahagikan kpd pembahagian n.............. atau mitosis dan
pembahagian s.................... atau sitokinesis.
Fasa-fasa dalam kitar sel
 Interfasa (I)
 Profasa(P)
 Metafasa(M)
 Anafasa(A)

 Telofasa(T)
 Sitokinesis (S)
‘I Pak MAT Sudin’
Fasa Gambar rajah Perlakuan kromosom
I................
Peringkat G1-Pertumbuhan aktif,
p............. disintesis, kromosom tidak
jelas kelihatan (kromatin).
Peringkat S- S............... DNA yang
menjalani proses r...................
(mengganda) membentuk kromatid
kembar.
Peringkat G2-Protein dan enzim
diperlukan. Tenaga dikumpulkan.
P..............
Kromosom p............ dan berpilin.
Kromosom lebih t.......... dan pendek.
Kedua-dua kromatid bercantum
pada s................. .
M..............
Kromosom tersusun pada sentromer
di satah k........................... .
A..............
Kromosom t................. pada
sentromer dan b............... ke kutub
bertentangan.

T...............
dan
S..............
Kromosom membentuk bebenang
halus k............... semula. Kromosom
kurang jelas kelihatan.
Pembahagian s................... berlaku
sebaik sahaja nukleus terbentuk
iaitu pada akhir telofasa.
Kepentingan pembahagian sel yang terkawal
 Membolehkan sel anak memperoleh jumlah k.................. dan kandungan
g................ yg seiras seperti induknya.
Kesan pembahagian sel yang tidak terkawal
 Sel membahagi secara mitosis berulang kali secara tidak terkawal boleh
menyebabkan sel k............. .
 Pembentukan sel kanser ini menghasilkan t............ .
Aplikasi pengetahuan mengenai mitosis dalam pengklonan.
 Pengklonan ialah proses penghasilan k........ atau organisma yang seiras
dengan organisma induk melalui pembiakan a.......... .
 Aplikasi daripada pengklonan ialah k........... tisu.
 Kultur tisu ialah teknik pengkulturan cebisan t....... organisma hidup dalam
larutan medium kultur s.......... yang mengandungi n......... dan hormon
pertumbuhan.
 Tumbuhan boleh dikultur secara a.......... dengan menggunakan cebisan
tisu kecil yang disebut e........... .
 E............. yg telah disterilkan dimasukkan ke dalam medium kultur yang
membahagi secara m............ membentuk k..........., iaitu sekumpulan tisu
yg belum membeza.

 Sel dalam kalus membesar menjadi e.......... dan seterusnya menjadi anak
tumbuhan sebelum dipindahkan ke tanah.
 Pengklonan pada haiwan melibatkan pemindahan n.......... daripada sel
soma ke dalam o.......... atau sel embrio tanpa n.............. . Contohnya,
Dolly.
5.2 Meiosis
 Meiosis I dan Meiosis II
‘Pak MAT I dan Pak MAT II’
Fasa Gambar rajah Penerangan
P.............. I
Kromosom menjadi padat.
Kromosom m.............., menebal dan
jelas kelihatan. Kromosom
membentuk b............ melalui proses
sinapsis. Proses p............ silang
berlaku di k............. .
M.............. I
Kromosom h.............. tersusun di
satah khatulistiwa. Sentromer tidak
membahagi.
A.............. I Gentian gelendong m................. dan
menarik setiap kromosom homolog.
Kromosom h................. berpisah
daripada pasangan homolognya dan
b................. ke kutub bertentangan.

T............... I
Gentian g................... menghilang.
Nukleolus muncul semula dan
membran n............... terbentuk. D.....
sel anak terhasil.
P............. II Gentian g................. mula terbentuk.
Nukleolus dan membran plasma
h.............. .
M............. II Kromosom t................. secara rawak
pada satah khatulistiwa. Setiap
kromatid terikat kepada gentian
g................. pada sentromer.
A............. II Sentromer k............... kembar
membahagi. Setiap kromatid kembar
b............... dan bergerak ke kutub
sel bertentangan dengan didahului
oleh s................... .
T.............. II Gentian gelendong h............ .
Membran plasma dan nukleolus
m............ semula. E............ sel anak
terhasil dengan setiap sel anak
mengandungi s............. daripada
kromosom induk. Sel haploid ini
akan membesar menjadi g........... .

Perbandingan antara meiosis dan mitosis
Meiosis Persamaan Mitosis
Meiosis Perbezaan Mitosis
Tempat berlaku
Bilangan pembahagian
Bilangan sel anak terhasil
Bilangan kromosom sel
anak terhasil
Pindah silang
Kandungan genetik
Sinapsis kromosom
homolog
Peranan

SPM 2005 (Struktur)
Rajah menunjukkan sel P dan sel Q yang sedang mengalami pembahagian sel.
(a)(i) Namakan struktur-struktur yang berlabel K dan L.
K: ..................................................................................................................
L: ..................................................................................................................
[2 markah]
(ii) Nyatakan fasa pembahagian sel P dan sel Q.
Sel P: ...........................................................................................................
Sel Q: ..........................................................................................................
[2 markah]
(b) Sel P mengalami pembahagian sebanyak tiga kali berturut-turut.
Berapakah bilangan sel anak yang terhasil?
............................................................................................................................
[1 markah]
(c)(i) Sel Q mengalami pembahagian nukleus pertama dan menghasilkan dua
sel.
Lengkapkan rajah untuk menunjukkan kromosom dalam satu daripada dua
sel yang terhasil.

[1 markah]
(ii) Namakan satu organ di mana sel didapati.
......................................................................................................................
[1 markah]
(iii) Bilangan kromosom dalam satu sel soma lalat ialah 12.
Nyatakan bilangan kromosom yang terdapat dalam sel anak yang
dihasilkan di akhir jenis pembahagian sel seperti yang ditunjukkan oleh
Q.
.....................................................................................................................
[1 markah]
(d) Kanser ialah penyakit yang menyebabkan pertumbuhan tisu tidak terkawal.
Radioterapi adalah satu kaedah rawatan penyakit kanser yang menggunakan
sinaran radioaktif.
Terangkan bagaimana rawatan ini menyekat pertumbuhan sel kanser.
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
[2 markah]
(e) Seorang pengusaha kelapa sawit ingin menghasilkan pokok kelapa sawit
yang banyak dalam masa yang singkat.
Nyatakan teknik yang terbaik yang boleh digunakan oleh pengusaha itu dan
satu masalah yang perlu diambil kira dalam menggunakan teknik tersebut.

...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
[2 markah]
SPM 2007 (Struktur)
Rajah menunjukkan tiga peringkat mitosis, P, Q dan R, dalam sel haiwan.
(a) Namakan peringkat P, Q dan R dalam ruang yang disediakan dalam Rajah di
atas.
[3 markah]
(b) Terangkan apa yang berlaku pada peringkat Q.
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
[3 markah]
(c) Nyatakan perlakuan kromosom pada peringkat berikut:
Peringkat P: ......................................................................................................
Peringkat R: .....................................................................................................
[2 markah]
(d) Terangkan kepentingan mitosis dalam proses pengklonan pokok orkid.
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
[3 markah]

(e) Rajah menunjukkan suatu sel pada peringkat P. Pada peringkat seterusnya,
didapati kromososm M tidak berpisah.
Lengkapkan rajah kedua-dua sel anak yang akan terbentuk pada ruang yang
disediakan di bawah.
Sel anak 1 Sel anak 2
[2 markah]

SPM 2008(Struktur)
Rajah menunjukkan sebahagian daripada peringkat pembahagian sel secara
meiosis dalam satu sel haiwan.
Perlakuan kromosom di peringkat S tidak ditunjukkan.
(a) Namakan struktur berlabel X.
............................................................................................................................
[1 markah]

(b)(i) Dalam Rajah di atas, lengkapkan rajah diperingkat S untuk menunjukkan
perlakuan kromosom.
[1 markah]
(ii) Nyatakan satu perubahan yang berlaku di peringkat S.
.........................................................................................................................
[1 markah]
(c) Rajah di bawah menunjukkan proses Y yang berlaku di peringkat P.
Permulaan proses Y Akhir proses Y
(i) Dalam Rajah di atas, lukis rajah yang menunjukkan rupa kromosom di akhir
proses Y.
[1 markah]
(ii) Namakan proses Y.
........................................................................................................................
[1 markah]
(iii) Nyatakan satu kepentingan pross Y kepada semua organisma.
..........................................................................................................................
[1 markah]
(d) Rajah di bawah menunjukkan sel-sel kulit. Sel- sel X adalah sel kanser yang
terbentuk selepas sel-sel normal terdedah kepada faktor W.

(i) Berikan dua contoh faktor W.
1.......................................................................................................................
2.......................................................................................................................
[2 markah]
(ii) Terangkan pembentukan sel X.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
[2 markah]
(iii) Nyatakan dua cara untuk mengelakkan perkembangan sel X.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
[2 markah]
SPM 2009 (Kertas 2)
Rajah menunjukkan proses pembentukan sel R.
(a)(i) Nyatakan bilangan kromosom dalam sel P dan sel Q.
P: .............................................................................................................................
Q: ...........................................................................................................................
[2 markah]

(ii) Terangkan apa yang berlaku yang menyebabkan perbezaan bilangan
kromosom antara sel P dan sel Q.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
[2 markah]
(b)(i) Dalam organ manakah sel R terbentuk?
........................................................................................................................
[1 markah]
(ii) Namakan proses pembentukan sel R.
........................................................................................................................
[1 markah]
SPM 2010 (Struktur)
Rajah menunjukkan peringkat-peringkat yang berbeza dalam suatu pembahagian
sel.
(a)(i) Namakan jenis pembahagian sel itu.
........................................................................................................................
[1 markah]
(ii) Susun peringkat-peringkat pembahagian sel itu mengikut urutan yang betul.
[1 markah]
(b)(i) Terangkan perlakuan kromosom dalam peringkat R.
........................................................................................................................
........................................................................................................................
[2 markah]

(ii) Nyatakan satu kepentingan perlakuan kromosom dalam (b)(i).
.......................................................................................................................
[1 markah]
SPM 2012 (Struktur)
Rajah 3 menunjukkan sel P dan sel Q mengalami 2 jenis pembahagian sel yang
berlainan.
Sel P Sel Q
(a) Lengkapkan jadual di bawah dengan mengisi aspek-aspek berikut bagi sel P
dan sel Q.
Aspek Sel P Sel Q
Jenis pembahagian sel
Peringkat pembahagian sel
Perlakuan kromosom

SPM 2013 (Struktur)
Rajah menunjukkan sebuah ladang yang ditanam dengan pokok-pokok daripada
spesies yang sama dalam dua plot yang berbeza, P dan Q.
Ladang itu telah dijangkiti suatu penyakit. Semua pokok dalam plot P mati tetapi
hanya sedikit pokok dalam plot Q yang mati akibat jangkitan itu.
Terangkan mengapa semua pokok dalam plot P mati.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[3 markah]
SPM 2014 (Struktur)
Rajah menunjukkan suatu peringkat meiosis dalam sel haiwan.
(a)(i) Namakan peringkat itu.
........................................................................................................................
[1 markah]

(ii) Huraikan perlakuan kromosom semasa peringkat itu.
........................................................................................................................
.........................................................................................................................
[2 markah]
(b) Terangkan kepentingan proses L.
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
[2 markah]
(c)(i) Namakan struktur K.
.........................................................................................................................
[1 markah]
(ii) Apakah yang berlaku kepada gamet terbentuk jika struktur K gagal
berfungsi dalam proses pembentukan gamet?
......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................
[3 markah]

BAB 6 NUTRISI
6.1 jenis-jenis nutrisi
 Dibahagikan kepada d..... jenis iaitu a....trof dan h........trof.
‘auto’ = sendiri ‘hetero’ =yang lain ‘trof’ =makan
 A.....trof dibahagikan pula kepada d..... iaitu f......sintesis dan k......sintesis.
‘foto’ =cahaya ‘kemo’ =kimia ‘sintesis’ =bina
 H.........trof pula dibahagikan kepada t...... kategori iaitu h...............,
s..........isme dan p..........isme.
‘holo’ =zoon= haiwan ‘saprofit’ =mati/reput ‘parasit’ =perosak
‘tisme’ =cara
SPM 2006 (Esei)
Rajah menunjukkan tiga organisma P, Q dan R.
(a)(i) Huraikan jenis nutrisi pada P dan Q. [4 markah]
Jenis-jenis
nutrisi
A................
F.....sintesis K.....sintesis
H...................
H.....zoik S............isme P............isme

.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
6.2 Gizi Seimbang
 Kandungan nutrien yang mengandungi t........ kelas makanan pada kuantiti
yang b........ pada masa yang b......... .
 Nilai tenaga makanan = 4.2x j....... air x peningkatan s...... air
J........ makanan
 Faktor-faktor yang mempengaruhi keperluan tenaga harian ialah umur,
jantina, berat badan, dan jenis pekerjaan.
 Vitamin dibahagikan kepada d..... iaitu vitamin larut l......... (VLL) dan
vitamin larut a..... (VLA).
 Contoh VLL ialah Vitamin A, D, E, dan K, contoh VLA ialah vitamin B dan
C.
Vitamin larut air Sumber Makanan Fungsi dalam badan
B1
B2
B3
B5

B6
B12
C
Vitamin Larut
lemak
Sumber makanan Fungsi dalam badan
A
D
E
K

 Mineral dibahagikan kepada d..... iaitu m........nutrien dan m..........nutrien.
‘makro’ =besar ‘mikro’ =kecil ‘nutrien’ =makanan
Makronutrien Sumber makanan Fungsi
Kalsium
Magnesium
Fosforus
Natrium
Kalium
Mikronutrien Sumber makanan Fungsi
Besi
Florin

6.3 Malnutrisi
 ‘Mal’ =lebih atau kurang
Gizi Berlebihan Kekurangan
K..................... Obesiti
Diabetis m..............
Penyakit k...........................
Lesu dan tidak bertenaga
Protein G.......
Kegagalan g........ dan h.......
A....... urik berlebihan dalam
darah
K................. dan marasmus
Vitamin C Pembentukan k.............. yang
lemah menyebabkan s...........
(gusi berdarah)
Ferum A........ (kurang darah merah)
Vitamin D,
Kalsium dan
fosforus
R...........
O.............................
L............. O............
Penyakit kardiovaskular
Lesu dan tidak bertenaga
SPM 2006 (Esei)
(b) Sembelit, rabun malam dan anemia adalah tiga masalah kesihatan.
Nyatakan punca dan cadangkan cara untuk mengatasi setiap masalah
kesihatan itu dari aspek nutrisi.
[6 markah]
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
SPM 2008 (Esei)
(a)(ii) Malnutrisi adalah keadaan yang timbul akibat gizi yang tidak seimbang di
mana ada nutrien tertentu yang kurang, berlebihan atau dalam nisbah
yang salah.
Terangkan kesan kepada seseorang kanak-kanak yang diberi mana-mana
dua nutrien makanan dalam amaun yang tidak mengcukupi untuk satu
tempoh masa yang panjang. [6 markah]
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
6.4 Pencernaan Makanan
 Pencernaan di dalam mulut;
a.............
K......... + air maltose (Kami Anak Malaysia)
 Pencernaan di dalam perut;
p..........
√ Protein + air P.................... (Parti Progresif Penduduk)
renin
√Kaseinogen K............ (Kelas Rancangan Khas)

 Pencernaan di dalam usus kecil;
amilase
√Kanji + air M.............. (KAM)
tripsin
√P..................... +air Peptida (Polis Tangkap Pencuri)
l...............
√Lipid + air Gliserol + lemak (Lantai Licin Geli Lah)
e...............
√Peptida + air Asid amino (PEA)
m..............
√Maltosa +air G.............. (Malaysia Medical Group)
s.............
√S............. + air Glukosa + fruktosa (Sport Science Group Fun)
l............
Laktosa + air Glukosa + G..................(Lebih Lebih Gila Gila)
Rumusan :
Kelas Makanan Mulut Perut Usus kecil
Karbohidrat Kanji Kanji
Maltosa
Sukrosa
Laktosa
Protein Protein
Kaseinogen
Polipeptida
Dipeptida
Lipid Lipid

 Gizi seimbang berdasarkan piramid makanan.
Aras Kelas makanan Fungsi Kekurangan Berlebihan
1 Karbohidrat √Membekalkan
tenaga
Lesu,
keletihan
O.............
2 Vitamin, Mineral
dan Serat
√Kekalkan kesihatan
√Metabolisme dalam
badan.
√Vit. A-
mencegah
rabun
m............
√Vit. C-
mencegah
s...........
3 Protein √Membina sel-sel
baru.
√Menggantikan sel
mati.
√Pertumbuhan.
Marasmus.
K....................
√G......
√Kegagalan
g..........
4 Lipid, Gula,
Garam
Membekalkan
tenaga yang lebih
tinggi.
Keletihan √O..............
√Penyakit
kardiovaskular

Sistem Pencernaan Ruminan dan Rodensia.
 Terdapat e............ ruang perut iaitu:
R.........., Retikulum, O..............., Abomasom (RROA)
‘Rumah Rosak Ombak Air’
 Perbandingan antara salur alimentari Ruminan dan Rodensia:
(SPM 2006, Esei)
Ruminan Persamaan Rodensia
Kedua-dua salur alimentari mempunyai b............... atau protozoa untuk
menghidrolisis s................ .
Perbezaan
Mempunyai ..... ruang
perut
Bilangan Perut Mempunyai .... ruang
perut
Di mana berlakunya pencernaan s................
K......... dan pendek Saiz Sekum Besar dan p...........
Sekum adalah tempat b.............. menghidrolisis selulosa.
D..... kali Bilangan makanan
dihantar melalui ruang
perut
S..........
Untuk mencernakan makanan dengan cara meningkatkan kecekapan
tindak balas s................ .
R............ dan
retikulum
Dimana bakteria dan
protozoa banyak
dijumpai
S..........
Bakteria merembeskan s........ untuk menghidrolisis selulosa kepada
glukosa.
Lembu, kambing,
kerbau
Contoh Arnab, tikus, tupai

SPM 2006 (Struktur)
Rajah menunjukkan sistem pencernaan manusia.
Struktur Q pada Rajah di atas terlibat dalam pencernaan lemak.
(i) Namakan struktur Q.
.............................................................................................................................
[1 markah]
(ii) Namakan enzim yang mencernakan lemak dalam Q.
...............................................................................................................................
[1 markah]
(b)(i) Terangkan bagaimana kanji dicerna dalam duodenum.
........................................................................................................................
........................................................................................................................
[2 markah]
(ii) Seorang pelajar makan terlalu banyak buah limau.
Terangkan kesan memakan terlalu banyak buah limau ke atas pencernaan
kanji dalam duodenum.
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
[2 markah]

SPM 2010 (Esei)
Rajah menunjukkan sistem pencernaan dan organ-organ berkaitan pencernaan.
Terangkan bagaimana ikan kukus dicernakan di bahagian R, S dan T di dalam
sistem itu. [10 markah]
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

SPM 2011(Struktur)
(c) Rajah menunjukkan pergerakan bolus makanan dalam esofagus.
Terangkan bagaimana bolus makanan bergerak turun dari esofagus ke perut.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[3 markah]
(d) Nyatakan fungsi renin, pepsin dan asid hidroklorik dalam perut.
Fungsi
Renin
Pepsin
Asid hidroklorik
[3 markah]

SPM 2013 (Esei)
(b) Rajah menunjukkan piramid makanan.
Terangkan kepentingan makanan bagi setiap aras dalam piramid makanan.
[10 markah]
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

6.5 Penyerapan dan Asimilasi hasil pencernaan Makanan.
Struktur vilus
Penyerapan makanan tercerna
 Melibatkan kedua-dua proses peresapan dan p....................... a.........
 Pada mulanya, molekul-molekul g.................., a........ a.............,
v.................... dan m................... larut air meresap ke dalam sel
e....................... dan diserap ke dalam k.................... d....................
 G.................... dan asid lemak meresap masuk ke dalam sel
e........................ dan bergabung membentuk titisan halus l............ yang
kemudiannya meresap masuk ke dalam l....................
 V..................... larut lemak juga meresap ke dalam l.................... untuk
diangkut bersama lipid.
 Lakteal-lakteal bergabung membentuk salur l............. yang lebih besar
dalam rangkaian sistem .......................
 Kapilari-kapilari darah yang membawa n................ larut air bergabung
membentuk v.......... portal h.............. yang membawa darah ke h..........
 Dari hati, nutrien diasimilasikan dan diangkut ke semua sel b.............
Asimilasi makanan tercerna
 Sebahagian hasil pencernaan dibawa terus ke h............. untuk diproses
atau diasimilasi.
 Asimilasi berlaku dalam s...... yang mana nutrien digunakan untuk
membentuk sebatian kompleks atau komponen struktur.

Besta t4 2015 terkini

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

More from SMKTA

More from SMKTA (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (7)

Besta t4 2015 terkini